Thanh tra Bộ Tư pháp chỉ ra nhiều sai phạm

Như Báo Nhà báo và Công luận đã phản ánh vụ việc liên quan đến Công ty đấu giá Bắc Trung Nam (gọi tắt Công ty Bắc Trung Nam) trong bài viết: “Phát hiện nhiều sai phạm, Bộ Tư pháp chuyển hồ sơ Công ty đấu giá Bắc Trung Nam sang Cơ quan CSĐT”. Và: “Cấm xuất cảnh Chủ tịch HĐQT Công ty đấu giá Bắc Trung Nam, buộc đơn vị thi hành bản án”.

Bản chất sự việc bắt nguồn từ thời điểm ngày 06/10/2021, Công ty TNHH Tư vấn và Thẩm định giá Phương Nam có Chứng thư thẩm định giá số 008/TS.21PNVC, xác định giá của 34 lô cây cao su thanh lý thuộc 05 nông trường của Công ty Đồng Phú.

Về phía Công ty Đồng Phú đã ra Thông báo số 811/TB-CSĐP lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá. Tài sản đấu giá là vườn cây cao su, diện tích 194ha; giá khởi điểm là 49.160.000.000 đồng.

Sau khi biết thông tin Công ty Đồng Phú đang lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá, Công ty đấu giá hợp danh Bắc Trung Nam (gọi tắt Công ty Bắc Trung Nam) có đơn xin dự xét chọn tổ chức bán đấu giá gửi Công ty Đồng Phú với nội dung đề nghị được lựa chọn là tổ chức đấu giá lô tài sản vườn cây cao su thanh lý năm 2021 để tái canh năm 2022 với tổng giá khởi điểm: 49.160.000.000 đồng.

Ngày 02/11/2021, Công ty Đồng Phú có Tờ trình số 827/TTr-CSĐP đề nghị Chủ tịch HĐQT phê duyệt kết quả lựa chọn tổ chức đấu giá là Công ty Bắc Trung Nam.

Ngày 22/11/2021, Công ty Bắc Trung Nam tổ chức cuộc đấu giá trực tuyến, điều hành cuộc đấu giá là ông Lê Anh Linh với sự tham gia của 25 khách hàng. Giá khởi điểm là 40.765.732.280 đồng, qua 117 lần trả giá (39 lần trả giá hợp lệ, 78 lần trả giá bị từ chối), khách hàng trúng đấu giá là Công ty Cổ phần Gỗ Bình Định là người trúng đấu giá với giá trúng là 61.965.732.280 đồng (cao hơn giá khởi điểm 21 tỷ đồng).

Sau khi Công ty Bắc Trung Nam tổ chức cuộc đấu giá, có một số cá nhân, tổ chức có đơn khiếu nại, tố cáo với nội dung cuộc bán đấu giá nói trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Tư pháp, Thanh tra Bộ Tư pháp tiến hành thanh tra đột xuất đối với Công ty Bắc Trung Nam trong việc chấp hành các quy định pháp luật trong việc thực hiện Hợp đồng dịch vụ đấu giá với Công ty Đồng Phú.

Trong Kết luận Thanh tra ngày 06/01/2023, Thanh tra Bộ Tư pháp đã chỉ ra một loạt vi phạm liên quan đến Công ty Bắc Trung Nam như: Hợp đồng dịch vụ đấu giá quy định bước giá không đúng với Văn bản quy định bước giá của người có tài sản; Ban hành Quy chế đấu giá không phù hợp về thời gian theo quy định pháp luật; Biên bản đấu giá không ghi rõ tư cách pháp lý của đại diện người trúng đấu giá.

Đối với Công ty Đồng Phú (người có tài sản), Thanh tra Bộ Tư pháp đã chỉ ra một số tồn tại, vi phạm trong quá trình thực hiện đấu giá như: Tài sản được thông báo để lựa chọn tổ chức đấu giá không thống nhất với tài sản thực tế đưa ra đấu giá; Danh mục tài sản đấu giá thực tế không đầy đủ theo phê duyệt của người có thẩm quyền; Không thông báo công khai việc lựa chọn tổ chức đấu giá trên trang điện tử chuyên ngành về đấu giá tài sản.

Trước việc một số cá nhân, tổ chức có đơn khiếu nại, tố cáo với nội dung cuộc bán đấu giá nói trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật, ông Nguyễn Hồng Diện, Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp khẳng định, đã chuyển hồ sơ sang Cơ quan CSĐT Bộ Công an để điều tra, làm rõ 03 nội dung sau: Việc vận hành trang đấu giá trực tuyến của Công ty Bắc Trung Nam có bị can thiệp bất hợp pháp trong quá trình tổ chức cuộc đấu giá hay không? Có việc Công ty Bắc Trung Nam ép buộc khách hàng đăng ký tham gia đấu giá khi thu các khoản tiền liên quan chi phí đăng ký tạo tài khoản, duy trì tài khoản, phí đấu giá thử nghiệm hay không? Việc Công ty Bắc Trung Nam quy định tại điểm c Điều 9 Quy chế đấu giá số 2211-21-02/BTN ngày 05/11/2021: Người tham gia đấu giá không được trả giá 02 lần liên tiếp (chỉ được trả giá lần tiếp theo khi đã có người trả giá cao hơn giá của mình đã trả trước đó) có gây thiệt hại, làm ảnh hưởng kết quả cuộc đấu giá hay không?

