Ngày 6/8, tại Nhà Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã tổ chức Phiên họp mở rộng để thẩm tra Báo cáo của Chính phủ tổng hợp việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khóa XIV (Nghị quyết số 56/2017/QH14 ngày 24/11/2017 về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; và lĩnh vực nội vụ quy định tại Nghị quyết số 33/2016/QH14 ngày 23/11/2016 về chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội Khóa XIV).

 Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định chủ trì Phiên họp. Ảnh: Báo ĐBND

Theo Báo cáo của Chính phủ, sau khi có Nghị quyết số 56 của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 5 Nghị định, 6 Quyết định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của một số bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Tổng cục thuộc Bộ.

Qua rà soát 5 Nghị định trên, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, cơ bản các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ không chuyển các vụ thành cục, tổng cục; giảm số đơn vị được thành lập phòng, giảm số phòng.

Tuy nhiên, trong các văn bản nêu trên vẫn còn một số quy định chưa đáp ứng yêu cầu. Đó là tăng tổng số phòng trong các đơn vị trực thuộc Bộ, số đầu mối không tăng nhưng cũng chưa được sắp xếp để bảo đảm tinh gọn theo yêu cầu của Nghị quyết. Trong các Nghị định về cơ quan thuộc Chính phủ cũng không quy định số lượng tối đa cấp phó của đơn vị trực thuộc nên có thể dẫn đến tùy tiện khi áp dụng.

Tại Phiên họp, một số đại biểu nêu vấn đề, dư luận hiện vẫn nóng với nhiều bức xúc về tuyển dụng, đề bạt không đúng, bổ nhiệm “siêu tốc” xảy ra gần đây như việc Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Thanh Hóa bổ nhiệm hàng loạt cán bộ lãnh đạo cấp phòng sai quy định trước khi nghỉ hưu; hay Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cảng hàng không bổ nhiệm 70 cán bộ trước khi nghỉ hưu…

Các đại biểu đề nghị cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương, kịp thời phát hiện sai phạm trong tuyển dụng, quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, công chức bởi đây là một trong những yêu cầu quan trọng được đặt ra trong Nghị quyết số 56 của Quốc hội. Nhiều ý kiến đề nghị thời gian tới Bộ Nội vụ kiên quyết hơn trong việc giao biên chế cho từng địa phương, bộ, ngành. Chính phủ tiếp tục sắp xếp cơ cấu tổ chức các cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn với các tiêu chí cụ thể.

Để việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội đi vào thực chất, hiệu quả, các đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục tăng cường việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước theo yêu cầu của Nghị quyết số 56 của Quốc hội. Việc rà soát, thu gọn đầu mối các cơ quan, tổ chức là cần thiết nhưng cần nghiên cứu một cách thận trọng, kỹ lưỡng và có cơ sở thực tiễn để bảo đảm tính khoa học, hiệu quả, khả thi, tránh việc thu gọn một cách cơ học mà số lượng biên chế, tổ chức bên trong vẫn cồng kềnh, chồng chéo.

Đối với việc thực hiện nguyên tắc “một việc chỉ do một cơ quan chủ trì”, nhiều ý kiến cho rằng, đây là vấn đề phức tạp, liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của nhiều cơ quan, nên việc triển khai phải đồng bộ, triệt để. Nhưng cũng cần có lộ trình và bước đi thích hợp, tránh gây xáo trộn bộ máy quá lớn, đột ngột, tạo ra khoảng trống hoặc tránh sự chồng chéo về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn.

Liên quan đến yêu cầu của Nghị quyết về việc từng bước thực hiện sáp nhập, điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã bảo đảm đúng tiêu chí quy định, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, để bảo đảm tính khả thi, tránh gây xáo trộn lớn trong xã hội, đồng thời để phù hợp với chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội, thì việc xây dựng và triển khai thực hiện Đề án tổng thể sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã phải có lộ trình, bước đi phù hợp.

Việc quy định và áp dụng các tiêu chí không nên cứng nhắc; bên cạnh các nguyên tắc chung về diện tích tự nhiên, dân số còn cần quan tâm đến các tiêu chuẩn “mềm” như mức độ đô thị hóa, số đơn vị hành chính trực thuộc, cơ cấu, trình độ phát triển KT - XH. Xác định các tiêu chí riêng phù hợp với từng đơn vị hành chính như về lịch sử, địa lý, dân cư, kinh tế, văn hóa… Chính phủ, Bộ Nội vụ cần nghiên cứu, tham mưu để cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn liên quan đến việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính, bảo đảm xử lý toàn diện, đồng bộ.

Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ xem xét, cân nhắc, trình UBTV Quốc hội ban hành văn bản quy định một số nội dung liên quan đến việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đặc biệt là các những tiêu chí gắn với các yếu tố đặc thù về lịch sử, địa lý tự nhiên, dân số khi tiến hành sắp xếp cũng như cách thức, trình tự, thủ tục lập dự án; về việc lấy ý kiến nhân dân; việc sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức sau khi sáp nhập…

Phát biểu kết luận tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định đề nghị Bộ Nội vụ hoàn thiện dự thảo Báo cáo, tổng hợp thông tin đến ngày 30/8, sau đó Ủy ban Pháp luật sẽ tiến hành thẩm tra chính thức. Chính phủ tiếp tục thực hiện việc rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, cả luật và các văn bản dưới luật về các vấn đề có liên quan thủ tục hành chính, tổ chức bộ máy, biên chế… để bảo đảm tính đồng bộ. Bộ Nội vụ, các cơ quan có liên quan tiếp tục rà soát các văn bản dưới luật đã được nêu trong Nghị quyết số 56 của Quốc hội, bảo đảm đúng tiến độ.

Đối với việc điều chỉnh địa giới hành chính, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nêu rõ, vấn đề đặt ra không chỉ là sáp nhập, tinh giản bộ máy, biên chế… mà phải gắn với phát triển sản xuất, đời sống xã hội, dân cư và ổn định tình hình chính trị, cũng như gắn với lịch sử, đặc điểm, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo. Đồng thời, cần khuyến khích tinh thần sáng tạo, chủ động của địa phương trong sáp nhập, vấn đề nào đã rõ thì thực hiện ngay, vấn đề chưa rõ thì cho thí điểm; chủ động tiến hành sắp xếp bộ máy, biên chế các cơ quan tổ chức, đơn vị mình theo tinh thần vừa làm, vừa rút kinh nghiệm.

PV