Nhóm đồ dùng thiết bị gia đình đứng thứ 4 về quy mô tiêu dùng, chiếm khoảng gần 9% trong tiêu dùng cá nhân. Năm 2014, quy mô của ngành hàng gia dụng trong nước đạt 12 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn trong tiêu dùng chung của cả nước.

Tiềm năng phát triển lớn

Trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, ngành hàng gia dụng đang có rất nhiều cơ hội và dư địa để phát triển, bởi cơ cấu dân số trẻ, thế hệ vàng từ 18 - 45 tuổi chiếm gần 65%, quy mô hộ gia đình tăng kéo theo nhu cầu ngành hàng gia dụng cũng tăng mạnh.

Theo khảo sát, hàng gia dụng “Made in Vietnam” trong các siêu thị chiếm đến 85%. Việc Việt Nam gia nhập WTO, APEC, AEC và ký kết được hơn 10 FTAs trong thời gian vừa qua cũng có những tác động rất lớn, khi nhiều bên đã cam kết hạ mức thuế NK hàng gia dụng Việt Nam về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực. Ngành gia dụng Việt Nam bao gồm 11 nhóm ngành hàng khác nhau, có thế mạnh đặc biệt ở 3 nhóm: gỗ gia dụng, thiết bị chiếu sáng và gia dụng inox.

Việt Nam hiện nay là một trong hai nước XK gỗ hàng đầu Đông Nam Á. Ngành gỗ gia dụng xuất sang các thị trường lớn như: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Anh và Hàn Quốc. Số lượng DN Việt Nam chiếm 15%, nắm giữ 20% thị phần ngành đỗ gỗ. Số lượng DN nước ngoài chiếm 85%, nắm giữ 80% thị trường.

Năm 2011 - 2014, tốc độ tăng trưởng của XK đồ gỗ gia dụng từ 8% đến hơn 50%, đạt từ 500 triệu USD đến 6,2 tỷ USD. Tính đến hết tháng 11/2015, trị giá đã đạt hơn 6,1 tỷ USD. Các DN nội có thị phần ngành thiết bị chiếu sáng trong nước khá tốt, với hơn 40%. Ngành gia dụng inox cũng được các DN nội nắm giữ đến 85% thị phần trong nước.

Công nghệ chưa phải là tất cả

Hiện nay, ngành hàng gia dụng Việt Nam đang phải đối diện những thách thức, khó khăn rất lớn đến từ: tâm lý ưa chuộng hàng ngoại của người tiêu dùng Việt Nam, áp lực cạnh tranh từ hàng giả, hàng nhái và với các thương hiệu nước ngoài, việc các FTA được ký kết sẽ gia tăng cạnh tranh trong ngành... Bên cạnh đó, là đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất xứ hàng hóa khi tham gia các FTA (đạo luật Lacey về kiểm soát nguồn gốc gỗ nguyên liệu của Mỹ và các luật Flegt, VTA, FSC của EU...)

Tuy vậy, các chuyên gia đánh giá những cơ hội dành cho ngành hàng gia dụng từ hội nhập mang lại cho các DN trong nước cũng không phải ít. Ví dụ: Cơ hội gia tăng thị phần khi các FTA có hiệu lực như TPP, EVFTA, đồng thời tạo điều kiện cho các DN Việt Nam nâng cao vai trò trong chuỗi giá trị đồ gỗ gia dụng toàn cầu; cơ hội gia tăng phân khúc trung và thấp cấp vẫn còn lớn do phần lớn người tiêu dùng Việt Nam chưa có cơ hội để tiếp cận với những sản phẩm cao cấp của các DN FDI hay hàng NK...

Ông Phan Thế Ruệ - Nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại, cho rằng có một việc mà các DN cần làm ngay và phải quyết liệt thay đổi, đó là chuyển hướng tập trung vào phát triển thị trường nông thôn, chiếm 70% dân số Việt Nam với nhu cầu hàng hóa lớn, nhưng chưa được quan tâm và đáp ứng đầy đủ, trong khi thị trường các đô thị lớn gần như đã bão hòa.

Ông Võ Văn Quyền - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), nhận định các khâu phân tích, nghiên cứu phân khúc thị trường, thị hiếu khách hàng và chiến lược marketing, quảng bá của các DN nội đang có vấn đề. “Các DN cần đẩy mạnh liên kết dọc và liên kết ngang, không thể duy trì tình trạng “đèn nhà ai nhà nấy rạng” và chú trọng đến chính sách hậu mãi cho khách hàng”, ông Quyền đề xuất.

Ông Khổng Phan Đức - Tổng Giám đốc VietinBankSc, cho biết theo thống kê, trung bình một người Việt Nam bỏ ra đến 66% tổng thu nhập vào các chi phí của hộ gia đình. Còn ông Nguyễn Xuân Phú - đại diện Sunhouse, nhận định gia dụng sẽ là ngành cực kỳ triển vọng trong vòng 3 năm tới.