Một số nhà kinh tế trong nước đã gọi các chính sách thắt chặt hơn của Bắc Kinh là quá khắc nghiệt và có khả năng tự đánh mất mình, điều này có thể sẽ khiến chính quyền các tỉnh phải “loay hoay kiếm sống”, trong một lần hiếm hoi bị chính quyền chỉ trích trước thềm cuộc họp toàn thể lần thứ sáu quan trọng của Đảng Trung Quốc vào tuần này.

Xu Gao, trợ lý chủ tịch kiêm nhà kinh tế trưởng của Bank of Quốc tế Trung Quốc, đã cảnh báo trong một ghi chú vào chủ nhật rằng: “Quy định chặt chẽ hơn của Bắc Kinh đối với các khoản vay của chính quyền địa phương và các nhà phát triển bất động sản làm tăng nguy cơ một số chính quyền trong số đó có thể hết tiền, dẫn đến cơ sở hạ tầng và đầu tư bất động sản yếu hơn nhiều và làm trầm trọng đáng kể suy thoái kinh tế.”

Ông Xu cảnh báo: “Các biện pháp siết chặt không thể thực sự xoa dịu những rủi ro trong kinh tế vĩ mô, mà thay vào đó, có khả năng sẽ buộc nền kinh tế Trung Quốc từ bỏ những thế mạnh đặc biệt của mình và từ bỏ một động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng.”

Thông điệp thận trọng của Xu làm dấy lên những nghi ngờ ngày càng tăng về việc những biện pháp quản lý khắc nghiệt của Trung Quốc trong bối cảnh sản lượng ngành xây dựng và bất động sản đang thu hẹp và đầu tư cơ sở hạ tầng chậm chạp, khiến tổng sản phẩm quốc nội của quốc gia này chững lại ở mức 4,9% trong quý III.

Theo số liệu thống kê chính thức, tốc độ tăng trưởng doanh thu từ giao dịch đất đai của các chính quyền địa phương Trung Quốc giảm xuống còn 8,7% trong 9 tháng đầu năm nay, so với mức tăng trưởng 67,1% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 2 một năm trước.

Ren Zeping, nhà kinh tế trưởng tại Soochow Securities và cựu kinh tế trưởng của Evergrande, đã viết trong một lưu ý vào tuần trước: “Nền kinh tế Trung Quốc hiện tại vẫn cần một tốc độ tăng trưởng nhất định”.

Ông kêu gọi chính phủ nên chi tiêu nhiều hơn cho các cơ sở hạ tầng mới như năng lượng mới, phương tiện năng lượng mới, công nghệ thông tin và các dự án kinh tế kỹ thuật số.

Lời phê bình hiếm hoi cũng được đưa ra trước Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương, dự kiến diễn ra vào tháng tới để xác nhận các ưu tiên kinh tế của Trung Quốc cho năm 2022. Trước thềm cuộc họp thường niên, cuộc tranh luận về chính sách thường đang nóng lên giữa các nhà bình luận kinh tế và thị trường.

Xu cảnh báo trong ghi chú của mình rằng: “Điều đáng sợ hơn là sự suy thoái kinh tế ngắn hạn đang làm xói mòn nền tảng thành công lâu dài của Trung Quốc”.

Giảm thiểu rủi ro tài chính là một trong ba ưu tiên kinh tế mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đặt ra cách đây 4 năm, dẫn đến việc xem xét kỹ lưỡng khoản nợ của chính quyền địa phương tiềm ẩn trong các phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương (LGFV) và lĩnh vực bất động sản quá nóng. Giới lãnh đạo Trung Quốc cũng coi giá nhà tăng là rào cản đối với mục tiêu thịnh vượng chung của quốc gia.

Sức nóng của các quy định đã được giảm bớt trong thời kỳ đại dịch nhưng Bắc Kinh sau đó đã tiếp tục thực hiện nhiều các quy định sau khi áp lực tăng trưởng kinh tế giảm bớt trong nửa đầu năm.

Xu lập luận trong ghi chú của mình đối với các chính quyền cấp tỉnh rằng: “Mặc dù có những rủi ro trong việc sử dụng các công cụ nợ để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng và trong xu hướng phụ thuộc quá nhiều vào việc bán đất để đẩy giá nhà lên, nhưng chúng lại là “một mô hình kinh doanh khả thi và bền vững”. Ông lưu ý rằng, tiền thu được từ đấu giá đất có thể giúp trang trải chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng.

Xu cho biết sự kết hợp này là một “vũ khí ma thuật” quan trọng đối với sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc trong suốt 30 năm qua và đã giúp đưa nước này trở thành một “gã khổng lồ về cơ sở hạ tầng”, đồng thời cảnh báo rằng Trung Quốc không nên kết thúc ngành bất động sản như bây giờ.

Guan Qingyou, nhà kinh tế trưởng và là chủ tịch của Học viện Tài chính Cao cấp Rushi, cảnh báo rằng lĩnh vực bất động sản có khả năng bị “hạ cánh khó khăn” nếu không có sự hỗ trợ của chính sách, với nhiều vụ vỡ nợ hơn có thể gây ra rắc rối lớn hơn cho nền kinh tế. Vì vậy, ông kỳ vọng một “bước ngoặt lớn” vào năm 2022 vì thất bại trong lĩnh vực bất động sản sẽ “không phải là chuyện nhỏ”.

Huy Hoàng (Theo SCMP)