Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), ngay sau khi có thông tin heo đổ bệnh, heo chết sau khi tiêm vắc xin dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC của Công ty cổ phần Thuốc thú y Trung ương Navetco (Công ty Navetco) sản xuất, từ ngày 23 đến 25/8/2022, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Cục Thú y thành lập Đoàn công tác cùng với các cơ quan của tỉnh Bình Định, Phú Yên và Công ty Navetco đến thực địa để kiểm tra, làm rõ nguyên nhân.

Cụ thể tại tỉnh Bình Định, trong tổng số 905 liều vắc xin tiêm cho heo thịt từ ngày 21/7/2022 tại 09 cơ sở chăn nuôi heo đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, đến nay, các đàn heo tiêm đều sinh trưởng, phát triển tốt.

Tuy nhiên, do thông tin sử dụng 905 liều vắc xin dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với dịch bệnh dịch tả lợn châu Phi tại tỉnh Bình Định nguy cơ bùng phát, người chăn nuôi, thú y cơ sở đề nghị được cung cấp vắc xin để tự tiêm phòng cho các loại heo với tổng cộng 4.950 liều.

Việc tiêm mở rộng nêu trên chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y; đặc biệt là tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vắc xin, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y, hậu quả hơn 250 con heo nái, đực giống, heo con theo mẹ, heo thịt phản ứng, chết tại 66 hộ chăn nuôi.

Theo cơ quan chức năng địa phương, số heo phản ứng và chết này có thể do các đàn heo đã nhiễm vi rút dịch tả heo châu Phi thực địa hoặc nhiễm một số mầm bệnh truyền nhiễm khác, đang trong thời gian ủ bệnh và chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh, chủ hộ, thú y cơ sở không xác định được heo đã nhiễm bệnh, nên khi tiêm phòng vắc xin dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC đã xảy ra bệnh hoặc đàn heo nhiễm một số bệnh truyền nhiễm khác.

Qua kiểm tra, đánh giá của Đoàn công tác của Cục Thú y, Sở NN&PTNT và Công ty Navetco, hiện nay, heo phản ứng, chết sau tiêm vắc xin đã giảm, cơ bản được kiểm soát.

Heo được tiêm vắc xin còn sống sẽ có đáp ứng miễn dịch nên số bị chết sẽ giảm và hết trong thời gian tới. Tuy nhiên, trước mắt, Công ty Navetco cam kết bước đầu hỗ trợ 2 triệu đồng/heo nái và heo đực giống; 1 triệu đồng/heo thịt bị chết sau tiêm vắc xin; đồng thời hỗ trợ thuốc, chất bổ trợ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con heo có phản ứng sau tiêm phòng.

Về phía tỉnh Bình Định đã chỉ đạo dừng tiêm vắc xin; tập trung thống kê chính xác số heo có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch; chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy heo bệnh, heo chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y; tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp heo phản ứng, chết sau tiêm vắc xin để xác định nguyên nhân. Thu hồi toàn bộ số vắc xin đã được Navetco cung ứng để quản lý, lưu giữ tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Bình Định.

Riêng đối với tỉnh Phú Yên, địa phương này không được lựa chọn cũng như không có trong văn bản chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y, tuy nhiên, từ ngày 4/8 - 17/8/2022 tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và thị xã Đông Hòa, người dân đã mua 36 lọ vacxin, tương đương 900 liều vacxin, về tự tiêm cho đàn lợn mà không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y.

Cụ thể, thú y cơ sở và người dân tự tiêm tổng cộng 609 con heo từ 2 tháng tuổi trở lên của 45 hộ; sau đó 542 (89,0%) con heo phản ứng sau tiêm vắc xin, trong đó có 297 con chết (chiếm 48,8%); 245 con đang điều trị triệu chứng và hồi phục. Đoàn công tác của Cục Thú y tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp xử lý các vấn đề phát sinh, cũng như phòng, chống dịch bệnh.

Trước tình hình trên, Bộ NN&PTNT đã kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm đối với Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn của các địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ, hướng dẫn của Cục Thú y.

Đặc biệt, việc mở rộng đối tượng tiêm vacxin nhưng không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y, tiêm sai đối tượng lợn đã chỉ định được tiêm vacxin dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC.

Theo đó, Bộ NN&PTNT đề nghị Công ty Navetco tập trung cùng các địa phương hoàn thành việc hỗ trợ kinh phí, xử lý các trường hợp có lợn chết trước ngày 31/8/2022. Tạm dừng triển khai sử dụng vacxin dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh tại Bình Định, Phú Yên và các địa phương khác nếu có.

Bên cạnh đó, Công ty Navetco cần khẩn trương rà soát, xác định nguyên nhân, sự bất thường trong quá trình triển khai sử dụng vacxin dịch tả lợn Châu Phi (bảo quản, vận chuyển, cung ứng, tổ chức tiêm vacxin tại thực địa) cũng như kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình cung ứng, sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vacxin theo đúng chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y.

Bộ NNPTNT đề nghị tỉnh Bình Định, Phú Yên chỉ đạo dừng tiêm vacxin. Tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch. Chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y.

Tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vacxin để xác định nguyên nhân. Kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vacxin; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nêu trên.

Bộ NN&PTNT cũng yêu cầu các đơn vị thuộc Cục Thú y tiếp tục rà soát, đánh giá lại chất lượng các lô vacxin đã sử dụng tại các địa phương. Tiến hành xét nghiệm, phân tích chuyên sâu (mẫu lợn bệnh, lợn sau tiêm vacxin, mẫu vacxin,…) để có cơ sở kết luận chính xác nguyên nhân.

Phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương và Công ty Navetco để khắc phục sự cố tại các địa phương đã tiêm vacxin và có lợn phản ứng. Khẩn trương tổng hợp, báo cáo đầy đủ thực trạng sử dụng vacxin dịch tả lợn châu Phi NAVET-ASFVAC ở tất cả các địa phương để báo cáo Bộ NN&PTNT trước ngày 27/8/2022.

Cũng theo Bộ NN&PTNT, từ đầu tháng 7 đến ngày 24/8/2022, Công ty Navetco đã cung ứng trên 22.000 liều vắc xin phòng bệnh dịch tả heo châu Phi NAVET-ASFVAC cho 19 tỉnh, thành phố để tổ chức tiêm cho các đàn heo của địa phương và các doanh nghiệp.