Không thể tưởng tượng được rằng một chiếc máy bay phản lực hiện đại Boeing 777-200ER với 239 người trên đó có thể biến mất mà không có bất kỳ lời giải thích nào.

Tuy nhiên, nhiều cuộc tìm kiếm trong một thập kỷ qua vẫn không tìm ra mảnh vỡ chính hay thi thể các nạn nhân. Tại một sự kiện tưởng niệm được tổ chức vào đầu tuần này, Bộ trưởng Giao thông vận tải Malaysia, Anthony Loke đã thông báo nước này đang thúc đẩy một cuộc tìm kiếm khác.

Nếu được chính quyền Malaysia chấp thuận, cuộc tìm kiếm sẽ được thực hiện bởi công ty thám hiểm đáy biển Ocean Infinity của Mỹ, công ty đã tham gia cuộc tìm kiếm vô vọng MH370 vào năm 2018.

Chuyện gì đã xảy ra với MH370?

Chuyến bay dự kiến khởi hành từ Kuala Lumpur tới Bắc Kinh. Kiểm soát không lưu mất liên lạc với máy bay trong vòng 60 phút sau khi bay qua Biển Đông. Sau đó, nó được radar quân sự theo dõi khi đi qua Bán đảo Mã Lai và được radar định vị lần cuối trên Biển Andaman ở phía đông bắc Ấn Độ Dương.

Liên lạc vệ tinh tự động giữa máy bay và vệ tinh viễn thông Inmarsat cho thấy máy bay đã đến phía đông nam Ấn Độ Dương dọc theo một khu vực gọi là vòng cung thứ 7 (một chuỗi tọa độ trong phạm vi 120 km từ vị trí ước tính cuối cùng của MH370).

Điều này trở thành cơ sở để Cục An toàn Vận tải Hàng không Úc xác định các khu vực tìm kiếm ban đầu. Các cuộc tìm kiếm trên không ban đầu được tiến hành ở Biển Đông và Biển Andaman. Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa biết nguyên nhân khiến máy bay thay đổi lộ trình và biến mất.

Những tìm kiếm về MH370 cho đến nay đã tìm thấy gì?

Vào ngày 18 tháng 3 năm 2014, tức là 10 ngày sau khi MH370 mất tích, một cuộc tìm kiếm ở phía nam Ấn Độ Dương do Úc dẫn đầu với sự tham gia của máy bay từ một số quốc gia.

Cuộc tìm kiếm này tiếp tục cho đến ngày 28 tháng 4 và bao phủ một diện tích 4.500.000 km2 đại dương. Không có mảnh vỡ nào được tìm thấy. Hai cuộc tìm kiếm dưới nước ở Ấn Độ Dương, cách bờ biển Tây Úc 2.800km, cũng không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về địa điểm chính của vụ tai nạn.

Cuộc tìm kiếm dưới đáy biển ban đầu, do Úc dẫn đầu, bao phủ 120.000 km2 và kéo dài 50 hải lý qua vòng cung thứ 7. Phải mất 1.046 ngày và bị đình chỉ vào ngày 17 tháng 1 năm 2017.

Cuộc tìm kiếm thứ hai của Ocean Infinity vào năm 2018 bao phủ hơn 112.000 km2. Nỗ lực của công ty Mỹ đã diễn ra trong hơn ba tháng nhưng cũng không tìm thấy manh mối nào của chiếc máy bay.

Còn những mảnh vụn thì sao?

Trong khi địa điểm chính của vụ tai nạn vẫn chưa được tìm thấy, một số mảnh vỡ đã trôi dạt trong nhiều năm kể từ khi chuyến bay mất tích.

Vào tháng 6 năm 2015, các quan chức của Cục An toàn Vận tải Hàng không Úc đã xác định rằng các mảnh vỡ có thể đến Sumatra, trái ngược với dòng hải lưu trong khu vực.

