24 giờ sau khi Tướng Constantino Chiwenga của nước này đe dọa chấm dứt  quan hệ hợp tác với đảng ZANU-PF, một phóng viên của Reuters đã chứng kiến những xe bọc thép kèm theo quân đội có vũ trang xuất hiện tại các đường phố chính phong tỏa thành phố.

Những người lính vũ trang đã có những lời cảnh báo với từng chiếc xe đi qua rằng "Họ không nên thử điều gì dại dột", một người chia sẻ với Reuters.

Hai tiếng sau, quân đội đã bắt đầu chiếm giữ trụ sở đài ZBC, đài truyền hình quốc gia Zimbabwe, yêu cầu mọi nhân viên rời đi. Vài phóng viên của ZBC bị giữ lại, theo như thông tin từ hai nhà vận động vì nhân quyền cho hay.

 Xe tăng và lính vũ trang xuất hiện quanh thủ đô Harare của Zimbabwe. Ảnh: Reuters

Ngay sau đó, 3 vụ nổ đã xuất hiện tại trung tâm thủ đô Harare của nước này, một nhân chứng khác chia sẻ.

Dù quân đội đã đóng quân tại nhiều điểm quanh thành phố, vấn không có thông tin chính thức gì từ phía họ về tương lai của ông Mugabe, lãnh đạo đất nước trong vòng 37 năm qua.

Dù cho uy tín đang lên tại châu lục, ông Mugabe được phương Tây nhận định là thiếu khả năng đối phó với khủng hoảng kinh tế và sẵn sàng sử dụng bạo lực để giữ quyền lực, từ đó dần phá hủy đất nước có tiềm năng nhất của châu Phi này.

Thông tin duy nhất từ quan chức chính phủ xuất hiện từ phía Isaac Moyo, đại sứ Zimbabwe tại Nam Phi đã bác bỏ thông tin về việc đảo chính, nói rằng chính phủ vẫn "nguyên vẹn" và đổ lỗi cho mạng xã hội đã đăng tải thông tin sai sự thật.

"Không có gì đang diễn ra. Đó chỉ là những tin đồn lan truyền trên mạng xã hội', ông Moyo cho hay.

Đất nước này đã rơi vào tình trạng căng thẳng từ hôm thứ Hai vừa qua khi Tướng Chiwenga, lãnh đạo quân dội quốc phòng Zimbabwe cho biết ông sẵn sàng "lấn sân" để ngăn chặn tình trạng bạo lực với những người biểu tình phản đối việc phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa bị sa thải.

Chỉ vài tháng trước, ông Mnangagwa, một cựu giám đốc an ninh với biệt danh "Cá sấu" được coi là người có nhiều khả năng sẽ tiếp bước ông Mugabe nhưng bị sa thải một tuần trước để nhường đường cho người vợ 52 tuổi của ông Mugabe lên "kế ngôi".

Phát ngôn của ông Chiwenga cho thấy nước này đang rơi vào tình trạng khủng hoảng để tìm ra người kế nhiệm ông Mugabe, nhà lãnh đạo duy nhất của đất nước từ khi dành độc lập từ Anh.

Chính phủ đã cáo buộc ông Chiwenga tội "âm mưu phản quốc, có ý đồ chiếm quyền lực" vào ngày 14/11 vừa qua.

Trước đó, ông Chiwenga đã nêu rõ quan điểm rằng quân đội không chấp nhận việc ông Mnangagwa bị sa thải.

Quân đội, cảnh sát và người phát ngôn chính phủ đã từ chối tất cả các cuộc gọi xin bình luận. Cả ông Mugabe và bà Grace vợ ông đều không đưa ra phát ngôn gì về bình luận của ông Chiwenga, và đài truyền hình nước này cũng đã không đăng tải thông tin. Tờ Herald đã đăng tải một số bình luận trên trang Twitter của mình nhưng cũng nhanh chóng gỡ bỏ.

Việc bà Grace Mugabe nhanh chóng tiến bước trong sự nghiệp chính trị đã đẩy bà vào tình thế đối đầu với những vị tướng có công dành độc lập, những người đã được hưởng vai trò ưu ái trong xã hội nước này cho tới khi họ công khai chỉ trích ông Mugabe không có khả năng vực dậy kinh tế vào 2 năm trước.

Đất nước này rơi vào tình trạng khủng hoảng khi lạm phát đạt mức đỉnh điểm 500 tỷ phần trăm vào năm 2008. Các hàng hóa nhập khẩu đang dần cạn kiệt, với tỷ lệ lạm phát tiếp tục tăng ở mức 50% mỗi tháng.

Theo tài liệu của Reuters, ông Mnangagwa đã có kế hoạch vực dậy nền kinh tế bằng việc đưa trở lại những người làm nông nghiệp bị đuổi khỏi vùng đất của họ gần 2 thập kỷ trước, cũng như hàn gắn quan hệ với World Bank và IMF.

Các chuyên gia nhận định quân đội nước này sẽ hạn chế một cuộc đảo chính hoàn chỉnh nếu không muốn nhận chỉ trích từ các nước láng giềng về việc "danh không chính ngôn không thuận".

"Một cuộc đảo chính là lựa chọn cuối cùng", một chuyên gia phân tích.

 Hoàng Việt (lược dịch)