Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu Bộ GTVT phối hợp với tỉnh Đồng Nai trực tiếp huyện Long Thành đẩy nhanh các tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng, làm nhanh, làm minh bạch người dân sẽ ủng hộ, làm sao phải đến 2020 khởi công như mục tiêu đề ra, bên cạnh đó Cảng Cái Mép-Thị Vải cũng phải tăng tốc hoàn thiện các phần còn lại để tạo động lực phát triển cho vùng”, Thủ tướng yêu cầu .

Nói về khu vực vùng KTTĐ  phía Nam, người đứng đầu Chính phủ cho rằng đây là vùng kinh tế năng động bậc nhất của cả nước. Con số rất rõ ràng, nhất là thu ngân sách, giải quyết lao động, thu nhập bình quân v.v.. đều đứng đầu cả nước.

Cơ cấu của vùng tiếp tục diển tiến tích cực ở các  ngành dịch vụ có lợi thế, tạo ra giá trị gia tăng cao, giảm ô nhiễm, vấn nạn xã hội; sản lượng nông nghiệp ngày càng tăng mà tỷ lệ ngành nông nghiệp, lao động nông nghiệp giảm, như vậy rất tốt. Nhiều ngành chiếm tỷ lệ trên 50% cả nước, là vùng thu hút FDI lớn nhất cả nước.

Sự năng động từ đội ngũ lãnh đạo dám nghỉ, dám làm… khiến vùng này rất hấp dẫn cho nhà đầu tư trong và ngoài nước. Vùng này cũng khởi nguồn cho đột phá, năng động, là ngọn cờ phát triển kinh tế xã hội của cả nước… Như, chính quyền điện tử, mô hình dịch vụ công, dịch vụ một cửa lần đầu thực hiện tại khu vực.

“ Tôi đánh giá cao TP.HCM trong vai trò Chủ tịch hội đồng vùng, đã làm được rất nhiều việc trong liên kết vùng. Nỗi bật nhất là sự kết hợp giữa các Bộ, ngành với vùng và các địa phương trong vùng” Thủ tướng khen ngợi.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra rằng, vùng KTTĐ phía Nam  còn nhiều lợi thế, nhưng chưa tận dụng hết nên đang phát triển chậm lại. Cũng có nhiều nguyên nhân khách quan như biến đổi khí hậu, môi trường, thời tiết phức tạp…nên xuất hiện xu hướng tăng trưởng chậm.

Cơ chế chính sách chưa được hoàn thiện cho vùng; sự liên kết vùng còn manh mún, mạnh ai nấy làm, thậm chí cạnh tranh lẫn nhau. Là vùng kinh tế động lực nhưng chỉ số CPI chưa cao, chỉ số năng lực cạnh tranh chưa cao. Cơ chế tổ chức và điều hành còn bất cập, chưa khoa học và chưa hợp lý. Chưa xây dựng được kế hoạch phát triển chung cho vùng; chưa  hình thành cơ chế phối hợp ngành chỉ dừng ở tự phát. Vùng hiện nay phát triển là do nổ lực từng tỉnh, TP mà chưa có sự nổ lực chung của vùng.

Phân tích những hạn chế, người đứng đầu Chính phủ định hướng cách tiếp cận để vùng KTTĐ phía Nam tăng trưởng hơn. Theo đó, trong bối cảnh 4.0, kinh tế số… : “chúng ta không thể đứng bền lề cuộc cách mạng khoa học công nghệ, cần tiếp cận mạnh mẽ đê tiếp tục là đầu tàu, dẫn dắt mạnh hơn, bền vững hơn đối với nền kinh tế đất nước. Từng địa phương cả TP.HCM cần năng động và sáng tạo đột phá hơn nữa. Tầm nhìn không chỉ 2020 mà đến 2030, kiên định các mục tiêu đề ra, tận dụng cuộc cách mạng 4.0 để định hướng sự phát triển”.Thủ tướng nói

Riêng các Bộ, ngành, Thủ tướng yêu cầu kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong vùng, đừng đê tình trạng trình lên một năm… chưa giải quyết, làm thế thì không thúc đẩy được phát triển. Nghiên cứu thúc đẩy các ngành chế biến, chế tạo, khu công nghệ cao. Đặc biệt, tạo điều kiện cho khu vực DN tư nhân phát triển, bình đẳng, không chấp nhận DN vi phạm đạo đức, làm ăn gian dối, hạ giá thành không lành mạnh. Phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững, xây dựng nông thôn mới, dân không còn nghèo đói.

