Sáng ngày 12/3, tại Hà Nội, Đại sứ quán Vương Quốc Anh tại Việt Nam, Bộ Thương mại Quốc tế (DIT), Hội đồng Công nghiệp Năng lượng (EIC), Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam (BBGV) và Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) đã tổ chức Hội thảo Quốc tế: Phát triển Năng lượng tái tạo hướng tới giảm thiểu carbon tại Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho biết, Trong vòng 20 năm qua, Việt Nam đã đạt được mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ấn tượng từ 6-7%.

Nhưng mặt khác, nhu cầu điện năng đã tăng trên 13% cho giai đoạn 2000-2010 và trên 11% cho giai đoạn 2011-2016 (năm 2018 vừa qua là trên 10%).

Dựa trên các thống kê, trước đây, nhu cầu điện năng của Việt Nam thường tăng gấp 1,8-2 lần tốc độ tăng trưởng GDP.

Gần đây, hệ số này đã có xu hướng giảm đi và nhu cầu điện năng tăng cao liên tục nhiều năm như vậy tạo ra những sức ép lớn về đầu tư cho năng lực phát điện, truyền tải và phân phối của quốc gia.

Theo Quy hoạch Phát triển điện lực Quốc gia đã được Chính phủ phê duyệt, công suất lắp đặt nguồn điện cả nước sẽ lên đến 130.000 MW năm 2030 so với 47.000 MW hiện nay.

Như vậy, khoảng 83.000 MW nguồn điện mới sẽ cần phải được xây dựng và đưa vào vận hành từ nay đến 2030, cũng với đó là các cơ sở hạ tầng truyền tải và phân phối.

Các nghiên cứu đánh giá tiềm năng năng lượng tái tạo cho thấy, đến năm 2030, Việt Nam có khả năng phát triển khoảng 8.000 MW thủy điện nhỏ; 20.000 MW điện gió; 3.000 MW điện sinh khối; 35.000 MW điện mặt trời.

Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo cho giai đoạn 2015-2030, xét đến 2050 được Chính phủ Việt Nam phê duyệt vào tháng 9/2015 đã đưa ra các mục tiêu cụ thể, theo đó lượng điện năng sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo sẽ tăng từ mức 58 tỷ kWh năm 2015 lên 101 tỷ kWh năm 2020, 186 tỷ kWh năm 2030 và 452 tỷ kWh năm 2050.

Theo đó, một trong những mục tiêu ưu tiên của Việt Nam là phát triển năng lượng tái tạo để giảm dần sự phụ thuộc vào các dạng năng lượng phát điện truyền thống nhằm bảo vệ môi trường, vì sự phát triển bền vững của Việt Nam và các nước trong khu vực.

Để khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, phục vụ các mục tiêu phát triển nêu trên, Bộ Công Thương đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành hàng loạt các cơ chế như Feed-in-Tariff Mechanism cho điện mặt trời, điện gió, điện sản xuất từ chất thải rắn, điện sinh khối...

Chính phủ cũng ban hành các chính sách ưu đãi khác cho các nhà đầu tư như ưu tiên cung cấp tín dụng, miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền thuê đất, sử dụng Hợp đồng mua bán điện mẫu...

Với các chính sách này, Việt Nam đang đón "làn sóng" đầu tư vào lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo. Đến cuối năm 2018, cả nước đã đưa vào vận hành phát điện 285 nhà máy thủy điện nhỏ với tổng công suất khoảng 3.322 MW; 8 nhà máy điện gió với tổng công suất 243 MW và 10 nhà máy điện sinh khối với tổng công suất nối lưới khoảng 212 MW.

Cũng tại hội thảo, Đại sứ Vương Quốc Anh tại Việt Nam - ông Gareth Ward nhận định, Việt Nam trong những năm gần đây nổi lên là một nhà sản xuất năng lượng quan trọng ở Đông Nam Á và được xếp trong nhóm bốn các quốc gia hàng đầu Đông Nam Á về sản xuất dầu khí và trữ lượng dầu.

Đồng thời, trong những năm gần đây, nhu cầu cho việc phát triển nguồn năng lượng tái tạo ở Việt Nam ngày càng tăng và Chính phủ đang có những sáng kiến​ để thúc đẩy sản xuất năng lượng tái tạo, đặc biệt là trong gió và mặt trời.

Trong khi đó, Vương quốc Anh cũng là quốc gia dẫn đầu thế giới về gió ngoài khơi với công suất lắp đặt lớn nhất toàn cầu là 7.6 GW. Vương quốc Anh cam kết giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và hỗ trợ việc chuyển hướng sang nền kinh tế xanh hơn, giảm thiểu carbon, ở cả Vương Quốc Anh và trên toàn thế giới.

Đại sứ Gareth Ward bày tỏ tin tưởng, Hội thảo này sẽ là nền tảng để Vương quốc Anh hợp tác chặt chẽ với Việt Nam và hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển hướng khỏi nhiên liệu hóa thạch và gia tăng thị phần của năng lượng tái tạo trong những năm sắp tới.

Ông Russell Marsh, Công ty Ernst & Young Sollutions cho hay, văn phòng nước ngoài và khối thịnh vượng chung Vương quốc Anh đang triển khai hỗ trợ phát triển nước ngoài có tên gọi là Chương trình năng lượng cacbon thấp ASEAN để giải quyết các rào cản chuyển đổi cacbon thấp đang cản trở tiến trình phát triển kinh tế và giảm nghèo.

Để tăng cường cơ hội tài trợ xanh, ông Russell Marsh cho rằng, Việt Nam cần thiết kế một môi trường cho phép thúc đẩy tài trợ, các chính sách công và hành động được thiết kế để thu hút đầu tư tư nhân.

Bên cạnh đó cần hài hòa các chính sách tài chính, giá năng lượng để cho phép có mức giá hợp lý hơn; cải cách và đơn giản hóa quá trình cấp phép và thu hồi đất.

Phương Thảo