Mới đáp ứng được 13% nhu cầu

Theo báo cáo thị trường BĐS 9 tháng năm 2019 của Bộ Xây dựng, chương trình phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị trên cả nước đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 106 dự án, quy mô xây dựng khoảng 44.450 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 2.222.500m2. Bên cạnh đó, đang tiếp tục triển khai 148 dự án, quy mô xây dựng khoảng 91.600 căn hộ, tổng diện tích khoảng 4.580.000 m2.

Thực hiện chủ trương phát triển NƠXH của Chính phủ, Hà Nội là một trong những địa phương tích cực triển khai công tác này. Theo đó, Hà Nội đã thông qua việc xây dựng 5 khu đô thị NƠXH tập trung và giao các nhà đầu tư lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 với khoảng 301,64ha đất gồm các khu đô thị tại xã Tiên Dương, huyện Đông Anh, diện tích khoảng 44,72ha và 39,5ha; tại xã Cổ Bi, huyện Gia Lâm, diện tích khoảng 53ha; tại xã Ngọc Hồi, huyện Thanh Trì và tại huyện Thường Tín, diện tích khoảng 44,62ha; tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh với quy mô 116,7ha.

Còn tại các địa phương có nhiều khu công nghiệp như Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Giang, Hải Phòng…, việc triển khai xây dựng NƠXH còn rất hạn chế, công nhân vẫn phải thuê nhà trong các khu dân cư không đảm bảo về đời sống vật chất.

Theo Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà, Quốc hội và Chính phủ đã phê duyệt vốn ngân sách, bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội 1.262 tỷ đồng giai đoạn 2018-2020 (mới đáp ứng được 13% so với yêu cầu) để cho vay hỗ trợ nhà ở với lãi suất ưu đãi.

Tuy nhiên, trong năm 2018, Ngân hàng Chính sách xã hội mới chỉ được giao 500 tỷ đồng, còn 4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định vẫn chưa được bố trí nguồn vốn cấp bù cho vay. Do đó, có nhiều dự án NƠXH không thể triển khai thực hiện do không tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi, trong khi nhu cầu của người thu nhập thấp vẫn rất lớn.

Hiện, chương trình phát triển NƠXH dành cho công nhân khu công nghiệp đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 100 dự án, tương đương khoảng 41.000 căn hộ, với tổng diện tích 2.050.000m2; đang tiếp tục triển khai 73 dự án với quy mô xây dựng khoảng 88.400 căn hộ, tổng diện tích 4.420.000m2. Trong những tháng đầu năm 2019 đã hoàn thành 8 dự án NƠXH dành cho người thu nhập thấp, quy mô khoảng 3.750 căn hộ, tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 187.500m2.

Chính sách còn thiếu

Ông Nguyễn Ngọc Thành, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho biết, khảo sát tại địa phương. Nguyên nhân dẫn được cho là có một phần là từ chính sách chưa đi vào thực tiễn. Việc phát triển NƠXH đang có vấn đề, nhưng để thị trường phát triển bền vững, mạnh mẽ hơn thì cần đẩy phân khúc NƠXH mạnh mẽ hơn.

Chính phủ và Bộ Xây dựng nhận định chính sách với bất động sản không thiếu, nhưng với phân khúc NƠXH, phát triển NƠXH tại Việt Nam có 2 vấn đề khó khăn.

Thứ nhất là khó khăn về nguồn vốn. Trong Luật Nhà ở quy định Nhà nước dành lượng vốn nhất định cho vấn đề NƠXH. Giai đoạn có nguồn vốn ưu đãi 30.000 tỷ đồng đã làm tốt, Bộ Xây dựng cũng đã đề xuất tăng thêm nguồn vốn vài nghìn tỷ đồng nhưng vẫn chưa được giải quyết.

Thứ hai là trong triển khai thực hiện tại địa phương, có địa phương quan tâm nhưng có địa phương dường như thờ ơ, có đất nhưng không làm. Bên cạnh đó, có địa phương chọn địa điểm xây dựng NƠXH không phù hợp, dẫn đến không phát triển được dự án hoặc có phát triển dự án nhưng không có nhiều người về ở.

Bộ Xây dựng đã đề xuất giải pháp như bổ sung vốn đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách nhà nước; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan trung ương và các địa phương tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng NƠXH.

Ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết: “Luật Đất đai năm 2020 sẽ được trình Quốc hội, theo chiều hướng tháo gỡ giúp doanh nghiệp phát triển chứ không phải hạn chế, cản trở, trong đó có các vấn đề về NƠXH, nhà ở giá thấp. Điều này mang lại kỳ vọng phân khúc NƠXH sẽ được quan tâm đúng mức để người thu nhập nhấp tại các đô thị lớn và các khu công nghiệp “an cư lạc nghiệp”.

Thủy Tiên