Lộ rõ sự bất cập từ đô thị phía Nam

Để quy hoạch TP.HCM theo hướng hiện đại, đồng bộ, mang tầm khu vực, TP. cũng đã thuê nhiều tập đoàn lớn tư vấn, lập đồ án quy hoạch như: Đồ án phát triển khu Nam của đơn vị tư vấn SOM (Mỹ);  Đồ án quy hoạch bờ Tây sông Sài Gòn của nhà tư vấn Nikkenkei (Nhật Bản)…

Hầu hết các đồ án quy hoạch xây dựng này đều nằm ở khu vực phía Nam thành phố. Nhiều khu đô thị mới hiện đại, có quy mô lớn đã hình thành như: Khu đô thị Phú Mỹ Hưng (Q.7), Thủ Thiêm (Q.2). Dọc theo những tuyến đường Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Hữu Thọ, Nguyễn Lương Bằng,…

Nhưng những bất cập từ các khu đô thị này đã lộ rõ, theo một số chuyên gia những dự án nhà ở, khu đô thị hiện đại phát triển về phía Nam vốn là vùng trũng thấp của thành phố đã bộc lộ nhiều bất cập. Ruộng lúa, ao đầm đã được san lấp. Hồ chứa nước tự nhiên của thành phố không còn. Mỗi khi triều cường, trời mưa nhưng không còn chỗ chứa đã gây ngập nước cho cả khu vực. Tình trạng ngập nước ngày càng trầm trọng, không chỉ cục bộ khu vực mà ảnh hưởng trên diện rộng.

Một góc TP. Hồ Chí Minh. Ảnh minh họa.

Ngập nước đang là nỗi ám ảnh đối với các khu đô thị mới. Các khu đô thị đã biến thành ốc đảo mỗi khi trời mưa, triều cường. Những tuyến đường huyết mạch ở phía Nam thành phố như Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Lương Bằng, Nguyễn Thị Thập, Nguyễn Hữu Thọ… bị ngập sâu mỗi khi triều cường.

Đây là điều nan giải mà GS-TS Nguyễn Trọng Hòa - Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP. HCM đã cảnh báo. Khu Nam đã và đang đối mặt với tình trạng ngập nước, kẹt xe. Trên bình diện rộng hơn, thành phố cũng đang đối mặt với với những thách thức này.

Bên bờ sông Sài Gòn. Ảnh minh họa.

Trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng nhanh, mực triều cường ngày càng cao đã cho thấy công tác quy hoạch phát triển đô thị của thành phố thiếu tầm nhìn. Để chống ngập cho cả khu vực là điều nan giải. Người dân ở trong các cao ốc chọc trời nhưng xung quanh các tuyến đường đều ngập sâu làm cho việc đi lại của những người dân nơi đây gặp nhiều khó khăn.

Thời điểm “sống còn”

“Theo dõi quản lý quy hoạch là thuộc về nhà quản lý” - lời phát biểu tâm huyết của Chủ tịch Nguyễn Thành Phong trong buổi họp về kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2018. Chủ tịch Nguyễn Thành Phong cũng đã chỉ ra những bất cập trong công tác quy hoạch trong thời gian qua, đáng chú ý là quy hoạch phát triển đô thị. Quy hoạch đô thị phát triển theo hướng nào đang là sự lựa chọn “sống còn”, bởi không chỉ chỗ ở người dân hôm nay mà tương lai thành phố mai sau.

TP. Hồ Chí Minh với mật độ xây dựng cao. Ảnh minh họa.

Quy hoạch hợp lý sẽ giải quyết những bất cập đã tồn tại trong thời gian qua và nơi ở an toàn cho người dân thành phố trong tương lai. “Đối với độ cao từ 8-10m so với mực nước biển, đô thị mới sẽ giải quyết được tình trạng ngập nước”, chuyên gia xã hội học Lê Văn Thành cho hay.

Tại cuộc họp về quy hoạch phát triển Vùng TP.HCM, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong cho biết, khu vực Tây Bắc thuộc Củ Chi, Hóc Môn có địa hình cao, địa chất tốt, thuận lợi cho việc phát triển đô thị. Phần lớn diện tích đất của Củ Chi cao hơn mực nước biển từ 8-10m. Ngoài yếu tố lợi thế địa hình, địa chất, ngoài ra khu vực này còn nhiều quỹ đất lớn.

