Có nên phát triển nhà ở xã hội?

Đã có nhiều đánh giá cho rằng, gói tín dụng 30.000 tỷ mà Việt Nam đã triển khai là một trong những yếu tố then chốt giúp cân bằng và hồi phục lại thị trường BĐS sau một thời gian dài đóng băng. Tuy nhiên, lại có ý kiến cho rằng, để giúp những người có thu nhập thấp có nhà ở bằng cách sử dụng những gói tín dụng như gói 30.000 tỷ là một bài toán khó và cần phải đặt lên bàn cân.

Gần đây những thông tin về “cò” đất rao bán, nhận "làm hồ sơ" với khoản phí thu chênh lên cả trăm triệu tại dự án nhà ở xã hội Ecohome đã gây ra những chú ý. Đã có nhiều ý kiến cho rằng, không nên tiếp tục đi theo con đường bao cấp về nhà ở mà nên để phân khúc dành cho những người thu nhập thấp đi theo cơ chế thị trường.

Ông Đặng Hùng Võ, Nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho biết: Hiện nay chúng ta nên khuyến khích phát triển nhà ở giá rẻ chứ đừng nên tính đến chuyện phát triển phân khúc nhà ở xã hội bởi phân khúc nhà ở xã hội. Chúng ta nên chuyển sang hướng nhà ở giá rẻ vì nhà ở giá rẻ là một hướng mà thị trường sẽ tạo cho nó phát triển. Vừa rồi cũng có gói 2.000 tỷ cho người nghèo vay nhưng cũng chưa tạo ra hiệu quả cao.

Đồng quan điểm với ông Võ, ông Nguyễn Văn Đính, Tổng Thư ký Hội môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng: Tôi cũng đồng ý với việc là không nên xây nhà ở xã hội nữa. Vì nó phức tạp và thực ra giá thành không rẻ hơn nhà ở giá rẻ bao nhiêu cả.

Xét về yếu tố thị trường, thì không thể luôn có những gói tín dụng ưu đãi, như gói 30 nghìn tỷ dành cho nhà ở thu nhập thấp trước đây. Thứ nhất, vì không ngân sách nào có thể đáp ứng nổi. Thứ hai, nếu áp dụng những gói ưu đãi này quá lâu, thì vô hình chung sẽ làm méo mó thị trường, vì một phần nhu cầu lớn của thị trường lại thụ hưởng cơ chế bao bọc, trợ giá của của nhà nước. Và từ đó sẽ dẫn đến nhiều hệ luỵ tiêu cực cho thị trường.

Làm thế nào để phát triển nhà ở giá rẻ?

Theo các chuyên gia, có quá nhiều yếu tố đã khiến cho giá nhà ở Việt Nam luôn ở mức quá cao so với thu nhập trung bình của người dân, đặc biệt là tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các thành phố lớn khác. Để có nhà giá rẻ, đơn giản là phải tối giản chi phí đầu vào của mỗi dự án loại này. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhìn nhận đối tượng nhà ở giá rẻ là một phân khúc hoàn chỉnh của thị trường, muốn phát triển nó thì phải thu hút được nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp. Và cũng rất đơn giản, khi doanh nghiệp nhìn thấy được mức lợi nhuận đảm bảo cho đồng vốn đầu tư, họ sẽ tham gia và nhu cầu này của xã hội sẽ được giải quyết.

Theo ông Đặng Hùng Võ, Nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường: Nhà nước giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp, chỉ hỗ trợ một số vấn đề. Còn nhà nước vẫn thu được những nguồn thu về tiền thuế và tiền sử dụng đất; tuy nhiên, thu ở một mức độ nào đó không như nhà ở cao cấp để hỗ trợ doanh nghiệp họ làm.

“Quan trọng là phải xử lý về mặt cơ chế chính sách, khuyến khích nhưng không làm mất đi quyền lợi của nhà nước, vẫn đảm bảo tính phù hợp cho phân khúc người có thu nhập thấp tiếp cận được. Chúng ta nên làm theo hướng là tăng khả năng thanh toán của người thu nhập thấp; ví dụ như Vin City có mô hình rất phù hợp, vì họ cho thanh toán trong vòng 30 năm, chất lượng đảm bảo. Đấy mới là hướng đi đúng”, ông Võ nhấn mạnh.

Cũng theo ông Đặng Hùng Võ, vấn đề nhà giá rẻ ở đây là chúng ta tăng nhà ở mang tính xã hội, nghĩa là cho những đối tượng nghèo có thể tiếp cận thì chúng ta phải thay đổi cách nhìn, thay đổi góc nhìn đi. Chuyển từ việc giá rẻ sang việc khả năng thanh toán; vì thu nhập thấp nên người ta phải trải việc trả tiền ra thành một giai đoạn dài, như vậy sẽ phù hợp hơn.

Giảm giá nhà để đại đa số người lao động có thể mua được đang là hướng đi nhưng chất lượng xây dựng phải đạt tiêu chuẩn cùng đó phải tạo ra lợi nhuận của chủ đầu tư. Do vậy việc cắt giảm chi phí ở những khâu nào, để giá nhà nhà thấp đi mà chất lượng vẫn đảm bảo đang là câu hỏi tưởng dễ nhưng lại quá nan giải.

Quỳnh Chi