Xây dựng bộ tiêu chí phân loại phim chi tiết, minh bạch

Tại Kỳ họp thứ 2 vào sáng 23/10, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi).

Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) gồm 8 chương, 50 điều, trong đó kế thừa, chỉnh lý, sửa đổi và bổ sung 32 điều, quy định mới 18 điều so với Luật Điện ảnh hiện hành.

Trong đó, dự thảo Luật quy định tổ chức, cá nhân phổ biến phim trên không gian mạng phải tự phân loại, hiển thị kết quả phân loại phim theo quy định tại Điều 33 Luật Điện ảnh và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả phân loại phim.

Theo đó nhà phát hành, phổ biến phim thực hiện theo các quy định về nội dung và hành vi bị cấm trong hoạt động điện ảnh (Điều 10) và phân loại phim (Điều 33) để tự phân loại và hiển thị kết quả phân loại, cảnh báo cần thiết về nội dung phim cho người xem.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông kiểm tra, xử lý việc tự phân loại phim phổ biến trên không gian mạng theo quy định của pháp luật. Đây được xem là cách tiếp cận mới và linh hoạt trong bối cảnh phát triển không ngừng của dịch vụ phát hành, phổ biến phim trực tuyến, giúp giảm thiểu gánh nặng về chi phí và nhân sự cho các nhà quản lý điện ảnh, tăng cường hội nhập quốc tế, tăng cường thương mại điện tử xuyên biên giới.

Tuy nhiên, để thực hiện phương án này, cần xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh (sửa đổi), các quy định về tiêu chí, nội dung phân loại cần hết sức cụ thể. Bên cạnh đó cần xây dựng bộ máy kiểm tra, kiểm soát, hệ thống phản hồi cùng lực lượng thanh tra hoạt động thường xuyên, liên tục để giám sát và xử lý kịp thời những vi phạm.

Có ý kiến đề nghị, dự thảo Luật quy định: “Chỉ được phổ biến phim khi có Giấy phép phân loại phim do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp hoặc Quyết định phân loại của cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thanh, truyền hình thì được phép phổ biến trên không gian mạng”.

Thẩm tra về dự thảo luật, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội nhấn mạnh, đa số ý kiến thành viên ủy ban cho rằng, cần kết hợp việc tổ chức, cá nhân phổ biến phim tự phân loại phim với việc cấp phép phân loại, trong đó chủ yếu là các tổ chức, cá nhân tự phân loại phim. Nghiên cứu cấp phép phân loại đối với những cơ sở phổ biến phim có tầm ảnh hưởng lớn tới chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và trong điều kiện có thể cấp phép phân loại được.

Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí phân loại phim chi tiết, minh bạch để các cơ sở sản xuất, phát hành, phổ biến phim có căn cứ tự kiểm duyệt và phân loại phim; quy định trách nhiệm của đơn vị phát hành, phổ biến phim trong việc cung cấp công cụ đo lường, kiểm duyệt tự động; hiển thị cảnh báo cho người xem, gỡ bỏ nội dung vi phạm khi có yêu cầu, cung cấp công cụ để người xem phản ánh nội dung vi phạm; Quy định cụ thể các hành vi vi phạm để có căn cứ xử lý; tăng cường năng lực quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin, kiểm tra, giám sát; nghiên cứu cơ chế huy động các tổ chức xã hội tham gia hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước thẩm định, kiểm soát phổ biến phim.

Áp dụng công nghệ hỗ trợ thanh tra, kiểm tra

Về vấn đề này nhiều ý kiến cho rằng, phổ biến phim trên không gian mạng đang có khoảng trống pháp lý. Vì vậy, dự thảo luật quy định việc phổ biến phim trên không gian mạng là rất cần thiết.

Trao đổi với PV Nhà báo và Công luận, Chủ tịch Hội đồng Trung ương thẩm định và phân loại phim truyện GS.TS Trần Thanh Hiệp cho biết, ông đồng tình với phương án trên của dự thảo Luật Điện ảnh.

GS.TS Trần Thanh Hiệp cho rằng, xu thế chung của thế giới hiện nay là để cho các tổ chức, cá nhân tự thẩm định và phân loại, nhà nước chỉ hậu kiểm. Điều quan trọng là tăng cường công tác thanh tra, đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra cho hiệu quả.

"Xu thế chung của thế giới phổ biến phim trên mạng sẽ rất nhiều và sẽ càng ngày càng nhiều, nên để cho tổ chức cá nhân chịu trách nhiệm tự thẩm định, phân loại theo đúng pháp luật của Việt Nam, tôn trọng quy định của Luật pháp, ngoài ra luật cũng cần quy định rõ ràng, và có chế tài xử lý nghiêm vi phạm", GS.TS Trần Thanh Hiệp nói.

Cũng theo GS.TS Trần Thanh Hiệp, vấn đề ở đây là thanh tra, kiểm tra cần thật sự sát sao, và chúng ta sẽ làm được bởi quản lý phổ biến phim trên mạng sẽ phụ thuộc nhiều vào công nghệ. Những thành tựu của công nghệ có thể trợ giúp trong việc phát hiện những cảnh và các nội dung bị cấm trong Luật Điện ảnh.

"Có ý kiến cho rằng công nghệ mới chỉ kiểm soát được tiếng động, lời vi phạm nhưng thực tế hiện nay công nghệ có thể phát hiện ra được những cảnh bạo lực đẫm máu, hình ảnh xuyên tạc lịch sử, khiêu dâm...đều có khả năng bằng phương tiện công nghệ có hệ thống để phát hiện ra.

Công nghệ hiện nay đã rất phát triển và chúng cũng cần nâng cao trình độ công nghệ, công tác quản lý bằng công nghệ, chúng ta không thể thủ công được". Vị chuyên gia này cho nói.

Cũng theo GS.TS Trần Thanh Hiệp, mục đích chủ yếu của các phim chiếu mạng hiện nay hướng đến là kinh doanh bên cạnh phát triển giao lưu, thiệu văn hóa...nên việc người làm phim cố ý làm sai pháp luật là rất ít, và sẽ dễ nhận ra được nếu chúng ta có cách quản lý, có cơ quan nghiên cứu tốt sẽ sớm phát hiện ra được.

Quan trọng là năng cao trình độ độ ngũ làm quản lý công tác thanh tra và phải biết ứng dụng những thành tựu công nghệ giúp sức cho công tác quản lý. Công nghệ không thay thế được cho con người nhưng có thể giúp con người biết được nhanh chóng và sự lý kịp thời, hiệu quả.