Khu đô thị này sẽ phát triển là đô thị sinh thái, công nghiệp nhẹ và nông nghiệp đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu, có vai trò bảo vệ cảnh quan sinh thái và thoát lũ cho tiểu vùng đô thị trung tâm. Tăng cường phát triển công nghiệp phụ trợ, công nghiệp sạch, công nghiệp đa ngành, công nghiệp chế biến nông sản, nông nghiệp, trung tâm giáo dục đào tạo, thương mại dịch vụ, trung tâm chuyển hàng hóa nhằm giảm tải cho TP.HCM.

Ngoài ra, khu Tây Bắc TP.HCM sẽ là trục hành lang kinh tế lớn nhất TP.HCM theo chiều dọc quốc lộ 22. Chính những điểm mới trong quy hoạch, cũng như việc mở rộng giao thông, kết nối các tỉnh lân cận vào TP.HCM và kết nối các quận, huyện vùng ven vào trung tâm thành phố. Kết hợp chính sách giãn dân, đưa người dân về vùng ven các quận sinh sống, khu vực Tây Bắc TP.HCM đã khoác lên mình bộ mặt mới.

 Phía Nam TP.HCM. Ảnh minh họa.

Theo KS xây dựng Trần Văn Thường - Chủ tịch HĐQT Công ty đầu tư phát triển xây dựng Trần Gia, với độ cao gần 10m so với mực nước biển và điều kiện địa chất tốt, khu vực Tây Bắc không chỉ loại bỏ được những bất lợi của vùng đất ngập nước mà thuận lợi cho phát triển, xây dựng đô thị hiện đại.

Trong một báo cáo gửi các cơ quan có thẩm quyền, Hiệp hội bất động sản TP. HCM (HoREA) đề xuất nghiên cứu lại ý tưởng của các nhà quy hoạch trước đây về định hướng phát triển đô thị chủ đạo TP. HCM về khu vực có địa hình cao là hướng Tây Bắc của thành phố.Theo đó, HoREA cho rằng trong tình hình hiện nay, sự điều chỉnh hướng quy hoạch phát triển đô thị chủ đạo này còn nhằm để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu, nước biển dâng trong tương lai gần, mà thành phố là một trong những địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Theo HoREA, TP. HCM có cao độ thấp, chỉ từ 0,5m (Nhà Bè, Cần Giờ) đến khoảng 32m (đồi Long Bình, quận 9). Vùng trũng thấp của thành phố ở phía Nam - Tây Nam - Đông Nam thuộc các quận, huyện Cần Giờ, Nhà Bè, Bình Chánh, quận 7, quận 8, quận 2, một phần quận 9; Vùng cao nằm ở phía Bắc - Đông Bắc - Tây Bắc thuộc các quận, huyện Củ Chi, Hóc Môn, quận 12, Gò Vấp, một phần quận Thủ Đức, quận 9. Địa hình của thành phố thấp dần từ Bắc - Tây Bắc xuống Nam - Đông Nam - Tây Nam; hệ thống sông Sài Gòn theo chế độ bán nhật triều làm tăng thêm khó khăn cho việc thoát nước. Theo kịch bản, nếu nước biển dâng chỉ 0,5m thì TP. HCM cũng sẽ bị ngập ở nhiều khu vực.

Trong thời gian qua, thành phố đã phát triển rất mạnh về hướng biển, hướng Nam - Tây Nam - Đông Nam, nên vô hình chung đã tác động đến hướng thoát nước tự nhiên. Bên cạnh đó là việc quản lý chưa thật chặt chẽ hệ thống mốc cao độ, cốt san nền cũng là mặt còn hạn chế, cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa trong công tác quản lý nhà nước. Để thành phố phát triển bền vững, Hiệp hội đề nghị điều chỉnh hướng quy hoạch phát triển đô thị chủ đạo về vùng đất cao của thành phố, đó là khu vực Gia Định - Củ Chi cũ (một phần Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình, Gò Vấp, nhất là khu vực quận 12, Hóc Môn, Củ Chi), mà thành phố đã có quy hoạch phát triển Khu đô thị - công nghiệp Tây Bắc trên địa bàn huyện Hóc Môn - Củ Chi với quy mô lên đến 9.000ha.

                                                                              Khuất Đại Nam