Suối đá cổ có tên Ia Ruai nằm tại làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh, Gia Lai), giáp với địa phận xã Ia Phí. Hai bên dòng suối là những thanh đá hình lục lăng tương tự nhau. Nhìn ngoài có nhiều nét tương đồng với Gành Đá Đĩa tại tỉnh Phú Yên.Ước tính, suối đá rộng khoảng 200m, trải dài hơn 1km.

Theo các nhà khoa học, ghềnh đá đĩa được hình thành do các dòng nham thạch nóng chảy phun ra từ các núi lửa, gặp nước biển lạnh nên đông cứng và nứt vỡ từ hàng triệu năm trước.

Tuy mới được phát hiện song gần đây, mỗi ngày có hàng trăm lượt người đến nơi này để thưởng ngoạn, tắm suối, chụp ảnh. Hiện Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai đang phối hợp với huyện Chư Păh khảo sát và xây dựng kế hoạch phát triển du lịch tại đây. Chính quyền địa phương đang chú trọng để phát triển điểm đến du lịch đầy tiềm năng này.

Tuy nhiên, thời gian gần đây suối đá cổ đã bị xâm hại, thay đổi hiện trạng. Theo ghi nhận của PV, một bên bờ suối đá cổ dài hàng chục mét đã bị vùi lấp bởi đất đá từ trên cao. Khu vực suối đá cổ bị vùi lấp, tiếp giáp với diện tích đất trồng cây cà phê của người dân.

Liên quan đến sự việc trên, Văn phòng UBND tỉnh Gia Lai cũng đã có văn bản giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND huyện Chư Păh và các cơ quan liên quan kiểm tra, bảo vệ hiện trường và các nội dung có liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực suối đá cổ. Đồng thời đề xuất UBND tỉnh xử lý các tồn tại (nếu có).

Theo tìm hiểu của PV, được biết diện tích đất ngay cạnh khu vực suối đá bị vùi lấp là của gia đình ông Rơ Châm Jip (trú tại làng Yăh, thị trấn Ia Ly) và con rể là Rơ Châm Dên (làng Al, Ia Mơ nông). Vào khoảng cuối tháng 1/2022, gia đình ông đã thuê máy múc để đào bới san gạt một phần đất rẫy và lấn ra bờ suối đá tạo thành ruộng trong diện tích 14,5x50m. Việc làm này đã thay đổi hiện trạng đất của khu vực, gây ảnh hưởng tới cảnh quan chung của suối đá đĩa.

Theo lý giải của UBND thị trấn Ia Ly, nguyên nhân xảy ra vụ việc trên là do khu vực suối đã đĩa được quy hoạch phát triển du lịch, gần đây có nhiều người, doanh nghiệp tới khu vực tìm mua đất, rẫy với giá cao. Người dân cho rằng sẽ được đền bù cao khi nhà nước thu hồi đất để đầu tư, phát triển du lịch tại khu vực suối đá đĩa. Vì vậy gia đình ông Rơ Châm Jip đã lợi dụng thời điểm gần tết Nguyên đán thuê người đào bới thành ruộng, lấn đất xuống khu suối đá đĩa.

Ông Lê Xuân Dũng – Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chư Pah cho biết: “Liên quan đến vụ việc xảy ra tại suối đá, phòng đã đi kiểm tra thực tế. Vụ việc này cũng xảy ra đã lâu, từ trước tết nguyên đán. UBND thị trấn cũng đã lập biên bản về việc lấn chiếm, làm thay đổi hiện trạng đất để xử lý theo quy định. Vừa qua, UBND huyện cũng đã chỉ đạo giao cho thị trấn mời các hộ dân có liên quan lên xử lý. Từ trước tết đến giờ thì hiện trạng đất vẫn vậy, họ không có đào, múc gì thêm”.

Công an thị trấn Ia Ly đã làm việc những có người liên quan. Quá trình làm việc, các hộ dân đã thừa nhận thực hiện việc cải tạo lấn chiếm làm thay đổi hiện trạng đất khu vực suối đá. Ngoài ra, Công an thị trấn đã phân công 2 đồng chí công an viên làng Vân và làng Yăh thường xuyên nắm tình hình và chủ động bảo vệ không cho máy đào xuống khu vực suối đá đĩa để tránh xảy ra các vụ việc tương tự.

Dù chính quyền đã vào cuộc xác minh làm rõ vụ việc, vận động những người có liên quan khắc phục hậu quả trả lại nguyên trang ban đầu. Tuy nhiên, đến nay đất đá vẫn đang vùi lấp suối đá cổ triệu năm.