Liên quan đến ông Lê Anh Linh, đấu giá viên cũng như Công ty Bắc Trung Nam, Thanh tra Bộ Tư pháp đã làm rõ trong thời gian tổ chức đấu giá thì ở một vụ án trước đó Công ty Bắc Trung Nam chưa hoàn thành việc hoàn trả cho Cục THADS TP Hà Nội TP Hà Nội số tiền 2.916.525.351 đồng theo Quyết định thi hành án số 27/QĐ.CTHA ngày 03/10/2014 của Cục trưởng Cục THADS TP Hà Nội TP Hà Nội.

Ngày 27/10/2022, Cục Thi hành án dân sự TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 13/QĐ-THADS tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Lê Anh Linh và tiếp tục xác minh, tổ chức thi hành án đối với Công ty Bắc Trung Nam.

Quy định về đấu giá trực tuyến chưa rõ ràng

Trong quá trình xác minh, Thanh tra Bộ Tư pháp đã phát hiện những bất cập về pháp luật về đấu giá trực tuyến được quy định tại Luật Đấu giá tài sản và Nghị định 62/2017/NĐ-CP ngày 16/5/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu giá tài sản.

Các quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật nói trên mới chỉ dừng lại ở quy định chung, chưa cụ thể rõ trình tự, thủ tục của việc đấu giá trực tuyến, một hình thức đấu giá có tính đặc thù.

Trong Kết luận của mình, Thanh tra Bộ Tư pháp chỉ ra những bất hợp lý như: “Quá trình thanh tra nhận thấy một số nội dung chưa hợp lý trong cuộc đấu giá nói trên nhưng chưa được pháp luật quy định cụ thể để làm cơ sở đánh giá, xác định trách nhiệm, cụ thể:

Quy chế số 2211-21-02/BTN ngày 05/11/2021 (điểm c Điều 9) quy định: Người tham gia đấu giá không được trả giá 02 lần liên tiếp (chỉ được trả giá lần tiếp theo khi đã có người trả giá cao hơn giá của mình đã trả trước đó). Qua xem xét Biên bản đấu giá ngày 22/11/2021 cho thấy: Công ty Gỗ Bình Định trả giá 61.965.732.280 đồng vào hồi 14:42:55. Đến 14:44:16, Công ty Gỗ Bình Định trả giá 63.065.732.280 đồng (cao hơn giá do chính mình trả gần 02 tỷ đồng) thì không được hệ thống đấu giá trực tuyến chấp nhận vì chưa có ai trả giá cao hơn giá của Công ty Gỗ Bình Định đã trả trước đó.

Cuộc đấu giá kết thúc với giá trúng của Công ty Gỗ Bình Định đã trả là 61.965.732.280 đồng. Nếu không quy định như Quy chế đấu giá nói trên thì giá trúng đấu giá sẽ là 63.065.732.280 đồng và sẽ có lợi hơn cho người có tài sản đấu giá.

Cuộc đấu giá tài sản do Công ty Bắc Trung Nam tổ chức diễn ra trong thời gian 30 phút (14 giờ 15 phút đến 14 giờ 45 phút ngày 22/11/2021). Việc quy định khoảng thời gian đấu giá nói trên của Công ty Bắc Trung Nam là không trái pháp luật (vì pháp luật chưa quy định) nhưng không phù hợp vì trên thực tế, người có tài sản lại quy định giới hạn số bước giá tối đa cho một lần trả giá. Do vậy, pháp luật cần có quy định cụ thể khoảng thời gian thực hiện cuộc đấu giá trực tuyến để xác định rõ trách nhiệm của các bên liên quan trọng việc đấu giá tài sản.

Tuy nhiên, quá trình thanh tra, chưa đủ cơ sở để kết luận việc Công ty Bắc Trung Nam quy định nội dung trả giá nói trên là vi phạm pháp luật vì pháp luật đấu giá tài sản chỉ cấm việc hạn chế khách hàng tham gia đấu giá, chưa quy định về việc hạn chế khách hàng trả giá trong đấu giá trực tuyến. Do vậy, cần có quy định cụ thể về việc trả giá trong đấu giá trực tuyến theo hướng đảm bảo tài sản đấu giá được bán cao nhất.

Như trên đã phân tích, quá trình thực hiện Hợp đồng dịch vụ đấu giá với Công ty Đồng Phú, Công ty Bắc Trung Nam có thu của một số khoản tiền của khách hàng đăng ký tham gia đấu giá như: Phí đăng ký đấu giá trực tuyến, duy trì tài khoản và đấu giá thử nghiệm. Các khoản tiền nói trên thu ngoài thù lao đấu giá, chi phí đấu giá được quy định tại Hợp đồng dịch vụ đấu giá. Tuy nhiên, qua thanh tra chưa đủ cơ sở kết luận Công ty Bắc Trung Nam ép buộc các khoản tiền nói trên. Bên cạnh đó, pháp luật về đấu giá tài sản không quy định cấm tổ chức đấu giá thu các khoản tiền liên quan đến việc đấu giá trực tuyến nói trên. Do vậy, cần xem xét, có quy định cụ thể, rõ ràng về việc thu, sử dụng các khoản tiền liên đấu giá trực tuyến”.