(CLO) Từ năm 2015 trở đi, Việt Nam sẽ ngày càng hội nhập sâu với các nền kinh tế thế giới khi các FTA phát huy hiệu quả. Đặc biệt, Việt Nam sẽ đồng thời tham gia một số FTA mới với mức độ tự do hoá cao hơn như TPP, Việt Nam - EU và gần nhất là cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC). Điều này cho thấy con đường phát triển phía trước của Việt Nam đang rất "sáng lạng"!?

Tại "Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam hướng tới AEC 2015", TS Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng: AEC là một sân chơi vô cùng thú vị ở chỗ AEC là một hình mẫu liên kết và phát triển của các nước đang phát triển, đặt mục tiêu thịnh vượng lên trên hết. AEC đặc biệt nhấn mạnh đến mục đích thu hẹp khoảng cách phát triển.

Bên cạnh đó, AEC có tự do hoá không giống với các FTA khác ở chỗ AEC nhấn mạnh thị trường thống nhất và cơ sở sản xuất chung, AEC rất quan tâm đến sự hợp tác. Trong AEC có rất nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các chương trình này có ý nghĩa rất lớn vì không chỉ hướng dẫn cách làm tiền mà còn chỉ cho chúng ta cách làm tiền xanh hơn, bền vững hơn, xã hội hơn. Đây là một chân trời vô tận cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và cho cả các cá nhân. Bởi bên cạnh xu thế tập đoàn thì hiện tại xu thế cá thể hoá cũng đang phát triển – 1 người cũng là doanh nghiệp. Và những xu thế này rất gần gũi với con người Việt Nam.

Khi Việt Nam vào cuộc chơi với ASEAN là chúng ta sẽ chơi với toàn cầu, vì ASEAN giữ vai trò trung tâm trong khu vực, đây là việc có ý nghĩa rất quan trọng đối với Việt Nam.

Nhớ lại câu chuyện của ông Nguyễn Ngọc Luận, Chủ tịch CLB Doanh nhân Sài Gòn ASEAN (SABC) đã từng kể: "Cách đây hơn một năm đoàn công tác của Bộ NN&PTNT sang Thái Lan thăm một trang trại trồng dưa hấu. Hỏi chủ trang trại đó biết lợi, hại gì khi AEC hình thành vào năm 2015, chủ trang trại trả lời đã biết cách đây hai năm rồi". Trái ngược với kết quả khảo sát của SABC có gần 80% doanh nghiệp Việt chưa biết gì nhiều về AEC. Có phải doanh nghiệp của chúng ta đang quá chủ quan?

Phải chăng căn bệnh “thích hoành tráng” của một số doanh nghiệp Việt vẫn chưa hề thuyên giảm, khi thường suy nghĩ tìm cách tiếp cận thị trường lớn như Mỹ, Nhật, châu Âu, mà không chú ý đến ASEAN vì cho rằng đây là thị trường nhỏ?

Điều đó là hoàn toàn sai lầm vì nếu thị trường Việt Nam được ví như “ao nhà” thì ASEAN được xem như “ao làng”, còn thị trường thế giới (có Mỹ, Nhật, EU) chính là biển lớn. Doanh nghiệp cần nhận thức rằng nếu không bơi nổi trong ao làng AEC thì khả năng bơi ra đại dương còn khó lắm. Từ đó doanh nghiệp cần có những tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn thị trường ASEAN cũng như các chính sách hỗ trợ mà AEC mang lại để vạch ra chiến lược kinh doanh thích hợp.

TS Thành đặt ra câu hỏi: Vì sao người Nhật ở bất kỳ hội thảo nào cũng đặt vấn đề đầu tư ASEAN? Đó là chiến lược chơi rất thông minh của họ, vì người Nhật chơi với ASEAN để tạo cơ hội có thể tiếp cận được với Mỹ, Ấn Độ hay EU. Và thực tế cho thấy ASEAN là thị trường đầu tư số 1 của Nhật Bản.

Qua đó, TS Thành khẳng định, việc tham gia vào AEC lần này là một cơ hội quyết định cho Việt Nam tạo lập nền tảng phát triển thoát khỏi bẫy trung bình. "Nếu Việt Nam không tận dụng được cơ hội lần này trong hội nhập chúng ta sẽ mãi mãi là chúng ta, mãi mãi khác biệt với thế giới".

Việt Nam còn yếu và thiếu trong thương mại, nhưng chúng ta có thể tạo ra được nhiều lợi thế khi coi ASEAN và việc tham gia vào AEC là một mắt xích. Thêm một điểm thuận lợi nữa là Việt Nam đang đi trước trong hội nhâp, tất cả các đối tác, các thị trường lớn nhất trên thế giới đều tham gia các hiệp định thương mại tự do với Việt Nam, trừ Singapore không có nước nào của ASEAN đạt được điều đó. Vậy chúng la sẽ chơi như thế nào để thắng?

Trong bối cảnh, Việt Nam hội nhập sâu rộng như hiện nay, TS Thành đặt ra vấn đề cách chơi trong hội nhập cũng giống cách chơi cờ. Chúng ta mới chỉ đang xem cách đi con cờ chứ chưa nghĩ đến cách chơi của một thế cờ, và hoàn toàn chưa thể tiến tới việc dự đoán thế cờ của đối phương.

Chúng ta rất cần những nhà lãnh đạo có tư duy về hoạch định chiến lược và dự đoán tình hình toàn cầu, vì nếu không tận dụng được cơ hội "trời cho" này, 5 năm nữa, 7 năm nữa khi Thái Lan, Philippines hay Indonesia, có khả năng sẽ vào TPP; EU sẽ đàm phán lại với ASEAN, hiệp định thương mại tự do EU - ASEAN thành công, Việt Nam sẽ mất đi nhiều lợi thế và có thể sẽ thua cuộc.

Giang Phan