Sáng 20/4, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực đầu tư xây dựng.

 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị

Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các bộ, ngành trung ương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, các chuyên gia, nhà khoa học. Lãnh đạo các tỉnh, thành phố tham dự Hội nghị qua hình thức trực tuyến.

Hội nghị này được tổ chức nhằm nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, từ đó giúp Chính phủ, các bộ, ngành đề ra những giải pháp khắc phục có hiệu quả, phát triển bền vững hoạt động đầu tư xây dựng- một trong những lĩnh vực sản xuất quan trọng nhất của nền kinh tế.

Theo Bộ Xây dựng, các hoạt động đầu tư xây dựng hiện nay chịu sự điều chỉnh của khoảng 12 luật khác nhau và rất nhiều nghị định, nghị quyết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành và hơn 20.000 tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật từ khâu xác định chủ trương đầu tư, nhu cầu vốn đầu tư, chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư xây dựng và kết thúc đầu tư xây dựng đưa dự án vào vận hành khai thác.

Thời gian qua, hệ thống pháp luật trong đầu tư xây dựng đã ngày càng được hoàn thiện góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, chất lượng công trình được nâng cao. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn cần được tiếp tục đánh giá và có giải pháp tháo gỡ. Những khó khăn, vướng mắc hiện có ở tất cả các giai đoạn của quá trình đầu tư xây dựng, từ chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án, đến kết thúc dự án đưa vào sử dụng. Những vướng mắc này liên quan chủ yếu đến Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách, Luật Xây dựng… Bên cạnh đó, việc sử dụng đất đai, mua bán, cấp giấy chứng nhận một số loại hình bất động sản mới như căn hộ- du lịch (condotel), căn hộ- văn phòng (officetel), shop- house, biệt thự du lịch đặt ra nhiều vấn đề cần được giải quyết.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, lĩnh vực xây dựng chiếm đến 32% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, nếu chúng ta không tháo gỡ được vướng mắc tại các khâu này thì đất nước không phát triển được. Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh phải tập trung tháo gỡ thể chế pháp luật, nhất là những thủ tục rườm rà, những thái độ vô cảm, vô trách nhiệm của một số cơ quan, cá nhân làm chậm trễ quá trình đầu tư xây dựng. Cần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho phát triển đầu tư xây dựng; tháo gỡ, tạo mọi điều kiện cho đầu tư tư nhân, với yêu cầu làm theo quy hoạch, bảo đảm an toàn lao động, an toàn công trình. Mặt khác, tăng cường quản lý đầu tư công để chống thất thoát, tham nhũng; chống phiền hà, sách nhiễu cho người dân, doanh nghiệp.

 Quang cảnh hội nghị

Thủ tướng nêu thực trạng hệ thống thể chế chính sách, pháp luật còn chồng chéo với nhiều luật, hơn 100 nghị định, hàng trăm thông tư hướng dẫn, hơn 20.000 tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức. Bên cạnh đó là sự phức tạp với nhiều thủ tục khác nhau; kỷ luật hành chính còn lỏng lẻo với tình trạng đùn đẩy, tránh né trách nhiệm, người dân, doanh nghiệp vướng mắc không được bộ, ngành, địa phương tháo gỡ, hướng dẫn. Thậm chí, còn có tình trạng “ngâm” hồ sơ rất lâu, nhất là đối với dự án đô thị, dự án xây dựng, dự án bất động sản…

Trước tình trạng này, Thủ tướng nêu rõ, đối với các thể chế pháp luật thuộc thẩm quyền Quốc hội thì nghiên cứu, sớm trình Quốc hội. Đối với các nghị định, thông tư, những quy định do Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương ban hành, nếu có vướng mắc thì cần sửa ngay, để tạo điều kiện cho phát triển; đặc biệt là cần quan tâm đến tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, doanh nghiệp của cán bộ, công chức.

Thủ tướng nhắc đến các tồn tại nổi cộm khác như hiện tượng lãng phí trong đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước còn lớn. Lãng phí trong khâu phê duyệt dự án như chuẩn bị dự án chưa tốt, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định dự án đầu tư không sát thực tế, thẩm quyền quyết định dự án đầu tư, điều chỉnh dự án đầu tư; lãng phí trong bố trí vốn và thực hiện dự án; lãng phí ngay từ khâu thiết kế, xây dựng chính sách, chương trình.

Nhiều trường hợp, do yêu cầu của các cơ quan thực hiện thủ tục hành chính, chủ đầu tư phải sửa đổi, bổ sung hồ sơ nhiều lần, phải liên hệ giao dịch với nhiều cơ quan khác nhau, nên mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí. Tình trạng tham nhũng, bôi trơn, chi phí không chính thức còn nặng nề, diễn ra ở nhiều khâu, phức tạp, khó kiểm soát. Thủ tướng nhấn mạnh, “cần phải chống cái này cho bằng được”, không thể để tình trạng “có 300 lạng việc này mới xong”.

Chỉ ra tình trạng ôm đồm, không phân cấp triệt để, tình trạng thiếu quy hoạch chi tiết dẫn tới xin- cho còn diễn ra trong các dự án đầu tư xây dựng cần được khắc phục; tình trạng chọn nhà thầu tùy tiện, đất tự giao nhà đầu tư làm gây thất thoát lớn, Thủ tướng yêu cầu, tài sản đất đai phải đấu giá công khai để thu lợi cho Nhà nước. “Không được quân xanh, quân đỏ, phải dẹp ngay tình trạng này”- Thủ tướng nêu rõ.

Về định hướng tháo gỡ, khắc phục, Thủ tướng nêu rõ, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng, tháo gỡ kịp thời các rào cản khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi để các dự án đầu tư triển khai theo đúng tiến độ với chất lượng cao. Cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh theo hướng: Các điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính không cần thiết thì kiên quyết loại bỏ hoặc lồng ghép trong các thủ tục khác.

 Thủ tướng trao đổi với các đại biểu tham dự hội nghị

Thủ tướng hoan nghênh nhiều bộ đã công bố cắt giảm trên 50% điều kiện kinh doanh, đồng thời mong Bộ Xây dựng cần sớm công bố việc cắt giảm này. Bộ Xây dựng cũng như các bộ, ngành, địa phương cần tiếp thu các ý kiến, khẩn trương giải quyết các kiến nghị, tháo gỡ những vướng mắc khó khăn của các hiệp hội, chủ đầu tư, các doanh nghiệp để có văn bản chỉ đạo cắt giảm ngay các thủ tục không cần thiết. Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng, hệ thống định mức và giá xây dựng… để tăng cường quản lý đầu tư xây dựng. Đặc biệt là không thanh tra, kiểm tra chồng chéo kéo dài đối với các công trình xây dựng; tăng cường đối thoại tháo gỡ khó khăn vướng mắc vì nhiều vấn đề không thể tháo gỡ ngay được.

Tại Hội nghị, Thủ tướng giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, tập trung vào việc sửa đổi thể chế, chính sách pháp luật; giao Văn phòng Chính phủ chủ trì xây dựng, hoàn thiện Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đầu tư xây dựng. Cùng với đó, Văn phòng Chính phủ tổng hợp, gửi đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết đối với các vướng mắc, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp gửi đến qua Hệ thống tiếp nhận, trả lời phản ánh, kiến nghị; đăng tải các nội dung trả lời vướng mắc, kiến nghị ngay sau khi nhận được văn bản trả lời của các cơ quan có thẩm quyền.

PV