Trước hết, chúng ta cần phải nhận thức một cách sâu sắc rằng: trong xã hội làm nghề gì cũng phải có đạo đức, cũng phải có lương tâm. Đối với nghề báo cao quý của chúng ta, vấn đề đạo đức, lương tâm của mỗi nhà báo là quan trọng hàng đầu. Một nhà báo có đạo đức, có cái tâm sẽ đứng vững trước mọi biến cố của thời cuộc, trước sự cám dỗ của tiền tài và danh vọng. Vì vậy, đạo đức của người làm báo chính là phần nền móng của ngôi nhà chung trong làng báo cách mạng chúng ta. Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, dĩ nhiên giới báo chí chúng ta cần rất nhiều đến sự năng động, nhạy bén linh hoạt trong việc tiếp cận, thu thập và xử lý thông tin. Và trong bối cảnh thông tin mới đang đòi hỏi nhà báo phải không ngừng học tập để nâng cao kiến thức văn hoá, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, mài sắc ý chí và bản lĩnh nghề nghiệp. Song xét cho cùng, tất cả những vấn đề trên đều trở nên vô nghĩa, nếu người làm báo thiếu một cái tâm trong sáng, Những yêu cầu nói trên giống như một thứ chất liệu giúp cho ngôi nhà của làng báo chúng ta được nâng lên về chiều cao và độ bền của kết cấu. Tuy nhiên sẽ thật sự nguy hiểm, nếu phần móng đạo đức của người làm báo không được đề cao một cách sát thực, biện chứng.

 

Quá trình hoạt động thực tiễn với nghề báo, chúng ta đã và đang đề cập trên nhiều góc cạnh khác nhau, những điều mà các đồng nghiệp học tập trao đổi với nhau để tìm phương châm hành động biết “tự bảo vệ mình trong tác nghiệp” như thế nào cho có hiệu quả nhất. Xuất phát từ thực tế trong tác nghiệp báo chí, thật là khó hiểu và không thể chấp nhận được, khi hiện nay vẫn có những người tuy không phải là nhiều họ chọn nghề báo, chỉ vì: làm báo thì sẽ không ai dám “đụng” đến mình, còn mình thì có quyền “đụng” vào mọi người, mọi việc. Đây là một kiểu suy nghĩ, kiểu nhìn phiến diện, lệch lạc, mơ hồ cần loại bỏ. Nhưng qua đó, ít nhiều cũng đã cho thấy đâu đó vẫn còn những người đến với nghề báo, lựa chọn nghề báo không phải vì mục đích trong sáng, mà với suy nghĩ, động cơ thực dụng và rất nguy hiểm. 

 

 

Trên thực tế, bên cạnh những nhà báo trung thực, chân chính, tâm huyết, trăn trở với nghề, tác phẩm của họ được để đời, được công chúng yêu mến, thì vẫn còn lác đác một số ít nhà báo thường dùng mác, dùng tấm thẻ nhà báo như một thứ “quyền lực” để hăm doạ, ép người này, người kia. Có những cá nhân, đơn vị phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”, phải hứng chịu hậu quả do sự cố tình làm sai lệch của nhà báo… thử hỏi, khi lợi ích của một tập thể hoặc người khác đã bị xâm hại một cách ngang trái qua ngòi bút của nhà báo thì tính mệnh họ có tự bảo vệ được mình không? Điều này cho thấy càng cần, rất cần cái tâm trong sáng của nhà báo. Đặc biệt, trong sự nghiệp đổi mới báo chí vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh” để tồn tại và phát triển báo chí chúng ta cũng phải tự chỉnh đốn mình. Từng cơ quan báo chí cần xây dựng đội ngũ nhà báo có tính chuyên nghiệp cao, phẩm chất tốt. Mỗi nhà báo, hội viên thường ngày tác nghiệp phải lấy 9 điều quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo để rọi vào xem mình đã làm được những điều nào, chưa làm tốt điều nào. Nội bộ cơ quan báo phải đấu tranh kiên quyết loại bỏ những người mang danh nhà báo mà tiêu cực, nhũng nhiễu DN, cơ quan, đơn vị, kèn cựa với đồng nghiệp… Phải xây dựng cho mình một cái tâm trong sáng, để vượt qua những cám dỗ tầm thường. Phải biết tôn trọng luật pháp, tôn trọng độc giả, tôn trọng đồng nghiệp và tôn trọng chính mình. Không thể sử dụng ngòi bút như một thứ công cụ để thoả mãn những nhu cầu thấp hèn của cá nhân. Mà cách rèn luyện đạo đức bản thân tốt nhất của nhà báo là không làm những gì phi đạo đức, phi lương tâm. Tôn trọng sự thật, vì nhà báo phản ánh sự thật là thước đo tay nghề phẩm chất, đạo đức, lương tâm của mỗi nhà báo, có như thế mới làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong tiến trình hội nhập và phát triển đất nước.