Cụ thể, nội dung công văn cho biết, trước đó, ngày 15/5/2023, UBND thành phố Uông Bí đã ban hành Quyết định số 2501/QĐ-UBND về việc thành lập Đoàn kiểm tra đối với các di tích lịch sử - văn hoá, đình, chùa trên địa bàn thành phố và ngày 23/5/2023 ban hành Công văn số 1574/UBND-TCKH về việc kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình, chùa trên địa bàn thành phố gửi các di tích lịch sử - văn hóa có thu tiền công đức.

Tuy nhiên, qua kiểm tra thông tin, chùa Ba Vàng phản hồi chưa nhận được văn bản của UBND thành phố nên chùa chưa thực hiện báo cáo theo yêu cầu. Trước thực tế trên, UBND thành phố Uông Bí đã chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị liên quan kiểm tra quy trình việc chuyển nhận văn bản giữa các đơn vị.

UBND thành phố Uông Bí đồng thời có công văn ngày 24/7, đề nghị chùa Ba Vàng báo cáo bổ sung công tác quản lý tiền công đức tại chùa theo đúng quy định của Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.

"Thời gian báo cáo gửi trước ngày 28/7. TP Uông Bí đề nghị đề nghị trụ trì chùa Ba Vàng quan tâm, phối hợp thực hiện", công văn nêu rõ.

Sau khi nhận được báo cáo của chùa Ba Vàng, UBND thành phố Uông Bí sẽ tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền.

Báo cáo và đề xuất của Bộ tài chính

Trước đó, truyền thông đưa tin Bộ Tài chính gửi Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 21/7 về kết quả thực hiện thí điểm kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2022 và bốn tháng đầu năm 2023.

Đoàn kiểm tra việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội; xem xét việc mở tài khoản, mở sổ sách ghi chép số thu, chi tiền công đức, tài trợ, nội dung sử dụng tiền công đức, tài trợ và giám sát việc tiếp nhận, kiểm đếm, sử dụng tiền công đức, tài trợ.

Kết quả, tổng số thu năm 2022 là 70,8 tỉ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), bằng khoảng 40 - 60% số thu công đức, tài trợ năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra đại dịch COVID-19. Tổng số chi 54,4 tỉ đồng.

Bốn tháng đầu năm 2023 tổng số thu 61 tỉ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), gần bằng số thu cả năm 2022. Tổng số chi 29,4 tỉ đồng.

Một số di tích có số thu trong 4 tháng đầu năm 2023 trên 1 tỉ đồng, gồm di tích đền Cửa Ông - Cặp Tiên 19,8 tỉ đồng (chiếm 32% tổng số thu tiền công đức, tài trợ tại các di tích trên địa bàn tỉnh); khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử gần 7,2 tỉ đồng (riêng tại chùa Đồng 4,3 tỉ đồng); đền Thánh Mẫu ở Trà Cổ, Móng Cái 5,3 tỉ đồng; khu di tích lịch sử Bạch Đằng, Hạ Long 3,2 tỉ đồng; chùa Hưng Học ở Nam Hòa, Quảng Yên 2,7 tỉ đồng...

Đáng chú ý, Bộ Tài chính cho biết số liệu nêu trên mới chỉ được tổng hợp từ báo cáo của 221/450 di tích lịch sử - văn hóa thuộc diện cần kiểm tra (khoảng 47%). Sau khi loại trừ số di tích không có công đức, còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo. Trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí thuộc di tích cấp tỉnh, được đánh giá có số thu công đức tốt.

Với các chùa không báo cáo, Bộ Tài chính dẫn khoản 2, điều 18 thông tư số 04/2023/TT-BTC quy định tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích có trách nhiệm "cung cấp kịp thời thông tin khi được cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật".

Từ kết quả kiểm tra đối với Quảng Ninh, Bộ Tài chính cho rằng, đến nay chưa có báo cáo đánh giá tổng thể về hoạt động này trên phạm vi cả nước mà mới chỉ dừng ở phạm vi di tích, theo cách làm riêng của mỗi địa phương. Vì vậy, việc kiểm tra tổng thể vấn đề quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử -văn hóa, đình chùa trên toàn quốc thực sự cần thiết, là dịp để tổng hợp, đánh giá đầy đủ hơn về hoạt động này.

Cụ thể, Bộ Tài chính đề xuất thời gian kiểm tra trong hai năm 2022-2023. Đối tượng kiểm tra là các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp bằng xếp hạng di tích hoặc đưa vào danh mục kiểm kê di tích của địa phương theo quy định của Luật Di sản văn hóa. Các tỉnh cần gửi báo cáo kết quả kiểm tra về Bộ Tài chính trong quý I/2024.

Duy Khánh