Bộ KH-ĐT, đẩy mạnh quy hoạch vùng, quốc gia trên tinh thần tháo gỡ với tinh thần phân cấp mạnh mẽ hơn. Bộ Tài Chính xây dựng cơ chế chính sách, tỷ lệ điều tiết hợp lý cho các địa phương, từng tỉnh, TP cho phù hợp, Bộ GTVT tập trung nguồn lực nhà nước đầu tư đồng bộ hoá hạ tầng, lan toả có tính liên kết vùng. Nhiệm kỳ này phải khởi công sớm sân bay Long Thành, đường Trung lương-Mỹ Thuận-Cần Thơ..  vì là đường huyết mạch nối các vùng với ĐBSCL.

“Về Ban điều hành vùng, tôi cho rằng phải có tổ chuyên viên, còn chỉ đạo thì có thể Phó Thủ tướng hoặc Thủ tướng, Chính phủ sẽ bàn lại vấn đề này”, Thủ tướng cho biết.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, nhiều tỉnh thành trong đó có lãnh đạo TP.HCM cho rằng khu vực KTTĐ phía Nam đóng góp ngân sách lớn nhưng điều tiết trở lại không tương xứng.

Theo Bí thư Thành uỷ Nguyễn Thiện Nhân, đầu tư vào xã hội của vùng là 27% nhưng tạo ra 45% GDP, cho thấy mất cân đối về đầu tư so với giá trị tạo ra. Bí thư Nhân chỉ ra rằng, quy mô nền kinh tế của vùng rất lớn, trong đó tính trên 1km2 số DN gấp 6 lần cả nước; GDP gấp 5 lần cả nước; dân số gấp 2,5 lần cả nước; chỉ riêng TP.HCM mỗi năm dân số cơ học tăng thêm một triệu người…

Vì vậy, cần rà soát lại tiêu chí phân bổ ngân sách cho vùng. “ Vùng này đóng góp trên 45% GDP trong khi nhận lại tiêu chí phân bổ ngân sách là bao nhiêu? Chúng tôi ước tính chỉ khoảng 15%, phải có con số cao hơn để vùng có động lực phát triển.

Ở khía canh khác, ông Đinh Quốc Thái, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cũng cho rằng cần điều tiết ngân sách trở lại theo hướng tăng cho các địa phương trong vùng vì  dân số cơ học của khu vực tăng rất nhanh, đầu tư cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội khó đáp ứng với tỷ lệ hiện nay.

Về vấn đề này, tại hội nghị Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ rất chia sẽ với các ý kiến và kiến nghị của các địa phương. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ vấn đề điều tiền dựa trên tổng thể ngân sách của quốc gia, sau năm 2020 sẽ tính toán lại

Cũng theo Phó Thủ tướng  với tinh thần chung vì cả nước, vùng cần có sự tăng trưởng hơn, phát trển bền vững hơn với hành động tập thể, thể hiện tính liên kết vùng, xứng đáng là đầu tàu kéo nền kinh tế cả nước tăng tưởng theo. 

Cũng chia sẽ vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Tài Chính xem xét lại để tính toán tỷ lệ điều tiền ngân sách cho địa phương, cho vùng trên cơ sở phù hợp.

Ngoài ra, các tỉnh, TP cũng yêu cầu ngoài việc thành lập Hội đồng vùng, Ban điều hành thì cần có cơ chế ngân sách vùng để hoạt động.

                                         Khuất Đại Nam