Theo thông báo 73/2020/HSST-QĐ ngày 30/9/2020, TAND TP. Đà Nẵng đã quyết định trả hồ sơ vụ án cho Viện KSND TP. Đà Nẵng để điều tra, bổ sung tài liệu, chứng cứ cần thiết cho việc giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.

Việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung này được thực hiện theo đề nghị của Viện KSND TP. Đà Nẵng. Cụ thể, trước đó ngày 24/8/2020, Viện KSND TP. Đà Nẵng có văn bản 267/VKD-P1 gửi TAND TP. Đà Nẵng đề nghị rút hồ sơ vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 57/2020/TLST-HS ngày 21/8/2020 đối với các bị cáo Nguyễn Anh Tuấn, Nguyễn Văn Hường và Hoàng Cung Thượng Hiền bị Viện KSND TP. Đà Nẵng truy tố về tội “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 298 của Bộ Luật Hình sự.

Cụ thể, trả hồ sơ để Viện KSND TP. Đà Nẵng điều tra, bổ sung, thu thập ý kiến trình bày của nguyên đơn dân sự là UBND TP. Đà Nẵng - cơ quan quyết định đầu tư, đối với các thiệt hại xảy ra và ý kiến về vấn đề yêu cầu bồi thường thiệt hại. Đồng thời thu thập ý kiến trình bày của bên có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng - Cơ quan được giao nhiệm vụ là chủ đầu tư các dự án, về vấn đề có liên quan đến vụ án, việc thẩm định và phê duyệt các gói thầu có liên quan trong vụ án.

Như vậy là chỉ sau 1 ngày TAND TP. Đà Nẵng quyết định tạm hoãn xét xử sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại dự án Khu tái định cư Hòa Liên 3 - 4 hôm 23/9/2020 do có đến 13/15 tổ chức và 24/35 cá nhân có nghĩa vụ liên quan vắng mặt không lý do, trong đó có UBND TP. Đà Nẵng. Ngày 24/9/2020, Viện KSND TP. Đà Nẵng đã lập tức có đơn xin rút hồ sơ vụ án để điều tra, bổ sung các tài liệu, chứng cứ cần thiết.

Trước đó, tại phiên tòa ngày 23/9/2020, đại diện Viện KSND TP. Đà Nẵng cũng đã đề nghị hoãn phiên tòa, nhưng lý do đưa ra là cần bổ sung việc triệu tập thêm các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Cũng cần phải nói thêm rằng, theo Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 56/2020/QĐXXST-HS ngày 11/9/2020, UBND TP. Đà Nẵng tham gia tố tụng với tư cách là nguyên đơn trong vụ án. Tuy nhiên, TAND TP. Đà Nẵng đưa ra xét xử thì UBND TP. Đà Nẵng vắng mặt không lý do. Không những vắng mặt không lý do tại phiên tòa xét xử sơ thẩm ngày 23/9/2020, trong suốt quá trình điều tra, dường như UBND TP. Đà Nẵng cũng thiếu sự phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng. Bằng chứng là nhiều vấn đề theo quy định pháp luật đòi hỏi phải có ý kiến của nguyên đơn - UBND TP. Đà Nẵng đến nay không được thể hiện trong hồ sơ vụ án.

Kiến nghị thu hồi tiền thiệt hại cho ngân sách

Sau khi Báo Nhà báo & Công luận có loạt bài phản ánh về những sai phạm xảy ra tại dự án Khu tái định cư Hòa Liên 3 và Hòa Liên 4, trách nhiệm liên quan đến sai phạm của từng tập thể, cá nhân đã phần nào được làm rõ. Vì vậy điều mà dư luận quan tâm hiện nay là làm thế nào để thu hồi lại cho ngân sách số tiền thiệt hại trong vụ án?

Liên quan đến sai phạm tại dự án Khu tái định cư Hòa Liên 3 và Hòa Liên 4 (giai đoạn 2), sau quá trình điều tra đến nay, kết luận giám định xác định nguyên nhân lún là do trong giai đoạn khảo sát thiết kế, các đơn vị liên quan đã không thực hiện việc khảo sát địa chất (đối với dự án Hòa Liên 3) và có khảo sát nhưng lại không sử dụng kết quả khảo sát (đối với dự án Hòa Liên 4 - giai đoạn 2) dẫn đến không tiên lượng, đánh giá được nền đất yếu để có biện pháp xử lý khi lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế gây ra lún.

