Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, trong 2 năm trở lại đây, XK cá tra, basa sang thị trường ASEAN có nhiều tăng trưởng tích cực. Năm 2018, XK cá tra sang ASEAN đạt 202,6 triệu USD, tăng 41,5% so với 2017. Trong đó, 3 thị trường XK đơn lẻ lớn nhất là: Thái Lan tăng 48,8%; Singapore tăng 20,7% và Philippines tăng 32,1%. Năm 2018, ASEAN là thị trường XK lớn thứ 4 của các DN cá tra Việt Nam sau Mỹ, Trung Quốc và EU.

3 tháng đầu năm 2019, XK cá tra sang thị trường này cũng đạt 55,17 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2018, trong đó 3 thị trường lớn nhất là Thái Lan, Philippines và Malaysia tăng trưởng tốt. Tính đến hết tháng 3/2019, XK cá tra sang ASEAN đạt 55,17 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước.

Riêng giá trị XK sang Thái Lan tăng 6,5%; Philippines tăng 40,6% và Malaysia tăng 70,9%. Đáng chú ý là, trong thời gian này, XK cá tra sang Malaysia tăng đột biến, riêng trong tháng 3/2019, giá trị XK cá tra sang Malaysia đạt 5,51 triệu USD, tăng 119% so với cùng kỳ năm trước. Đây là thị trường đáng lưu tâm trong đầu năm nay tại khu vực ASEAN.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, ASEAN là thị trường nhiều tiềm năng của cá tra Việt Nam trong nhiều năm qua. Nếu hai năm trước, DN XK cá tra tìm thấy nhiều cơ hội XK ở một thị trường đơn lẻ Thái Lan, trong năm 2018 và 2019, các nhà XK bắt đầu đẩy mạnh sang Phillipines, Singapore và Malaysia. Mức tăng trưởng dương này phản ánh những Hiệp định thương mại trong khu vực, trong đó có Hiệp định ATIGA bắt đầu phát huy kết quả.

Năm 2009, Hiệp định ATIGA đã được ký tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 14 tại Thái Lan và bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 17/5/2010. Sau đó, 4 nước Campuchia, Lào, Myanma, Việt Nam đã xóa bỏ khoảng 90% số dòng thuế vào 2015 và 97% vào 2018. Việc đưa 1.706 số dòng thuế cắt giảm xuống 0% tác động đến việc gia tăng kim ngạch nhập khẩu và xu hướng dịch chuyển nhập khẩu tăng từ các nước ASEAN so với các đối tác khác, trong khi kim ngạch xuất khẩu không có nhiều cơ hội gia tăng đột biến dưới tác động của tự do hóa thuế quan do các nước ASEAN 6 đã cắt giảm hoàn toàn thuế quan dành cho Việt Nam xuống 0% từ năm 2010.

Hiện nay, thuế đối với sản phẩm cá tra phile đông lạnh (HS 030462) đang ở mức 0% theo ASEAN (ATIGA); ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) và ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA). Nhu cầu nhập khẩu cá tra tại nhiều nước trong khu vực đang tăng và ổn định. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp cá tra trong thời gian tới khi muốn đẩy mạnh XK sang các nước trong khu vực.

Minh Thùy