Dòng hải lưu mạnh nhất ở Ấn Độ Dương là dòng hải lưu Nam Xích đạo. Nó chảy từ đông sang tây giữa miền bắc Úc và Madagascar và các mảnh vụn có thể băng qua dòng hải lưu này.

Trên thực tế là vào ngày 30 tháng 7 năm 2015, một mảnh vỡ lớn - một mảnh cánh phụ (bộ phận chuyển động của cánh máy bay) - đã dạt vào đảo Reunion ở phía tây Ấn Độ Dương. Sau đó nó được xác nhận là của MH370.

12 tháng trước, bằng cách sử dụng mô hình trôi dạt hải dương học, nhóm lập mô hình Đại học Tây Úc (UWA) đã dự đoán rằng bất kỳ mảnh vỡ nào có nguồn gốc từ vòng cung thứ 7 sẽ kết thúc ở phía tây Ấn Độ Dương.

Trong những tháng tiếp theo, các mảnh vỡ máy bay bổ sung được tìm thấy ở phía tây Ấn Độ Dương ở Mauritius, Tanzania, Rodrigues, Madagascar, Mozambique và Nam Phi.

Phân tích trôi dạt của UWA dự đoán chính xác vị trí các mảnh vỡ trôi nổi từ MH370 sẽ trôi dạt ở phía tây Ấn Độ Dương. Nó cũng hướng dẫn nhà thám hiểm người Mỹ Blaine Gibson và những người khác trực tiếp trục vớt hàng chục mảnh vỡ, ba trong số đó đã được xác nhận là của MH370, trong khi một số mảnh khác được cho là có khả năng.

Cho đến nay, những mảnh vỡ được tìm thấy ở phía tây Ấn Độ Dương là bằng chứng vật lý duy nhất được tìm thấy liên quan đến MH370. Người ta cũng xác minh độc lập rằng vụ tai nạn xảy ra gần vòng cung thứ 7, vì bất kỳ mảnh vỡ nào ban đầu sẽ chảy về phía bắc rồi sau đó về phía tây, được vận chuyển bởi các dòng hải lưu thịnh hành.

Những kết quả này phù hợp với các nghiên cứu về sự trôi dạt khác được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu độc lập trên toàn cầu.

Tại sao lại tiến hành tìm kiếm MH370 vào thời điểm này?

Thật không may, đại dương là một nơi hỗn loạn và ngay cả các mô hình trôi dạt của hải dương học cũng không thể xác định chính xác vị trí của địa điểm xảy ra vụ tai nạn.

Cuộc tìm kiếm mới được đề xuất bởi Ocean Infinity đã thu hẹp đáng kể khu vực mục tiêu trong các vĩ độ 36°N và 33°S. Đây là khoảng 50 km về phía nam của các địa điểm mà mô hình UWA chỉ ra việc giải phóng các mảnh vỡ dọc theo cung thứ 7. Nếu việc tìm kiếm không xác định được mảnh vỡ, nó có thể được mở rộng về phía bắc.

Kể từ những cuộc tìm kiếm dưới nước đầu tiên, công nghệ đã được cải thiện rất nhiều. Ocean Infinity đang sử dụng một đội phương tiện tự hành dưới nước với độ phân giải của hệ thống ghi hình được cải thiện. Việc tìm kiếm cũng sẽ sử dụng các tàu mặt nước được điều khiển từ xa.

Tại khu vực diễn ra cuộc tìm kiếm, đại dương có độ sâu khoảng 4.000 mét. Nhiệt độ nước là 1–2°C, với dòng chảy thấp. Điều này có nghĩa là ngay cả sau 10 năm, xác của máy bay vẫn tương đối nguyên vẹn. Vì vậy, khả năng cao là nó vẫn có thể được tìm thấy.

Nếu cuộc tìm kiếm trong tương lai thành công, điều này sẽ mang đến sự khép lại không chỉ cho gia đình những người thiệt mạng mà còn cho hàng nghìn người đã tham gia vào nỗ lực tìm kiếm.

Nguyễn Khánh