Với quan điểm xây dựng nông thôn mới (NTM) là không dừng lại, không chạy theo thành tích, Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh đã chỉ đạo Văn phòng điều phối NTM tỉnh phối hợp với các sở, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chương trình xây dựng NTM bền vững gắn với đô thị văn minh. Vì thế, việc xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Quảng Bình giành được nhiều thành tựu đáng tự hào, làm thay đổi diện mạo nông thôn, mang lại những gam màu tươi sáng cho bức tranh NTM tỉnh nhà.

Điều đó thể hiện rõ nét, trước hết ở sự chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Các địa phương tiến hành đồng đều việc chuyển đổi, tích tụ ruộng đất, mở đường cho sản xuất phát triển. Lực lượng sản xuất nông nghiệp chuyển mạnh từ lao động thủ công sang cơ giới hóa và điện khí hóa; chỉ số về năng suất lao động nông nghiệp trên một số lĩnh vực sản xuất vốn thấp kém đã có sự tăng trưởng. Máy móc cơ giới được đưa vào sản xuất đại trà, “khép kín” như: máy làm đất, máy cấy, máy gặt đập liên hợp, máy sấy lúa, máy xay xát, xe, máy vận tải... đã giải phóng nông dân khỏi cảnh lam lũ, chân lấm tay bùn.

Cơ cấu lao động nông thôn đã chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng phát triển đa dạng ngành nghề dịch vụ tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, cung cấp nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp và xuất khẩu lao động. Sự chuyển dịch đó đã đem đến thu nhập ngày càng cao cho người nông dân, không những đủ ăn, đủ mặc mà nhiều hộ đã trở nên khá giả.

Về các vùng nông thôn ở Quảng Bình hôm nay, chúng ta sẽ được hòa mình vào những làng quê yên bình, trù phú và không ngừng thay da đổi thịt. Đường làng, ngõ xóm ngập tràn sắc màu, bốn mùa hoa nở. Đêm đêm điện sáng bừng như nơi phố phường, đô thị, càng gợi cho ta những cảm nhận chân thực nhất về vóc hình những miền quê đáng sống.

Không chỉ đẹp về diện mạo và vững về kinh tế, điều đáng mừng hơn là đời sống văn hóa nông thôn ở Quảng Bình càng thêm đậm đà bản sắc, nhiều thuần phong mỹ tục được khơi dậy, nhiều chuẩn mực văn hóa mới được bồi đắp, tình nghĩa xóm làng, họ mạc thêm trọn vẹn, thủy chung và gắn kết hơn. An ninh nông thôn được giữ vững. Cảnh quan môi trường ngày càng xanh - sạch - đẹp, trong lành.

Theo lãnh đạo Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Quảng Bình, năm 2022, với sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu Quốc gia (MTQG) các cấp, cùng với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, việc thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả đáng mừng. Công tác chỉ đạo thực hiện Chương trình nông thôn mới luôn được quan tâm thực hiện. Các sở, ngành, địa phương thường xuyên chủ động rà soát tiến độ triển khai thực hiện kế hoạch. Ban Chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố đã kiện toàn bộ máy tham mưu giúp việc thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới các cấp; quan tâm bố trí nguồn vốn ngân sách huyện cho các xã để thực hiện tiêu chí nông thôn mới theo đúng tiến độ đề ra.

Bình quân tiêu chí/xã dự kiến đến cuối năm 2022 đạt 15,8 tiêu chí. Đến nay, toàn tỉnh có 85 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm 66,4% tổng số xã. Năm 2022, dự kiến có 3 xã đạt chuẩn NTM, nâng tổng số xã đạt NTM lên 88 xã, đạt 68,8%. Dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ nhưng so với yêu cầu, phong trào xây dựng NTM của Quảng Bình còn bộc lộ một số hạn chế. Đó là toàn tỉnh chưa có xã nào đạt xã nông thôn mới nâng cao và xã nông thôn mới kiểu mẫu. Nguyên nhân chủ yếu là do Bộ tiêu chí mới có nhiều tiêu chí khó, đòi hỏi cả về nguồn lực kinh tế lẫn thời gian;đặc biệt Quảng Bình chưa có cơ sở hỏa táng, phong tục của người dân cũng chưa quen với việc hỏa táng mà chủ yếu thực hiện hình thức địa táng, do đó các xã chưa đáp ứng được “Tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng” (≥5%) theo quy định của Trung ương…

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM đã đề ra, các sở, ngành, địa phương trong tỉnh phấn đấu xây dựng kế hoạch một cách chi tiết, cụ thể, tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả, theo hướng tiếp tục duy trì, củng cố, nâng cấp các tiêu chí của chuẩn mới, nhất là những tiêu chí thiết thực, nâng cao phúc lợi cho cư dân nông thôn.

Cụ thể, trước hết là phát huy mạnh mẽ vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, thường xuyên, sâu sát của Đảng bộ, chính quyền các cấp và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Là bài học về lấy sức dân lo cho dân, trên cơ sở huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội, trong đó ngân sách nhà nước đóng vai trò hỗ trợ thiết thực.

Lấy phát triển kinh tế nông thôn làm trụ cột cho sự phát triển, làm khâu đột phá trung tâm, trong đó, khuyến khích, tạo điều kiện cho kinh tế nông thôn phát triển mạnh mẽ theo cơ chế thị trường, nhiều thành phần, đa hình thức sở hữu bao gồm các loại hình doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh... Phải lấy thước đo “năng suất lao động” làm tiêu chí đánh giá sức sản xuất và trình độ phát triển của kinh tế nông thôn.

Từ yêu cầu đó, tỉnh tiếp tục có chính sách hỗ trợ nông dân tiếp cận khoa học công nghệ, đưa các loại máy móc vào các khâu của quá trình sản xuất, phân công lại lao động, mở mang ngành nghề, thực hiện mỗi xã ít nhất có một sản phẩm chủ lực có thương hiệu và hiệu quả kinh tế cao nhất. Kinh tế nông nghiệp phần lớn gắn liền với đất đai, vì vậy, cần bám sát tình hình lao động, nhu cầu sử dụng đất, hướng mạnh đến tích tụ ruộng đất thông qua chuyển nhượng quyền sử dụng, cho thuê, góp cổ phần... mở đường cho sản xuất lớn, sản xuất hàng hóa đi lên.

Với kinh nghiệm, sự chuẩn bị kế hoạch bài bản, cùng với nguồn lực hỗ trợ từ Trung ương, Quảng Bình phấn đấu hoàn thành các mục tiêu xây dựng NTM theo đúng tiến độ, đáp ứng sự tin tưởng, kỳ vọng của nhân dân.

Trần Phong