Ưu tiên phát triển nhà ở trong khu công nghiệp

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, hiện nay, cả nước mới chỉ có 214 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân, với quy mô sử dụng đất khoảng 600ha. Trong đó, 116 dự án đã hoàn thành với diện tích đất hơn 250ha. Diện tích đất được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng chưa đến một nửa chỉ tiêu, chiếm tỷ trọng 41,6%.

Trong khi đó, theo báo cáo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, hiện cả nước mới có 2,58 triệu m2 nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, chỉ đủ bố trí cho khoảng 330.000 người lao động, đạt tỷ lệ 13%. Như vậy, có thể thấy rằng, số lượng nhà ở cho công nhân đang rất thấp.

TS Nhạc Phan Linh, Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh, nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp (KCN) là vấn đề hết sức cấp thiết.

"Đặc biệt qua dịch bệnh COVID-19, vấn đề càng trở lên cấp thiết hơn bao giờ hết. Hình ảnh đoàn người di cư khỏi các trung tâm kinh tế đã cho thấy những vấn đề liên quan nơi ở, chưa thể "an cư lạc nghiệp" nên khi biến cố xảy ra các vấn đề về an sinh, phúc lợi không đảm bảo thì hệ quả là những hình ảnh đau lòng trên", TS Nhạc Phan Linh chia sẻ.

Trên thực tế việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào xây dựng nhà ở xã hội nói chung, nhà ở công nhân nói riêng còn nhiều hạn chế, rất khó khăn, phần lớn công nhân, người lao động sống trong các khu nhà trọ do người dân đầu tư xây dựng tự phát không đảm bảo môi trường sinh hoạt tối thiểu và sức khỏe cho người lao động khi gặp dịch bệnh COVID-19.

Đây là nguồn lây lan nhanh ra diện rộng, làm cho công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19 trở nên khó khăn hơn.

Để đáp ứng nhu cầu về nhà ở cho người lao động trong giai đoạn phục hồi kinh tế sau dịch COVID-19, ông Linh cho rằng, Chính phủ cần dành nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà cho công nhân thuê tại những địa phương tập trung nhiều công nhân lao động, có sẵn quỹ đất xây dựng.

Cũng theo ông Linh, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hiện cũng đang có đoàn công tác 5 tỉnh phía Nam để làm việc với thường trực tỉnh uỷ các tỉnh đề xuất xây dựng các khu nhà ở cho công nhân. 

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên - Môi trường cho rằng,  trong bối cảnh quốc tế và trong nước đã có những sự tác động không nhỏ đến việc định hướng phát triển khu công nghiệp. 

Phát triển kinh tế phải song hành với ổn định chính trị, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường. Phát triển các khu công nghiệp trở thành vùng động lực phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm, bên cạnh định hướng thực hiện công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông thôn, song song với quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, nhằm mục tiêu phát triển bền vững.

Trong đó, một trong những vấn đề lớn cần giải quyết là hạ tầng an sinh cho công nhân khu công nghiệp, giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động. Tuy nhiên, việc phát triển các khu công nghiệp trong thời gian qua vẫn còn những tồn tại, bất cập, trong đó, về nhu cầu về nhà ở của người lao động rất lớn và bức xúc.

Theo ông Thọ, trong thời gian tới, để sử dụng hiệu quả quỹ đất khu công nghiệp, thu hút đầu tư, cần có những chính sách đồng bộ để triển khai, đáp ứng yêu cầu phát triển khu công nghiệp mới trong thời gian, mà điều này tới phụ thuộc rất lớn vào đầu tư công, đầu tư nước ngoài.

Các vấn đề cần được giải quyết như các quy định còn chồng chéo về quy định lựa chọn chủ đầu tư, khoảng cách an toàn với khu dân cư gần khu công nghiệp…

Sẽ có nhiều cơ chế ưu đãi cho chủ đầu tư

Để đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, mới đây, Bộ Xây dựng vừa đề xuất gói tín dụng hỗ trợ thực hiện chính sách nhà ở xã hội trong Chương trình phục hồi kinh tế bền vững đến năm 2023.

Giải thích rõ hơn về gói tín dụng này, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường Bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, gói tín dụng 65.000 tỷ đồng bao gồm nhiều gói nhỏ.

Trong đó, gói tín dụng 15.000 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025. Gói tín dụng 50.000 tỷ đồng theo hình thức Ngân hàng nhà nước tái cấp vốn cho các ngân hàng thương mại để cho các đối tượng sau được vay ưu đãi. 

Đồng thời Bộ Xây dựng cũng đề xuất gói 1.000 tỷ đồng cho các ngân hàng thương mại do Nhà nước chỉ định cho các Chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và cho các đối tượng cá nhân được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội vay theo quy định.

Theo ông Hưng, Bộ cũng đã đề xuất các giải pháp và cơ chế, chính sách để “mở đường” cho nhà ở công nhân như về quy hoạch, quỹ đất, đề xuất UBND cấp tỉnh phải bố trí đất làm nhà lưu trú cho công nhân khu công nghiệp thuê có hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ khu nhà ở công nhân.

Đặc biệt, ông Hưng nhấn mạnh, Chính phủ, Bộ Xây dựng đã và đang chị ban hành một số  cơ chế ưu đãi cho chủ đầu tư. Đơn cử như việc, chủ đầu tư khi thực hiện giải phóng mặt bằng sẽ được khấu trừ chi phí này khi nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Được cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong KCN thuê nhà công nhân để bố trí cho công nhân của mình lưu trú.

“Chủ đầu tư được áp dụng hình thức tự thực hiện đối với các công tác tư vấn, thi công xây lắp nếu có đủ năng lực theo quy định của pháp luật về xây dựng. Đối với dự án nhà lưu trú cho công nhân khu công nghiệp thuê thì chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong khu nhà ở công nhân được hạch toán vào chi phí giá thành hạ tầng chung của cả khu công nghiệp”, đại diện Bộ Xây dựng cho biết.