Sự cố lún này được xác định đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 9,2 tỷ đồng. Trong đó thiệt hại ở dự án Hòa Liên 3 là 2.250.581.000 đồng, Hòa Liên 4 thiệt hại 6.719.599.174 đồng và số tiền thiệt hại do khoan không chuyển giao cho Viện Quy hoạch là 322.305.000 đồng.

Liên quan đến nguyên nhân gây lún, dẫn đến hậu quả thiệt hại trên, Cơ quan CSĐT - Công an TP. Đà Nẵng đã điều tra và xác định ít nhất có 20 người đã trực tiếp và gián tiếp tham gia quá trình lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế các dự án mà không có kết quả khảo sát. Tuy nhiên, đến ngày 4/7/2020, Cơ quan điều tra quyết định tách hành vi của 3 người Công ty VLXD & KD Nhà - đơn vị điều hành dự án theo ủy quyền của chủ đầu tư là Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng, để điều tra về hành vi “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”. Đồng thời, ngày 10/7/2020, Cơ quan CSĐT cũng ra quyết định tạm đình chỉ vụ án hình sự đối với một số cá nhân liên quan dù tài liệu điều tra đã xác định được hành vi sai phạm của các cá nhân có dấu hiệu phạm tội.

Từ việc xác định giá trị thiệt hại và hành vi sai phạm của các cá nhân có dấu hiệu tội phạm của cơ quan điều tra, dư luận đang đặt ra nhiều giải pháp để thu hồi số tiền thất thoát trong vụ án. Cụ thể, yêu cầu tất cả các tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hay gián tiếp đều phải có trách nhiệm bồi thường các thiệt hại, khắc phục hậu quả đã gây ra. Theo đó căn cứ vào mức độ sai phạm, mức độ lỗi của mỗi tổ chức và cá nhân liên quan đến hậu quả đã gây ra để yêu cầu số tiền bồi thường cụ thể.

Tuy nhiên giải pháp thu hồi lại số tiền ngân sách thất thoát trên cũng đang có nhiều ý kiến trái chiều. Vì theo Luật sư Trần Hoàng Anh - Văn Phòng Luật sư Hoàng Anh (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), ngoài 3 người của Công ty VLXD&KD Nhà có vai trò đồng phạm giúp sức đã được xác định tội để chuẩn bị đưa ra xét xử, 15 tổ chức và 34 cá nhân liên quan, trong hồ sơ vụ án còn có rất nhiều người công tác tại UBND TP. Đà Nẵng, Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng tham gia thẩm định, phê duyệt hồ sơ thiết kế mà không có kết quả khảo sát… vẫn chưa bị điều tra nên chưa quy buộc liên quan, cũng như xác định mức độ sai phạm để đưa ra yêu cầu bồi thường.

Để thu hồi nhanh số tiền thiệt hại đã được xác định trong vụ án cho ngân sách, Luật sư Trần Hoàng Anh đề xuất: “Trong vụ án, vai trò của UBND TP. Đà Nẵng nói chung và một số lãnh đạo nói riêng đã ký rất nhiều quyết định phê duyệt hồ sơ thiết kế thi công - dự toán công trình mà không có kết quả khảo sát. Đặc biệt, từ 15/10/2010 đến 26/12/2011, UBND TP. Đà Nẵng ký hàng loạt văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ, tạo ra chủ trương vừa thiết kế vừa thi công là tác nhân chính gây ra hậu quả. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa bị điều tra, quy buộc trách nhiệm, mức độ vi phạm… nên với vai trò là bị hại trong vụ án, UBND TP. Đà Nẵng có thể giảm 50% số tiền thiệt hại do lỗi chính của bị hại, còn 50% số tiền thất thoát còn lại buộc từng cá nhân bồi thường theo hướng vi phạm đến đâu, bồi thường đến đó”.

Theo thông tin mới nhất, UBND TP. Đà Nẵng sẽ không trực tiếp tham gia tố tụng tại phiên tòa tới với tư cách là nguyên đơn mà ủy quyền cho Sở Xây dựng và Sở Tư pháp TP. Đà Nẵng tham gia. Tuy nhiên, điều dư luận băn khoăn hiện nay là Sở Xây dựng thừa ủy quyền của UBND TP. Đà Nẵng tham gia tố tụng tại phiên tòa với tư cách là nguyên đơn. Nhưng bản thân Sở Xây dựng lại có nhiều cá nhân, đơn vị liên quan trực tiếp đến sai phạm. Và nếu các cơ quan tố tụng không tạm đình chỉ điều tra, tiếp tục làm rõ thì có lẽ từ lãnh đạo Sở đến các phòng, ban chuyên môn phải hầu tòa với tư cách là bị đơn chứ không phải là nguyên đơn như hiện nay.

Trọng Hiếu