Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, ngày 1/6, giải trình, làm rõ một số nội dung Đại biểu Quốc hội quan tâm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, đối với điều hành lãi suất, có thể nói rằng nhu cầu giảm lãi suất là mong muốn của doanh nghiệp khi vay vốn từ trước tới nay. Quốc hội, Chính phủ cũng rất quan tâm chỉ đạo và Ngân hàng Nhà nước cũng rất mong muốn điều đó.

Tuy nhiên, điều hành lãi suất cần phải được xem xét trong tổng thể điều hành chính sách kinh tế vĩ mô để đảm bảo được đại cục về ổn định kinh tế vĩ mô, tiền tệ và đặc biệt là đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng. Năm 2022 có 2 lý do rất quan trọng để chúng ta phải chấp nhận mặt bằng lãi suất cao hơn, đó là lãi suất quốc tế thì đồng loạt tăng nhanh và mạnh, ở trong nước thì lạm phát bình quân tăng 3,15%, tuy là thấp so với mục tiêu nhưng vẫn cao hơn so với mức 1,84% năm 2021. Đặc biệt là trong nửa cuối năm 2022 thì lạm phát đang có xu hướng tăng nhanh từng tháng và đến cuối năm thì lạm phát so với cùng kỳ đã ở mức khoảng 5%. Chính vì như vậy mà điều hành không thể chủ quan với lạm phát. Điểm thứ hai là áp lực mất giá của đồng Việt Nam rất lớn trong năm 2022 khi các nước thắt chặt chính sách tiền tệ và đồng USD tăng giá rất mạnh. Ở thời điểm đó, điều hành thị trường này rất khó khăn và Thủ tướng cũng cập nhật hằng ngày theo báo cáo của Thống đốc.

“Khi ổn định được tỷ giá trở lại và với điều kiện tăng chậm lại của lạm phát thì trong những tháng đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã rất quyết liệt, điều chỉnh 3 lần mức điều hành lãi suất, đưa mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay mới giảm khoảng 0,9% bình quân so với cuối năm 2021”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nói.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, những giải pháp, liều lượng chính sách và thời điểm được Ngân hàng Nhà nước cân nhắc rất kỹ lưỡng, tất cả để hướng đến ổn định kinh tế vĩ mô, tiền tệ, đảm bảo an toàn hệ thống và tạo môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp, người dân, không vì mục tiêu nào khác.

Về vấn đề tiếp cận tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, cơ chế, chính sách cho vay thì vẫn giữ nguyên, không có gì thay đổi. Năm 2022, tăng trưởng tín dụng là 14,16% nhưng 5 tháng đầu năm 2023 thì chỉ tăng khoảng 3%, không thể nói rằng đây là do chính sách vì không có gì thay đổi.

“Còn về phía các tổ chức tín dụng thì những tháng đầu năm dư địa về room tín dụng rất thoải mái, không bị chậm và thanh khoản hệ thống thì được Ngân hàng Nhà nước duy trì dư thừa và không có lý do gì để các tổ chức tín dụng huy động tiền gửi, trả lãi cho người gửi tiền mà khi doanh nghiệp đủ điều kiện vay vốn lại không cho vay. Từ phía doanh nghiệp thì chúng tôi thấy có một số nhóm doanh nghiệp như sau, đối với các doanh nghiệp không có đầu ra và như rất nhiều đại biểu nêu là không có đơn hàng, giải pháp là phải tháo gỡ khó khăn đầu ra. Vừa rồi Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo quyết liệt để xúc tiến thương mại, tuy nhiên, việc này cũng cần phải có thời gian. Cho nên doanh nghiệp cũng như các cơ quan cần hướng đến khai thác thị trường nội địa với 100 triệu dân để thay thế cho sự suy giảm của cầu nước ngoài. Còn đối với doanh nghiệp và rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể nói rằng rất khó khăn sau đại dịch COVID-19, không đủ điều kiện vay vốn thì cũng không thể tiếp cận được vốn ngân hàng. Theo đó thì cần có các giải pháp để cải thiện điều kiện vay vốn, có thể thông qua các chính sách như là bảo lãnh vay vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ…”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Về triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%, có thể nói rằng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành dành nhiều thời gian để triển khai gói này, tuy nhiên, kết quả vẫn thấp. Đúng như các đại biểu đã nêu, đó là tâm lý e ngại của doanh nghiệp và tổ chức tín dụng thì khó có thể đánh giá như thế nào là có khả năng phục hồi. Trước tình hình đó, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội cho chuyển nguồn này, khoảng 24.000 tỷ đồng cho giảm thuế VAT và hiện nay Ngân hàng Nhà nước cũng đang trình Chính phủ để kiến nghị Quốc hội sửa đổi Nghị quyết 43, bỏ cụm từ “có khả năng phục hồi” để tiếp tục triển khai”.

Đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đây là gói tín dụng do 4 ngân hàng thương mại nhà nước tự nguyện tham gia để thực hiện mục tiêu 1 triệu căn hộ cho công nhân cũng như người có thu nhập thấp. Chương trình đến năm 2030 chứ không phải là chương trình chỉ giải quyết trong năm 2022. Nguồn vốn thì do chính các ngân hàng huy động và lãi suất giảm từ 1,5% đến 2% từ nguồn lực tài chính của các ngân hàng thương mại, điều này thể hiện sự tự nguyện và tinh thần trách nhiệm của 4 ngân hàng thương mại. Ngân hàng Nhà nước chỉ hướng dẫn về lãi suất áp dụng trong thời gian ưu đãi để triển khai thống nhất và hiện nay Bộ Xây dựng cũng đã có các hướng dẫn, ủy quyền cho các địa phương công bố danh mục dự án.

“Có thể nói rằng nhu cầu về nhà ở xã hội và nhà ở công nhân là cao nhưng nhu cầu vay lại là một vấn đề, bởi vì quyết định vay để mua một căn hộ phải là do người dân, gói này sẽ được triển khai trong thời gian tới. Đặc biệt là trong Luật Nhà ở trình Quốc hội trong kỳ này đã có một điểm là cho phép các doanh nghiệp mua nhà để có thể bố trí nhà ở cho công nhân. Đây cũng là một điểm rất tích cực để gói này được tăng dư nợ giải ngân”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nêu rõ.

Về vấn đề tái cơ cấu ngân hàng yếu kém, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định, đây là một việc tồn đọng và rất khó xử lý, mong đại biểu Quốc hội thấu hiểu, chia sẻ là tái cơ cấu một ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã rất khó, mà trong điều kiện khó khăn như thế hiện nay lại càng khó hơn. Tuy nhiên, thực tế Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ rất quyết liệt thực hiện. Ngay từ khi nhận nhiệm vụ, Thủ tướng Chính phủ đã họp với ngân hàng đầu tiên và cũng yêu cầu phải tiến hành quyết liệt các giải pháp để tái cơ cấu. Cho đến nay, các ngân hàng yếu kém đã trình xin chủ trương cấp có thẩm quyền và hiện nay Ngân hàng Nhà nước cũng như các bộ, các ngành dưới sự chỉ đạo của Chính phủ đang thực hiện rất quyết liệt các bước trước khi phê duyệt đề án chi tiết.