Nepal - Mục tiêu “bẫy nợ” tiếp theo, sau Sri Lanka

Phụ thuộc vào nhiều lợi ích được đảm bảo, Nepal thậm chí còn liều lĩnh mối quan hệ lịch sử với Ấn Độ để được Trung Quốc hỗ trợ trong nhiều lĩnh vực khác nhau, tờ The Singapore Post đưa tin.

Nepal đã đăng ký tham gia BRI do Trung Quốc khởi xướng vào năm 2017, với mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập trung bình vào năm 2030. Tuy nhiên, những hứa hẹn ban đầu đang dần tan vỡ sau 5 năm.

Những lời hứa không thực dụng bao gồm việc cải thiện năng lực thể chế của Nepal để cho phép quốc gia này chuyển đổi từ một quốc gia không có đất liền sang “liên kết với đất liền”.

Hơn nữa, lợi ích duy nhất của Bắc Kinh trong việc thúc đẩy các khoản vay khổng lồ cho Nepal đang trở nên rõ ràng hơn do các điều kiện tiên quyết của Trung Quốc ngày càng gia tăng để có thể khởi công các dự án cơ sở hạ tầng khác nhau.

Tờ The Singapore Post đưa tin, những điều khoản “bóp nghẹt” này đã dẫn đến cảm giác chung là Nepal dần bị Bắc Kinh từ bỏ, đặc biệt là do sự chậm trễ trong việc cấp vốn và triển khai dự án, tờ The Singapore Post đưa tin.

Các nhà phân tích xem xét các đề xuất khác nhau của Trung Quốc trong những năm gần đây đã bắt đầu đánh giá Nepal là mục tiêu bẫy nợ tiếp theo của Trung Quốc sau Sri Lanka.

Các thiết kế của Trung Quốc nhằm đảm bảo vị thế của một đối tác phát triển duy nhất cho Nepal đã bị vạch trần khi họ nhắm mục tiêu trơ trẽn vào thỏa thuận với cơ quan viện trợ Hợp tác thách thức thiên niên kỷ (MCC) do Hoa Kỳ tài trợ cho Nepal. Theo đó, Mỹ sẽ viện trợ 500 triệu USD cho Nepal để thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng, trong đó có tuyến đường dây tải điện dài 300 km và một dự án sửa chữa đường bộ.

Thỏa thuận đã phải trải qua nhiều tháng chống đối dai dẳng giữa Nepal và Hoa Kỳ được Bắc Kinh khuyến khích ngầm. Cuối cùng, vượt qua chiến dịch được thúc đẩy, Quốc hội Nepal đã thông qua MCC vào ngày 27/2/2022.

“Đem con bỏ chợ”

Sự bất bình giữa hai nước về tiến độ BRI đã thể hiện rõ trong chuyến thăm gần đây từ ngày 25-27/3 của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tới Nepal. Đáng chú ý, không có cuộc thảo luận nào liên quan đến BRI diễn ra trong chuyến thăm trong khi các nhà chức trách Nepal chỉ đưa ra ưu tiên rõ ràng đối với “khoản vay ưu đãi”, The Singapore Post đưa tin.

Mong muốn của Trung Quốc trong việc thúc đẩy chu kỳ nợ luẩn quẩn của mình được thể hiện rõ qua việc họ bỏ qua hoặc đình chỉ một số thỏa thuận xây dựng năng lực và chia sẻ kiến thức với Nepal theo BRI.

Vào tháng 12/2018, Trung Quốc đã đề nghị giúp đỡ về bí quyết kỹ thuật cho Nepal dưới hình thức Thỏa thuận Hợp tác Công nghệ Nông nghiệp Trung Quốc – Nepal. Chuyến thăm của nhóm kỹ sư Trung Quốc tới các khu vực phía Bắc của Nepal được triển khai vào năm 2019 sau khi ký kết thỏa thuận.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của đại dịch Covid vào năm sau đã tạo ra một số rào cản cho các hoạt động chung. Với lý do thời gian bị gián đoạn và lãng phí đáng kể, Nepal đã yêu cầu Trung Quốc gia hạn thời gian của chương trình lên một năm.

Trong khi đó, gạt bỏ những lo ngại của người Nepal, Bắc Kinh đã chuyển tiếp thông báo chấm dứt chương trình. Sự phát triển này đang gây thất vọng cho các nhà nghiên cứu người Nepal, những người đã làm việc chống lại mọi khó khăn trong suốt 2 năm đại dịch để cải thiện cuộc sống của những người nông dân nghèo.

Tờ The Singapore Post đưa tin, thông báo này không nhằm mục đích nào khác ngoài việc thể hiện mong muốn của Trung Quốc trong việc ngăn chặn sự phát triển của các nước láng giềng nhỏ hơn ngoại trừ việc nhấn chìm họ vào bẫy nợ đang lan rộng nhanh chóng của mình.

Sơn Tùng (Theo The Print)