Theo cách tiếp cận mới về chương trình và trong bối cảnh chính sách“một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa”được triển khai thì vai trò của sách giáo khoa không như trước. Trong đó chỉ có chương trình là mang tính pháp lý, sách giáo khoa là một tài liệu quan trọng nhưng không có tính pháp lý. Sau này, khi được đào tạo theo quy trình mới hay đào tạo lại, nhiều giáo viên có thể tự biên soạn bài giảng mà không cần dùng đến sách giáo khoa, miễn sao đáp ứng được các chuẩn cần đạt của chương trình. Theo đó, sau năm 2015, thay vì chỉ duy nhất một bộ sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo như hiện nay, các tổ chức, cá nhân cũng có thể tham gia viết sách. Và như vậy, sẽ có nhiều loại sách giáo khoa khác nhau cho học sinh, giáo viên lựa chọn. Khung chương trình sẽ do Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và nội dung sách sẽ được Bộ thẩm định trước khi được áp dụng vào các nhà trường.

 

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận cho rằng, chủ trương này mang lại nhiều lợi ích, như nâng cao chất lượng, hiệu quả sử dụng sách giáo khoa vì huy động được  trí tuệ của các nhà xuất bản, các tổ chức và cá nhân có năng lực tham gia biên soạn sách giáo khoa; tạo ra nhiều nguồn thông tin đa dạng và phong phú, nhiều cách tiếp cận biên soạn sách giáo khoa; tạo cơ hội có nhiều sách giáo khoa phù hợp với từng vùng miền, đặc điểm của từng địa phương, tránh được hiện tượng độc quyền; tạo ra được sự cạnh tranh trong biên soạn, in ấn, phát hành, kinh doanh… sách giáo khoa. Việc biên soạn nhiều bộ sách giáo khoa cũng sẽ đáp ứng nhu cầu đa dạng của người sử dụng sách giáo khoa; nâng cao nhận thức về lựa chọn, sử dụng phong phú các tài liệu dạy học, phương pháp dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục theo yêu cầu của chương trình… 

 

Cơ quan thẩm tra nhất trí với chủ trương sử dụng nhiều sách giáo khoa cho mỗi môn học và thực hiện xã hội hóa việc biên soạn, xuất bản sách giáo khoa phổ thông một cách hợp lý và có điều kiện. Nhưng theo các chuyên gia, để chủ trương một chương trình - nhiều bộ SGK đạt hiệu quả trong thực tiễn cần phải có một lộ trình chuyển đổi khoa học và phù hợp thực tiễn. Việc xây dựng SGK theo tinh thần đổi mới cũng cần có cách suy nghĩ và bước đi thận trọng, chặt chẽ, không trì trệ cũng không nên nóng vội. Có thể thấy rằng, trên thực tế, chúng ta có rất ít tác giả có thể biên soạn SGK, và hầu hết đều thiếu tính chuyên nghiệp và bài bản. Nếu như xã hội hóa không có kiểm soát, quy tắc chặt chẽ trong cả một quá trình thì khó mà có chất lượng. 

 

Đặc biệt, làm SGK, dù độc quyền hay cạnh tranh, quyền lợi người học phải được đặt lên hàng đầu. “Nếu không thì việc lựa chọn, sử dụng SGK sẽ không lành mạnh,  thậm chí sẽ xảy ra độc quyền sử dụng và nảy sinh nhiều tiêu cực. Hậu quả là sách hay, sách tốt có khi không được chọn và nếu như vậy, mục tiêu nâng cao chất lượng sẽ thất bại”- Ông Đào Trọng Thi- Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng khẳng định.

• Hà Vân