Quý I/2022, phấn đấu tất cả các tuyến cao tốc chỉ giữ lại 1 làn thu phí một dừng

Mới đây, tại cuộc họp của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành với Bộ Giao thông vận tải (GTVT) tình hình thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, trong đó, có việc triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã nêu rõ, việc triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng mang lại hiệu quả thiết thực, tạo sự thuận tiện, lợi ích, văn minh, tiết kiệm. Tuy nhiên, đến nay, công việc này chưa đạt yêu cầu đề ra.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT cần quyết liệt hơn nữa, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo để sớm hoàn thành. Khẩn trương lắp đặt hệ thống thu phí không dừng đối với các trạm còn lại, từ nay đến hết tháng 11, hoàn thành ký hợp đồng, chọn được nhà thầu. Phấn đấu đến tháng 3/2022, lắp xong toàn bộ tất cả các trạm trên hệ thống đường cao tốc toàn quốc. Ngay trong Quý I/2022, phấn đấu tất cả các tuyến cao tốc chỉ giữ lại 1 làn thu phí một dừng. Tiến tới lựa chọn một số tuyến cao tốc chỉ thu phí không dừng, đóng hoàn toàn việc thu phí thủ công.

Bên cạnh đó, cần đổi mới hình thức, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong sử dụng dịch vụ thu phí không dừng như mở tài khoản, dán thẻ… làm sao phấn đấu đến tháng 6/2022, phần lớn phương tiện (trên 90%) được dán thẻ.

Báo cáo với Phó Thủ tướng tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm cho biết, đến thời điểm này, có 112 trạm thu phí trên toàn quốc đưa vào vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng, trong đó Bộ GTVT quản lý 69 trạm, đã lắp đặt 351 làn, còn phải lắp 69 làn; địa phương quản lý 43 trạm, đã lắp 189 làn, còn phải lắp 62 làn. Một số trạm không triển khai hoặc lùi thời gian triển khai thu phí không dừng do có tính chất đặc thù. Khoảng 2 triệu phương tiện đã dán thẻ đầu cuối.

Trong quá trình vận hành hệ thống vẫn còn tồn tại một số lỗi, bất cập gây bất tiện cho chủ phương tiện tham gia dịch vụ như xe qua trạm phải trả tiền mặt trong khi tài khoản giao thông vẫn trừ tiền, nhiều phương tiện chưa đủ điều kiện (chưa dán thẻ hoặc dán thẻ mà không nạp tiền hoặc thiếu tiền) vẫn đi vào cửa dành riêng cho thu phí điện tử không dừng…

Còn ông Lê Kim Thành, Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (PPP) cho biết, trong tổng số 97 tuyến đường thì 83 tuyến đã lắp đặt hệ thống thu phí không dừng. 14 tuyến chưa lắp đặt do các yếu tố đặc thù như doanh thu quá thấp, thời gian thu phí còn lại dưới 3 năm, đặc biệt có 4 dự án của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) chưa triển khai do vướng mắc về nguồn vốn, phải chờ cấp có thẩm quyền quyết định tái cơ cấu các dự án của VEC.

Phản ánh thực tế có tình trạng xe đã dán thẻ nhưng không qua được trạm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Viettel Đỗ Minh Phương góp ý, cần ban hành tiêu chuẩn công nghệ chung đối với các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng và chế tài cụ thể. “Nhiều nước không cần lập trạm mà xe chỉ chạy trên đường là đã thu được phí”. Ông đề xuất cho phép các nhà cung cấp dịch vụ được tiến hành các chương trình khuyến mại, hỗ trợ các phương tiện. Ông khẳng định, Viettel có thể lắp đặt cho 30 trạm trong vòng 6 tháng.

Ông Phạm Đức Minh - Tổng Giám đốc VETC phản ánh, đa số khách hàng là doanh nghiệp hiện chưa mặn mà với thu phí không dừng và đề xuất có chế tài xử phạt xe không dán thẻ đi vào làn thu phí không dừng.

