Thủ tướng làm việc với các tỉnh ĐBSCL về chống sạt lở. Ảnh: VGP

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết, tình hình sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã và đang diễn biến rất phức tạp và có xu hướng gia tăng cả về phạm vi và quy mô. Hiện có 562 vị trí bờ sông, bờ biển bị sạt lở, với tổng chiều dài 786 km, trong đó có 42 vị trí sạt lở đặc biệt nguy hiểm với tổng chiều dài 149 km cần phải xử lý cấp bách để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân. Tổng số kinh phí cần đầu tư vào khoảng 6.990 tỷ đồng.

Bộ Nông nghiệp và PTNT và các địa phương kiến nghị hỗ trợ kinh phí để tập trung xử lý tại những vị trí sạt lở trọng điểm cấp bách, bảo đảm ổn định trước mắt và lâu dài. 

Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng đề xuất xây dựng Đề án "Điều tra, đánh giá hiện trạng, đề xuất giải pháp tổng thể phòng chống sạt lở cấp bách bảo vệ bờ sông, bờ biển ĐBSCL" để có giải pháp căn cơ, tổng thể bảo đảm an toàn dân sinh, cơ sở hạ tầng trong khu vực ven sông, kênh rạch đồng thời hạn chế xói lở bờ biển đang diễn biến hết sức phức tạp với tốc độ 300 ha/năm.

Phát biểu tại buổi làm việc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ĐBSCL có vị trí chiến lược quan trọng, với trên 20 triệu dân sinh sống và cũng là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. 

Trong đó, tình hình sạt lở bờ sông, kênh rạch, bờ biển đe dọa trực tiếp đến an toàn của nhiều khu dân cư, công trình hạ tầng ven sông, ven biển. Địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất là An Giang, Đồng Tháp, Cà Mau, Bạc Liêu. Do đó, cần tập trung các nguồn lực để xử lý một bước tình hình biến đổi khí hậu ở ĐBSCL để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân.

Về vấn đề kinh phí, Thủ tướng cho biết, sau khi có Nghị quyết 120 của Chính phủ, đã bố trí kế hoạch vốn trung hạn, để xử lý trước hết 17/42 vị trí đặc biệt nguy hiểm. Còn lại 25 điểm đặc biệt nguy hiểm sẽ giải quyết bổ sung ngân sách để hỗ trợ theo cơ chế phòng chống thiên tai, nhưng cũng cần triển khai sớm, chứ không phải “làm ì ạch”.

Thủ tướng yêu cầu tất cả các bộ, đặc biệt là các địa phương trong vùng, triển khai đồng bộ, kịp thời hơn các giải pháp để thực hiện Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL ứng phó biến đổi khí hậu. 

Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần là bảo đảm an toàn tính mạng, giữ đất, giữ người, tinh thần thuận thiên trong xử lý vấn đề, không để tình trạng “mất bò mới lo làm chuồng”, không để tiếp tục sạt lở ở những điểm nghiêm trọng.

Thủ tướng quyết định bố trí bổ sung một khoản từ dự phòng ngân sách hỗ trợ cho các tỉnh ĐBSCL làm các công trình cấp bách, quan trọng cũng như bố trí một khoản từ nguồn ODA để lập quỹ chống biến đổi khí hậu ĐBSCL.

Bên cạnh đó, tìm các nguồn lực khác bổ sung vào quỹ này. Giao Bộ Nông nghiệp và PTNT chủ trì rà soát, đề xuất hỗ trợ cụ thể, chính xác cho từng địa phương để gửi các Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư cho ý kiến. Bộ Tài chính chủ trì việc tổng hợp, đề xuất hỗ trợ kinh phí này để trình Thủ tướng xem xét, quyết định trước 15/5.

Vai trò chủ đầu tư được giao cho địa phương, trực tiếp chịu trách nhiệm trước Thủ tướng với tinh thần làm sao không để thất thoát, lợi ích nhóm, tiêu cực, tham nhũng xảy ra.

Thủ tướng nêu rõ khi triển khai, phải tiến hành nghiên cứu cơ bản, đảm bảo công trình bền vững; đồng thời cần có biện pháp tổng hợp chứ không phải chỉ có kè cứng là duy nhất. Bên cạnh đó, cần tiến hành xã hội hóa nguồn lực, nhất là làm đê mềm để mở rộng đất đai, mặt nước, ngăn mặn, chống sạt lở kết hợp phát triển kinh tế. 

Nghiên cứu căn bản việc phân lũ Đồng Tháp Mười và Tứ giác Long Xuyên, phải rõ hơn, không để lưu lượng quá lớn kéo xuống sông Tiền, sông Hậu. Đồng thời nghiên cứu gấp đập Tha La-Trà Sư ở An Giang mà vừa qua các nhà khoa học đề xuất.

Bên cạnh xử lý kè, đặc biệt là đê mềm tại các điểm sạt lở, các địa phương cần tập trung xử lý một số vấn đề xã hội bức xúc hiện nay như khai thác cát sỏi các dòng sông, không quy hoạch, cấp phép quá mức. Chú trọng biện pháp trồng rừng giữ đất, nhất là cây đước, sú vẹt, nghiên cứu làm phong điện để đất bồi đắp.

Thủ tướng nhấn mạnh, cần phải quy hoạch lại dân cư, tái định cư và quy hoạch lại sản xuất; thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế, với các nước trong khu vực trong việc điều tiết dòng chảy, nhất là vào mùa khô.

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và PTNT chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan hàng quý báo cáo Thủ tướng, trong đó nêu rõ những việc đã làm được, khó khăn, vướng mắc phát sinh, đề xuất biện pháp xử lý cụ thể.

P.V