Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, chiều 21/10, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, nghe trình bày báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2019, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2020.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2019, dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương năm 2020.

Trình bày Báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2019, dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương năm 2020, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, theo báo cáo của Chính phủ cho thấy, tổng thu ngân sách nhà nước cả năm ước vượt 46 nghìn tỷ đồng (tăng 3,3% so với dự toán); tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước đạt 23,7% GDP. Đây là kết quả đáng ghi nhận, là năm thứ tư liên tiếp thu ngân sách nhà nước vượt dự toán, trong đó thu ngân sách trung ương cũng là năm thứ hai vượt dự toán.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng thẳng thẳng chỉ rõ, mặc dù ước thu ngân sách nhà nước năm 2019 là năm thứ tư vượt dự toán, nhưng còn chưa chắc chắn. Thu nội địa chỉ tăng 1,9% so với dự toán. Số thu ngân sách nhà nước thực chất từ nội lực nền kinh tế tăng còn thấp. Năm 2019 nhiều địa phương ước thu thấp không đạt dự toán Chính phủ giao và HĐND giao. Một số địa phương là trọng điểm thu ngân sách nhà nước lại có tiến độ thu chậm, như: TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ lưu ý có biện pháp quyết liệt để thực hiện các vấn đề này trong công tác hành thu ngân sách nhà nước từ nay đến cuối năm.

Bên cạnh đó, tỷ lệ huy động từ thuế, phí vào ngân sách nhà nước chỉ đạt 20,2% GDP, chưa đạt yêu cầu do Quốc hội đề ra là 21% GDP. Thu từ 3 khu vực doanh nghiệp đều không đạt dự toán. Điều này cho thấy tình hình sản xuất, kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn. Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cần tiếp tục có những giải pháp mới để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh trong nước, góp phần bảo đảm thu ngân sách nhà nước ngày càng vững chắc hơn.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng đề nghị, từ nay đến cuối năm, Chính phủ cần lưu ý về dự báo giá dầu thế giới trong 3 tháng cuối năm. Cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất nhập khẩu để tăng thu và đẩy mạnh việc truy thu trong lĩnh vực này. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế sau hoàn thuế, sau thông quan, xác định số hoàn thuế giá trị gia tăng cho phù hợp; quyết liệt hơn trong việc đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế xuất nhập khẩu nhằm phấn đấu vượt thu cao hơn so với số dự ước.

Về thực hiện chi ngân sách nhà nước cả năm tăng 2,1% so với dự toán (thấp hơn năm 2018 là 2,6%), Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, mặc dù Chính phủ đã nỗ lực để giảm chi thường xuyên, chú trọng công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… nhưng về cơ bản, những tồn tại trong chi thường xuyên đã được Quốc hội đề cập trong những năm gần đây vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Về chi đầu tư phát triển năm 2019, Ủy ban Tài chính - Ngân sách thấy nổi lên một số vấn đề như tình trạng chậm giao vốn, giao nhiều đợt và chậm điều chỉnh vốn đầu tư phát triển, trong đó có vốn ODA vẫn chưa được khắc phục. Vốn đầu tư phát triển tiếp tục giải ngân rất chậm. Tỷ lệ giải ngân đến nay mới chỉ đạt 49,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tình trạng chuyển nguồn vẫn còn lớn, đặc biệt là có vướng mắc về phạm vi chuyển nguồn đối với một số khoản chi sự nghiệp kinh tế có tính chất chi đầu tư theo Luật ngân sách nhà nước, về nguồn vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương…

Về bội chi và cân đối ngân sách nhà nước năm 2019, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đánh giá cao kết quả điều hành ngân sách nhà nước theo hướng siết chặt bội chi, mức bội chi không cao hơn so với dự toán. Theo báo cáo của Chính phủ, bội chi ngân sách nhà nước năm 2019 bằng 3,4% GDP ước thực hiện (thấp hơn dự toán: 3,6% GDP); đồng thời, về tổng thể đã giảm bội chi ngân sách địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, điều này thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ và chính quyền địa phương trong kiểm soát và điều hành ngân sách, góp phần bảo đảm an ninh, an toàn tài chính quốc gia.

Theo báo cáo của Chính phủ, so với GDP ước thực hiện thì các chỉ tiêu về nợ công (56,1% GDP), nợ chính phủ (49,2% GDP) và nợ nước ngoài của quốc gia (45,8% GDP) đều giảm so với dự toán. Điều này cho thấy, cân đối ngân sách nhà nước đang có những tín hiệu tích cực, ổn định hơn, các chỉ tiêu nợ công vẫn trong giới hạn an toàn.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ về dự báo tình hình kinh tế - xã hội năm 2020, cơ bản đồng ý với đề xuất của Chính phủ tổng dự toán thu ngân sách nhà nước; cũng như đồng ý với nguyên tắc, định hướng bố trí dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2020 và dự kiến tổng chi cân đối ngân sách nhà nước tăng 113,8 nghìn tỷ đồng (7%) so với dự toán năm 2019.

Để Quốc hội có đủ cơ sở xem xét, quyết định về đánh giá tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2019, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2020, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận về: đánh giá tình hình thu, chi ngân sách nhà nước; những vấn đề nổi lên trong quản lý thu, chi ngân sách nhà nước năm 2019; bội chi và giải pháp điều hành, cân đối ngân sách nhà nước năm 2019; Tổng thu, tổng chi, cơ cấu thu - chi và mức bội chi ngân sách nhà nước năm 2020; giải pháp thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2020...

Thế Vũ