Cương quyết thanh lọc cán bộ đang cố tình “lừng khừng”

Trao đổi với phóng viên báo Nhà báo và Công luận, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy – Chuyên gia nghiên cứu về giao thông đô thị cho rằng, thu phí không dừng được thực hiện trên cả thế giới, vừa tiết kiệm thời gian, vừa tiết kiệm chi phí, vừa đảm bảo doanh thu hợp lý, chính xác, chống gian dối, đảm bảo doanh thu đúng thực chất. Trong khi đó đây là thiết bị lắp đặt rất đơn giản.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy, nhiều năm nay, Bộ GTVT triển khai thu phí tự động không dừng theo chỉ đạo của Chính phủ nhưng làm rất chậm, thiếu sự quyết tâm, thậm chí làm “lừng khừng”, không đẩy nhanh tiến độ, không có đốc thúc, giám sát mạnh mẽ, cương quyết, ông Thủy nói.

Chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến sự việc trên, Chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, nếu thu phí thủ công thì dễ có vấn đề khuất tất bởi thực tế đã xảy sự việc này. Doanh nghiệp giấu doanh thu, làm thất thoát tiền, thu không đúng theo thực tế lượt phương tiện qua trạm… “Cho nên Bộ GTVT phải rút kinh nghiệm về vấn đề này không thể kéo dài. Bộ GTVT cũng phải chịu trách nhiệm về vấn đề này trước Chính phủ, chứ không phải họp đi họp lại mãi như tuyến đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông, phải có người ký, có người chịu trách nhiệm”, ông Thủy nhấn mạnh.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy cũng cho biết, những khó khăn trong triển khai thu phí tự động không dừng vẫn có thể khắc phục được đó là giải thích, thuyết phục, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chứ không phải bảo khó khăn là dừng ngay. “Tại sao Bộ GTVT cứ bảo vệ các doanh nghiệp mà không bảo vệ người dân?”, ông Thủy đặt vấn đề.

Từ những vấn đề nêu trên, Chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, chủ trương của Chính phủ, của Bộ GTVT là đúng nhưng ở dưới dường như cố tình “lừng khừng”, tạo ra những bài, kịch bản để rồi có thể tiêu cực, lợi ích nhóm, do đó phải cương quyết thanh lọc bộ máy, cán bộ đang thực hiện nhiệm vụ có sai phạm. Cùng với đó là phải có chế tài xử lý những doanh nghiệp cố tình kéo dài việc lắp đặt thu phí không dừng.

“Lắp đặt thu phí không dừng rồi nhưng vẫn phải có cơ quan kiểm tra, giám sát xem phần mềm, máy móc hoạt động có đúng không? Bộ GTVT phải thực hiện theo đúng chủ trương của Nhà nước, càng sớm càng tốt, càng nhanh càng tốt, phải có ý thức trách nhiệm với người dân, với đồng tiền của nhân dân…”, chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy nói.

Đánh giá ý kiến của Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Viettel Đỗ Minh Phương là cần ban hành tiêu chuẩn công nghệ chung đối với các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng và chế tài cụ thể, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy cho rằng đây là giải pháp đúng đắn và cần phải triển khai ngay. “Chúng ta có những doanh nghiệp, đơn vị có thể triển khai, làm tốt thì phải giao họ làm, tập trung thực hiện ngay, chỉ trong vài tháng là xong và thống nhất trong cả nước”, ông Thủy nêu rõ.

Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy, việc thực hiện thu phí tự động không dừng tới đây phải thực hiện ngay đóng các cửa thu phí bằng tiền mặt. Ông Thủy cũng cho rằng phải có cơ chế, tạo điều kiện tốt cho các phương tiện để họ sẵn sàng dán thẻ.

“Dứt khoát chỉ có 1 cửa thu phí không dừng, anh đến không có thẻ anh không được đi, tất nhiên phải báo trước, có lộ trình 3 tháng chẳng hạn để dán thẻ, nếu sau 3 tháng không thực hiện thì yêu cầu quay đầu. Nếu trạm thu phí nào không thực hiện lắp đặt thu phí không dừng, không thực hiện theo đúng quy định thì không cho thu phí nữa”, Chuyên gia Nguyễn Xuân Thủy nhấn mạnh.

Gia Phát