Trong những ngày tháng 4 lịch sử, cách nay 46 năm, thực hiện quyết tâm chiến lược của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng Tư lệnh, quân và dân ta đã mở đòn tiến công hướng Đông Nam trên địa bàn Đồng Nai và giành được thắng lợi quan trọng.

Trước những thắng lợi mang tính bước ngoăt ở Tây Nguyên, Trị Thiên - Huế và Đà Nẵng, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam quyết định: “Chúng ta phải nắm vững thời cơ chiến lược, quyết tâm thực hiện tổng tiến công và nổi dậy, kết thúc thắng lợi chiến tranh giải phóng trong thời gian ngắn nhất. Tốt hơn cả là bắt đầu và kết thúc trong tháng 4 năm nay”.

Theo đó, một kế hoạch tiến công giải phóng Sài Gòn - Gia Định được hoàn thiện, trong đó xác định dùng một bộ phận lực lượng thích hợp, trên từng hướng, đủ sức hình thành bao vây, chia cắt, chặn giữ quân địch lại không cho chúng rút chạy về Sài Gòn, tiêu diệt và làm tan rã tại chỗ các sư đoàn chủ lực của địch phòng thủ vòng ngoài.

Đồng thời dùng đại bộ phận lực lượng của ta nhanh chóng thọc sâu đánh chiếm các địa bàn then chốt ở vùng ven, mở đường cho các binh đoàn đột kích cơ giới mạnh đã được tổ chức chặt chẽ, tiến nhanh theo các trục đường lớn đánh thẳng vào năm mục tiêu đã được chọn lựa trong nội thành.

Trên hướng Đông Nam, Quân đoàn 2 sẽ đảm nhiệm tiến công tiêu diệt địch ở tả ngạn sông Đồng Nai, đánh chiếm căn cứ Nước Trong, căn cứ Long Bình, chi khu Long Thành, chi khu Nhơn Trạch, thành Tuy Hạ... Hướng tiến công chính diện có chiều sâu 68km từ đông bắc Long Thành - Nước Trong tới trung tâm thành phố Sài Gòn.

Tuy nhiên tại đây, Mỹ và chính quyền ngụy Sài Gòn tổ chức lực lượng phòng ngự mạnh, gồm các đơn vị: Lữ đoàn 468 lính thủy đánh bộ; Lữ đoàn 1 và 4, Liên đoàn 33 biệt động quân; 18 tiểu đoàn bảo an, 4 thiết đoàn xe tăng và xe bọc thép, 62 khẩu pháo lớn các loại...

Toàn bộ lực lượng được bố trí thành 3 tuyến phòng thủ: Tuyến phòng ngự thứ nhất là tuyến vòng ngoài. Đây là tuyến phòng ngự mạnh nhất của địch, được xây dựng thành từng cụm dựa vào các căn cứ lớn, có công sự vững chắc từ đông Biên Hòa theo trục đường số 1 đến Trảng Bom và từ căn cứ Long Bình theo trục đường số 15 qua Long Thành tới Vũng Tàu; Tuyến phòng ngự thứ hai là tuyến trung gian, kéo dài từ Thủ Đức đến bến phà Cát Lái do lực lượng địa phương đảm nhiệm; Tuyến thứ ba là tuyến trong cùng, do lực lượng địa phương và các lực lượng của “biệt khu Thủ đô” đảm nhiệm. 

Để phá vỡ tuyến phòng ngự Đông Nam Sài Gòn của địch, Quân đoàn 2 tập trung lực lượng chủ yếu gồm các Sư đoàn 304, Sư đoàn 325, Lữ đoàn xe tăng 203, Sư đoàn phòng không 673, Lữ đoàn pháo binh 164, thực hành đột phá trên hướng chủ yếu từ điểm cao 43 đến ngã ba Phước Lộc (nam thị trấn Long Thành) theo hướng đường 15, ngã ba Long Bình, cầu Xa Lộ vào Sài Gòn.

Theo kế hoạch, đúng 17h00 ngày 26/4/1975, cuộc tiến công của quân và dân ta trên hướng Đông Nam mở màn Chiến dịch Hồ Chí Minh.

Sau 3 ngày đêm chiến đấu, quân và dân ta ở hướng Đông Nam đã đánh sập hệ thống phòng ngự của quân đội ngụy Sài Gòn trên địa bàn Đồng Nai, chiếm giữ các cầu Xa Lộ, Đồng Nai, Sài Gòn, sông Buông, tạo điều kiện cho hướng mũi tiến công, đặc biệt là lực lượng thọc sâu của Quân đoàn 2 nhanh chóng đánh chiếm dinh Độc Lập, bắt giữ nội các chính quyền ngụy Sài Gòn, buộc Tổng thống Dương Văn Minh phải tuyên bố đầu hàng không điều kiện trên đài phát thanh vào trưa ngày 30/4/1975. 

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương - Thứ trưởng Bộ Quốc Phòng cho rằng: "Thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh - Trận quyết chiến chiến lược cuối cùng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đã kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thắng lợi đó là biểu hiện tập trung sức mạnh của tác chiến hiệp đồng binh chủng quy mô lớn nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, hiệu quả giữa tiến công và nổi dậy; đồng thời, khẳng định vai trò, vị trí của từng hướng mũi tiến công, trong đó có đóng góp hết sức quan trọng của hướng Đông Nam trên địa bàn tỉnh Đồng Nai".