Vừa qua, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc Sơ kết công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) Quý I, nhiệm vụ công tác Quý II/2019.

Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng nhấn mạnh : “Trong những tháng cuối năm 2018 và đầu tháng 1/2019 đã xảy ra một số vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe kinh doanh vận tải mà nguyên nhân là do lái xe sử dụng ma tuý, vi phạm nồng độ cồn, người dân vi phạm lòng lề đường, làm chết và bị thương nhiều người, gây bức xúc trong dư luận xã hội; tạo nên những áp lực và thách thức rất lớn cho công tác bảo đảm TTATGT”

Trao đổi với phóng viên về những giải pháp nhằm hạn chế tai nạn giao thông (đặc biệt là những tai nạn liên quan đến việc lái xe sử dụng rượu bia, chất ma túy), ông Trần Hữu Minh - Phó Chánh văn phòng Ủy ban an toàn giao thông quốc gia cho biết: Hiện nay tại nhiều nước trên thế giới, khi người tham gia giao thông sử dụng rượu bia ở mức vi phạm đặc biệt nghiêm trọng (khoảng gấp 3 lần ngưỡng cho phép trở lên) sẽ bị xử lý hình sự, nộp tiền phạt, tước bằng lái... dù chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Tuy nhiên hiện chúng ta đang đi sau thực tế, sau khi xảy ra hậu quả mới xử lý như vậy là quá muộn. Vì vậy cần có những biện pháp xử lý mạnh tay, kịp thời đối với những vi phạm sử dụng rượu bia ở mức đặc biệt nghiêm trọng ngay cả khi chưa gây ra hậu quả lớn.

Bên cạnh đó, việc quản lý tái phạm đối với những trường hợp lái xe đã bị xử phạt hành chính vẫn chưa được thực hiện có hiệu quả.

Giữa các cơ quan chức năng Nhà nước hiện chưa xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất chung toàn quốc về xử lý vi phạm hành chính, chưa có cơ chế chia sẻ và cung cấp thông tin các đối tượng vi phạm, nên rất khó xác định đối với những trường hợp vi phạm nhiều lần, tái phạm để xem xét tình tiết tăng nặng trong xử lý vi phạm.

Vì vậy tác dụng giáo dục răn đe chưa cao, cần sớm có cơ sở dữ liệu thống nhất chung việc xử lý những lái xe vi phạm. Đồng thời bổ sung các quy định về công cụ kinh tế (thông qua bảo hiểm bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự), đánh nặng vào “túi tiền” người vi phạm.

Hiện nay tại Việt Nam, chúng ta đang coi bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với chủ xe cơ giới cơ bản là nhân đạo để hỗ trợ người bị nạn, tuy nhiên cách tiếp cận như vậy đã không còn phù hợp.

Tại phần lớn các quốc gia phát triển, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự đối với chủ xe cơ giới được sử dụng như một công cụ kinh tế quan trọng hàng đầu để khuyến khích hành vi lái xe an toàn (được hưởng mức bảo hiểm thấp). Đồng thời là công cụ nhắc nhở, cảnh báo các lái xe có hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thông hoặc lái xe không an toàn (phải đóng mức bảo hiểm cao).

Việc quy định mức đóng bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự thay đổi theo mức độ rủi ro của phương tiện, người lái, môi trường và theo lịch sử vi phạm trật tự an toàn giao thông của người lái đang được áp dụng rộng rãi tại rất nhiều quốc gia phát triển trên thế giới và trong khu vực  như Mỹ, Đức, Úc, Anh, Singapore, Hàn Quốc, Thái Lan, Indonesia...

Cách tính bảo hiểm thống nhất đồng đều tại Việt Nam như hiện nay không khuyến khích được ý thức lái xe an toàn hơn. Đặc biệt những người lái xe có rủi ro gây tai nạn giao thông cao, những người lái xe thường xuyên vi phạm trật tự an toàn giao thông không có động lực lái xe an toàn hơn vì dù có vi phạm hay không thì mức bảo hiểm cũng không thay đổi, do đó không có tác dụng xây dựng văn hóa giao thông.

Ngoài ra, xã hội cần có cái nhìn nghiêm khắc hơn về vấn nạn này, lên án mạnh mẽ những hành vi tài xế sử dụng rượu bia tham gia giao thông. Hiện nay vẫn còn một bộ phận không nhỏ người dân chưa nhận thức đúng đắn về tác hại của việc sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông; vẫn nghĩ là không vấn đề gì cả, vẫn điều khiển xe an toàn nhưng thực tế là không an toàn.

Bên cạnh đó, cần tạo lập một hệ thống vận tải công cộng để người dân không quá phụ thuộc vào phương tiện cơ giới cá nhân. Sau khi sử dụng rượu bia, người dân có nhiều sự lựa chọn về phương tiện an toàn để đi về nhà như: xe buýt, tàu điện,...

Ngọc Hải