Từ phản ánh của người dân về việc xuất hiện trên thị trường một giống lúa Nhật Japonica là “bản sao” của giống lúa thuần chất lượng cao J02 đã được cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng mới của Cục trồng trọt - Bộ Nông Nghiệp và PTNT, nhóm phóng viên đã vào cuộc tìm hiểu sự việc.

Trong vai người dân tìm mua lúa giống J02 hiện đang “cháy hàng”, phục vụ sản xuất vụ xuân, phóng viên đã không khó để tiếp cận một đại lý vật tư nông nghiệp lớn nhất trên địa bàn huyện Sơn Dương (Tuyên Quang). Nhanh chóng, người bán hàng tại đại lý này cho biết: hiện đang bày bán 2 loại giống lúa, một là JO2 xịn của Công ty Cổ phần Giống-VTNN Công nghệ cao Việt Nam (địa chỉ Phú Thọ), sản xuất với giá 50 nghìn/kg và một loại khác có tên giống lúa Nhật do Công ty CP Giống vật tư - NLN Tuyên Quang cung cấp với giá 40 nghìn/kg.

 

Giống lúa khảo nghiệm của Công ty CP Giống vật tư - NLN Tuyên Quang được bày bán công khai tại đại lý 

Quan sát trên bao bì giống lúa do Công ty CP Giống vật tư – NLN Tuyên Quang, địa chỉ tổ 7, P. Tân Quang – TP. Tuyên Quang cung cấp cho đại lí bán ra thị trường, thấy hiện giống lúa Nhật Japonica này vẫn đang trong quá trình khảo nghiệm, bao bì không thống nhất về thời hạn sử dụng hạt giống theo quy định. Trước thắc mắc của phóng viên, người bán hàng tại đại lý này cho biết, giống JO2 xịn hiện đang "cháy hàng" trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, giống có chất lượng gạo thơm ngon, năng suất tốt và được người dân ưa chuộng tìm mua gieo cấy. Còn giống lúa Nhật của ông Hoành (Giám đốc Công ty Giống vật tư – NLN Tuyên Quang) mới mang về bán thử, hạt giống cũng có hình dạng, kích thước tương tự như JO2.

Anh Phạm Hồng Thái, một kỹ sư nông nghiệp cho biết, việc doanh nghiệp bán giống khảo nghiệm cho người dân là hoàn toàn không được phép, bởi giống lúa chưa được kiểm chứng của các cơ quan có thẩm quyền dễ gây thiệt hại cho người nông dân khi tham gia sản xuất. Thứ 2, đơn vị này đang có dấu hiệu vi phạm về nhãn mác theo quy định của Chính phủ, tức bao bì không có tên giống rõ ràng và mã lô giống cũng không được thể hiện cụ thể.  

Chuyên gia về giống cây trồng (thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT) nhận định, việc quản lý Nhà nước đối với các loại giống cây trồng căn cứ vào Pháp lệnh giống cây trồng số 15/2004/PL-UBTVQH11 ngày 24/3/2004, trong đó khoản 1 Điều 15 quy định giống cây trồng mới chọn, tạo hoặc nhập khẩu chưa có tên trong Danh mục giống cây trồng được phép sản xuất, kinh doanh chỉ được đưa vào Danh mục này khi đã qua khảo nghiệm và được công nhận. Khoản 2, Điều 15 quy định hình thức khảo nghiệm giống cây trồng mới bao gồm: Khảo nghiệm quốc gia đối với giống cây trồng mới của những cây trồng thuộc Danh mục giống cây trồng chính được chọn, tạo tại Việt Nam và giống nhập khẩu chưa có trong Danh mục giống cây trồng được phép sản xuất, kinh doanh; Tác giả tự khảo nghiệm và chịu trách nhiệm về kết quả khảo nghiệm đối với giống của những giống cây trồng khác.

Do đó, 4 loài cây trồng chính là lúa, ngô, lạc, đậu tương, các tổ chức, cá nhân khi chọn, tạo ra giống mới hoặc nhập khẩu giống mới đều phải tiến hành khảo nghiệm qua cơ sở khảo nghiệm được chỉ định. Căn cứ kết quả khảo nghiệm và sản xuất thử, giống cây trồng mới nếu đạt các điều kiện theo quy định tại Quyết định số 95/2007/QĐ-BNN ngày 27/11/2007 quy định công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới sẽ được công nhận và đưa vào Danh mục giống cây trồng được phép quản lý kinh doanh.

Đại lý bán giống khảo nghiệm nằm ngay sát Đội quản lí thị trường số 3 nhưng không hề bị "sờ gáy" 

Việc Công ty CP Giống vật tư - NLN Tuyên Quang bán giống khảo nghiệm cho người dân có thể dẫn tới hậu quả không lường trước như bài học lớn tại tỉnh Bắc Kạn khi vụ mùa năm 2016, Công ty cổ phần Giống cây trồng Bắc Ninh và Công ty cổ phần Hạt giống TSB (Hà Nội) phân phối, Công ty cổ phần Vật tư - Kỹ thuật nông nghiệp Bắc Cạn bán hai giống lúa KB1 và PAC 837 đang trong quá trình thử nghiệm cho nông dân bốn huyện trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn, gồm: Ngân Sơn, Bạch Thông, Chợ Đồn và Chợ Mới, dẫn tới hàng nghìn hộ dân đứng trước nguy cơ thiếu lương thực do diện tích bị thiệt hại nặng nề về sản lượng - vị chuyên gia này nhận định.

Trao đổi ý kiến với PV, một lãnh đạo Phòng Nông nghiệp huyện Sơn Dương khẳng định: Việc Công ty CP Giống vật tư - NLN Tuyên Quang mang giống khảo nghiệm bán cho người dân là không được phép. Thứ 2, Phòng Nông nghiệp cũng chưa hề nhận được văn bản xin khảo nghiệm giống lúa Nhật Japonica của đơn vị này trên địa bàn huyện. Ghi nhận trước thông tin của phóng viên cung cấp, Phòng Nông nghiệp huyện Sơn Dương đã chủ trì lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, làm rõ sự việc. Phòng cũng đã lập biên bản về hành vi bán giống lúa khảo nghiệm của đại lý, đồng thời báo cáo sự việc lên cơ quan có thẩm quyền tỉnh Tuyên Quang nhằm có biện pháp xử lí kịp thời.

Congluan.vn sẽ tiếp tục thông tin.

Thành Vinh