Tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công chậm là thực trạng cho đến nay vẫn chưa được cải thiện. Ảnh minh họa

Mới đây, tại buổi làm việc giữa Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ với các bộ: Giao thông vận tải, Nông nghiệp và PTNT, Tài nguyên và Môi trường cho thấy tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2018 của các bộ này vẫn chưa đảm bảo yêu cầu.

Phó Thủ tướng sốt ruột

Theo báo cáo của 3 bộ cũng như theo số liệu của Bộ Tài chính thì tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của 3 bộ rất thấp, thấp hơn cả mức trung bình của cả nước. Bộ Giao thông vận tải được giao vốn kế hoạch năm 2018 là hơn 21.229 tỷ đồng nhưng tới hết tháng 4/2018 mới giải ngân được gần 6.930 tỷ đồng (đạt 32,6%); Bộ Nông nghiệp và PTNT được giao 15.727 tỷ đồng nhưng mới giải ngân được 13,7%. Tới ngày 14/5, Bộ Tài nguyên và Môi trường mới giải ngân đạt 16% khối lượng vốn, tương ứng 238 tỷ đồng.

Tổng số vốn đầu tư công phải thực hiện trong giai đoạn 2016- 2020 của 3 bộ là 303.000 tỷ đồng, chiếm tới trên 25% tổng nguồn vốn đầu tư công của cả nước, còn riêng vốn kế hoạch của năm 2018 này thì cũng chiếm khoảng trên 10%. Do đó, tiến độ và chất lượng giải ngân vốn đầu tư công của 3 bộ có ảnh hưởng lớn tới cả nước.

Riêng Bộ Giao thông vận tải còn 43 dự án sử dụng vốn dư của các dự án cải tạo, nâng cấp QL1A và Đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên (trong đó có 22 dự án triển khai thuộc giai đoạn 1 theo Nghị quyết số 99 của Quốc hội ban hành từ tháng 11/2015) tới nay mới giao được 55% tổng số vốn kế hoạch.

Tại cuộc làm việc nói trên, sốt ruột trước thực trạng giải ngân vốn đầu tư công quá chậm của 3 bộ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phải thốt lên “không thể chấp nhận được tiến độ này”.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải phải có trách nhiệm, kiểm điểm từng lãnh đạo Bộ, Ban quản lý dự án, trách nhiệm của các vụ, địa phương khi để gần 1 năm Quốc hội phê duyệt danh mục dự án sử dụng vốn dư mà mới giao được vốn cho 22 dự án.

“Ở khâu nào vướng mắc thì phải tiếp tục đi sâu tháo gỡ, chỗ nào né tránh thì thay thế cán bộ, hay có biểu hiện sợ sai nên không dám làm? Tại sao cùng mặt bằng thể chế như thế có nơi làm được nơi không làm được? Như Nam Định sau 3 tháng đầu năm đã giải ngân được 47% kế hoạch”, Phó Thủ tướng đặt vấn đề với các Bộ.

Phó Thủ tướng truy vấn lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư khi chưa thể giao vốn được cho chương trình mục tiêu tăng trưởng xanh và biến đổi khí hậu. Còn với Bộ Tư pháp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt ra yêu cầu không thể ngồi chờ hồ sơ văn bản sửa đổi Luật Đầu tư công mà cần đôn đốc các cơ quan liên quan trong thẩm định dự án Luật này, sớm trình Chính phủ cho ý kiến vào tháng 7/2018. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu, tổng hợp các ý kiến sửa đổi 3 Nghị định rất quan trọng liên quan tới các thủ tục đầu tư công (Nghị định số 77, 161 và 136 của Chính phủ) trình Chính phủ trong tháng 6/2018.

Do chủ quan?

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, nguyên nhân khách quan là rất lớn với các quy định chưa phù hợp thực tiễn ở 11 Luật, hơn 100 Nghị định của Chính phủ về đầu tư, xây dựng, đã làm ảnh hưởng tới quyết toán công trình dự án, điều chỉnh các nguồn vốn, thủ tục thẩm định phức tạp, không rõ ràng.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu khi cùng mặt bằng về kinh tế vĩ mô, pháp lý như thế nhưng có nơi giải ngân thấp, có nơi giải ngân cao. “Không thể nói do bộ máy mà làm ách tắc được. Phải luân chuyển cán bộ đi, đừng để cán bộ ngồi lâu một chỗ, và đặc biệt là thiếu tinh thần trách nhiệm, trì trệ, ngâm hồ sơ. Năm nay, Chính phủ có phương châm hành động 10 chữ thì ‘Kỷ cương’ là đầu tiên mà các Bộ lại không tuân thủ kỷ cương, chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ trong giải ngân vốn đầu tư công”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nói.

Để giải quyết, tháo gỡ tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn việc thẩm định nguồn vốn cho bộ, địa phương; bổ sung vốn còn thiếu cho các bộ trong kế hoạch trung hạn để thực hiện dự án dở dang của Bộ Giao thông vận tải; phối hợp với Bộ Tài chính công khai tình hình tiến độ giải ngân đầu tư công của các bộ, ngành theo tiến độ hàng tháng. Phó Thủ tướng cũng giao Thanh tra Chính phủ nghiên cứu, khảo sát, lập kế hoạch thanh tra toàn diện 43 dự án sử dụng vốn dư từ mở rộng Quốc lộ 1A và Đường Hồ Chí Minh của Bộ Giao thông vận tải.

Đồng thời, Phó Thủ tướng yêu cầu 3 Bộ báo cáo Ban Cán sự Đảng tổ chức họp chuyên đề về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công ngay trong tháng 5 để kiến nghị giải pháp thực hiện, đề cao trách nhiệm, tinh thần cán bộ. “Nghị quyết số 60 và số 70 của Chính phủ về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công đều quy định xử lý cán bộ rồi mà chẳng ai làm. Chưa thấy xử lý được ai, thay thế được ai”.

Lãnh đạo Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải gửi báo cáo riêng về việc triển khai Nghị quyết số 99 của Quốc hội về sử dụng vốn dư từ mở rộng Quốc lộ 1 và Đường Hồ Chí Minh về tình hình triển khai các dự án, số giao vốn, số giải ngân, ai là chủ đầu tư, ai quản lý và xác định trách nhiệm cá nhân để báo cáo lãnh đạo Chính phủ.

Thế Vũ