Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông bắt đầu được thực hiện từ tháng 10/2011, tổng mức đầu tư hơn 18.000 tỷ đồng bằng vốn vay ODA của Trung Quốc theo Hiệp định khung ký ngày 30/5/2008 giữa hai Chính phủ Việt Nam - Trung Quốc. 

Chiều 4/1, Tổ công tác riêng về tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông của TP. Hà Nội đã có cuộc họp về dự án này. Đại diện Tổ công tác cho biết ít nhất 10 ngày nữa kết quả đánh giá vận hành thử nghiệm Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông mới được công bố. 

Cũng chiều 4/1, trao đổi với PV, ông Nguyễn Ngọc Đông - Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, dự án được vận hành thử nghiệm toàn hệ thống theo 166 quy trình, từ ngày 12/12 - 31/12/2020. Toàn hệ thống dự án được vận hành theo cơ chế điều khiển tập trung, tự động từ Trung tâm Điều hành OCC đặt tại Depot Hà Đông. Các thông tin, tín hiệu của hệ thống tự động truyền về trung tâm điều hành để phục vụ chỉ huy, điều hành. 

Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông đã hoàn tất chương trình vận hành thử nghiệm theo đúng kế hoạch đã được phê duyệt trong 20 ngày. Suốt quá trình này có sự giám sát chéo, chặt chẽ của nhiều bên là Hội đồng nghiệm thu Nhà nước, Ban Quản lý dự án, tư vấn độc lập của Pháp, Metro Hà Nội, Tổng thầu Trung Quốc. 

Hiện nay, Tổng thầu Trung Quốc và các đơn vị có trách nhiệm đang xây dựng báo cáo chung, đánh giá về quá trình vận hành thử nghiệm này. Riêng nhóm Tư vấn độc lập của Pháp đang trong kỳ nghỉ Tết dương lịch, tới 10/1 mới trở lại công việc và hoàn thiện báo cáo đánh giá riêng của họ về dự án này. 

Bộ GTVT dự kiến trong khoảng 15/1 -  20/1/2021 sẽ kết thúc quá trình đánh giá an toàn về dự án. Khi dự án hoàn thiện sẽ bàn giao cho UBND TP.Hà Nội đưa vào khai thác thương mại.

Thứ trưởng Đông cho biết, đến khoảng 15/1, cơ bản các báo cáo đánh giá an toàn, kỹ thuật, vận hành dự án sẽ được hoàn tất. Khi đó, những nội dung trong báo cáo đánh giá độc lập và báo cáo tổng thể sẽ được thẩm định, xem xét, phân tích kỹ lưỡng.

Đánh giá sơ bộ quá trình vận hành thử nghiệm dự án, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho biết toàn hệ thống vận hành tiến bộ dần lên theo từng ngày thử nghiệm. Về cơ bản các bên thống nhất được với nhau những nội dung cần thiết, xử lý những tình huống giả định về an toàn chạy tàu, trong quá trình vận hành có những phát sinh được phối hợp giải quyết kịp thời.

Cũng theo lãnh đạo Bộ GTVT, an toàn chạy tàu là yêu cầu số 1, sau khi kết thúc quá trình vận hành thử, những vấn đề còn chưa nhuần nhuyễn sẽ tiếp tục được đánh giá kỹ để có hướng khắc phục và hoàn thiện, thậm chí có phương án tiếp tục diễn tập những tình huống giả định trong vận hành, khai thác chạy tàu. 

Dự án phải đảm bảo an toàn mới đưa vào vận hành khai thác. Vì vậy, thời điểm này không thể khẳng định bất kỳ điều gì về dự án, kết quả thử nghiệm phải chờ các đơn vị có trách nhiệm đưa ra cụ thể, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông nêu rõ. 

Ông Vũ Hồng Trường - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Metro Hà Nội - đơn vị tham gia vận hành dự án,cho biết, hiện đơn vị   đang chờ kết quả đánh giá về dự án của các đơn vị có trách nhiệm. Đội ngũ vận hành dự án đã tuân thủ quy trình vận hành đã được phê duyệt. 

Về thời gian tiếp nhận dự án và chính thức đưa vào khai thác thương mại, sẽ phụ thuộc vào kết quả đánh giá, nghiệm thu dự án. 

Đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông có tổng chiều dài tuyến là 13,5km (từ Cát Linh đi Hà Đông) 12 nhà ga trên cao.  Bộ GTVT làm chủ đầu tư có tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 886 triệu USD (khoảng hơn 20.000 tỉ đồng).

Tổng thầu EPC là Công ty TNHH Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc và tư vấn giám sát thi công là Công ty TNHH GSXD Viện nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh.

Theo phê duyệt tiêu chuẩn kỹ thuật dự án, tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông có tổng số 13 đoàn tàu, mỗi đoàn có 4 toa với sức chở hơn 900 người, vận tốc thiết kế 80km/h và vận tốc khai thác thương mại trung bình 35km/h. Khi khai thác, tần suất đoàn tàu đến ga khoảng 6-7 phút/chuyến, giờ cao điểm có thể 2-3 phút/chuyến. 

Giá vé tuyến đường sắt Cát Linh-Hà Đông mà Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội công bố thấp nhất là 8.000 đồng/lượt; vé ngày là 30.000 đồng/ngày; vé tháng cho hành khách phổ thông là 200.000 đồng/tháng.

Mới đây, đề cập tới Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết đặc thù đường sắt khác với đường bộ. Đường bộ làm xong có thể thông xe kỹ thuật và đưa vào khai thác, sử dụng. Thậm chí, có dự án sử dụng 1-2 năm vẫn chưa bàn giao; có những công trình đường bộ chưa xong thủ tục đã đưa vào khai thác, vì đường bộ an toàn và không nguy hiểm như đường sắt. Đường sắt phải đánh giá kỹ lưỡng và đảm bảo an toàn mới được vận hành khai thác. 

Nguyễn Tuấn