Từ khi Giải Diên Hồng được phát động, mặc dù chỉ trong thời gian ngắn nhưng đã thu hút sự tham gia của đông đảo cơ quan báo chí, đội ngũ người làm báo trên khắp mọi miền tổ quốc. Nhiều tác phẩm bám sát hơi thở cuộc sống, thể hiện rõ những đổi mới trong hoạt động của quốc hội, cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Cùng với đó có nhiều tác phẩm phản ánh được tâm tư nguyện vọng của nhân dân cả nước, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đại đoàn kết dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc và loạt bài “Hoạt động chất vấn của Quốc hội ngày càng đổi mới, gần dân, thực chất, hiệu quả” nhóm tác giả báo Bảo vệ pháp luật là một trong những loạt bài thể hiện rõ điều đó.

Xuyên suốt nội dung của loạt bài, nhóm tác giả đã đi tìm lịch sử, sự khởi đầu việc đổi mới hoạt động chất vấn của Quốc hội được phát thanh, truyền hình trực tiếp – một hình thức giám sát tối cao của Quốc hội, được đổi mới qua từng kỳ họp của các nhiệm kỳ Quốc hội.

Trong đó nhấn mạnh đến hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội được truyền hình, phát thanh trực tiếp chính là một trong những biểu hiện rõ nét nhất, sinh động nhất “hơi thở cuộc sống” được đặt lên bàn nghị sự cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước ta.

Nhà báo Vũ Cảnh - đại diện nhóm tác giả chia sẻ: “Chúng tôi chọn dấu mốc khởi điểm cho sự đổi mới hoạt động chất vấn của Quốc hội theo hướng gần dân, thực chất, hiệu quả mà chúng tôi nhắm đến đó là từ Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa IX (diễn ra từ tháng 5 đến tháng 6 năm 1994) bởi đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội được tổ chức phát thanh và truyền hình trực tiếp trên Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) và Đài Truyền hình Việt Nam (VTV)”.

Để cho nội dung các bài viết được phản ánh khách quan, chân thực hấp dẫn, nhóm phóng viên đã tìm mọi cách để liên lạc với ê kíp, những nhà báo đã công tác VOV, VTV trước đây tổ chức chương trình phát thanh và truyền hình trực tiếp phiên chất vấn tại kỳ họp năm 1994 năm ấy.

Tuy nhiên do thời gian đã quá xa, gần 30 năm, hiện nay, các nhà báo đã về hưu từ lâu, nhiều bác đều đã lớn tuổi, nhiều bác đã không còn nữa, trong khi một số bác còn sống thì sức khỏe không tốt, không còn minh mẫn… Lấy từ năm 1994 đến nay, gần 30 năm, nhóm còn tìm các tư liệu, đọc hàng nghìn trang tư liệu, tài liệu để từ đó sàng lọc, lựa chọn các sự kiện, nội dung theo trật tự logic mà nhóm đã đặt ra theo đề cương trước đó.

Với tinh thần không bỏ cuộc, nhóm tác giả phỏng vấn được nhiều nhân vật quan trọng, tập trung tái hiện, phân tích về việc lần đầu tiên trong lịch sử, phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa IX (năm 1994) được phát thanh, truyền hình trực tiếp trên Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam. Đây là dấu mốc quan trọng, đánh dấu sự đổi mới, công khai, minh bạch, làm nức lòng đông đảo cử tri và Nhân dân cả nước. Cùng với đó, nhóm tác giả cũng phỏng vấn GS.TS Vũ Văn Hiền, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam xung quanh nội dung này.

Ngoài ra, nhóm cũng tập trung phản ánh sâu sắc những chia sẻ, cảm nhận và đánh giá của những nhân chứng, cử tri đã từng nghe, xem trực tiếp phiên chất vấn và trả lời chất vấn đầu tiên của Quốc hội năm 1994 trên sóng phát thanh và truyền hình.

Ở những bài tiếp theo, nhóm tiếp tục đi sâu phân tích việc đổi mới trong nội dung chất vấn và trả lời chất vấn. Khẳng định không biến việc trả lời chất vấn thành diễn đàn để báo cáo thành tích. Việc đổi mới trong tư duy và thực tiễn hành động; Các nội dung chất vấn không né tránh mà làm rõ nhiều vấn đề và dám chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Ngoài ra, nhóm tác giả tập trung nêu bật sự đổi mới trong công tác giám sát tối cao, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của các kỳ họp.

Vì khối lượng công việc rất nhiều, thời gian triển khai khá gấp, cả nhóm chia phần việc cho nhau, mỗi người cùng nỗ lực thực hiện. Trong suốt quá trình đó, nhóm được nhà báo Nguyễn Văn Thắng, Tổng Biên tập Báo Bảo vệ pháp luật trực tiếp hướng dẫn động viên từ khi bắt đầu lập đề cương, đến quá trình triển khai. Nhờ đó tiếp thêm động lực để nhóm cố gắng hoàn thành được phần việc được giao.

Nhà báo Vũ Cảnh chia sẻ: “Thông qua loạt bài này, chúng tôi muốn “góp sức” khẳng định rằng, trải qua suốt chiều dài của lịch sử từ cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên (ngày 6/1/1946) đến nay, Quốc hội của nước ta luôn luôn không ngừng đổi mới để ngày càng gần dân, thực chất, hiệu quả. Sự đổi mới đó, với những mục tiêu đó đã khiến Quốc hội ngày càng hoạt động hiệu lực, hiệu quả, xứng đáng là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, là đại diện cao nhất của Nhân dân. Quốc hội Việt Nam trải qua các thời kỳ, luôn luôn lắng nghe và cụ thể hóa ý chí, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân cả nước; đóng góp quan trọng vào sự phát triển và phồn thịnh của đất nước vì quyền, lợi ích hợp pháp Nhân dân; luôn dành được sự tin tưởng và ủng hộ to lớn của đông đảo cử tri và đồng bào cả nước…”

Loạt bài “Hoạt động chất vấn của Quốc hội ngày càng đổi mới, gần dân, thực chất, hiệu quả” của nhóm tác giả Vũ Cảnh, Vũ Phương, Thanh Sơn, Đại Lánh - báo Bảo vệ pháp luật được Hội đồng chấm chung khảo Giải báo chí toàn quốc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân (Giải Diên Hồng) lần thứ Hai năm 2024 đánh giá cao ở thể loại báo in.

Dự kiến Lễ trao Giải Diên Hồng lần thứ hai sẽ diễn ra 20h tối, 5/1 tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô, Hà Nội. Được tường thuật trực tiếp trên Kênh VTV1 của Đài Truyền hình Việt Nam, Kênh VOV1 của Đài Tiếng nói Việt Nam, Kênh 7 Truyền hình Quốc hội Việt Nam, Báo điện tử và các nền tảng số của Báo Đại biểu Nhân dân, các Đài Phát thanh – Truyền hình địa phương, các báo điện tử, các nền tảng số...