Áp lực tăng giá nhiều mặt hàng

Bình quân quý 1, giá xăng dầu trong nước tăng 48,81% so với cùng kỳ năm trước. Giá phân bón lập đỉnh, cao nhất trong khoảng 50 năm trở lại đây. So với cùng kỳ năm 2021, giá bán phân bón DAP tăng phi mã lên tới 46%; phân bón MAP tăng 44%; Kali tăng 102%.

Trong đối thoại chuyên đề “Vòng xoáy lạm phát, kiểm soát chi phí đẩy” được tổ chức vào ngày 4/4,  ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, thừa nhận rằng chi phí nguyên, nhiên liệu đầu vào tăng cao, đặc biệt là xăng dầu, chưa kể, các nguyên, vật liệu khác như một số hóa chất phục vụ sản xuất phân bón cũng đều tăng.

Hơn nữa, trong ngành sản xuất phân bón, nhiều nguyên liệu sản xuất của Việt Nam chưa tự sản xuất trong nước mà vẫn lệ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu từ nước ngoài.

Thị trường phân bón vốn chịu ảnh hưởng nặng nề do đại dịch Covid-19 kéo dài làm thiếu hụt nguồn cung, đứt gãy chuỗi cung ứng, nay lại lao đao do căng thẳng Nga-Ukraine khiến thị trường phân bón thế giới suy giảm nguồn cung và tăng giá.

Trong nước, mặt hàng phân bón DAP, MAP mới tự chủ được một phần, trong khi có những loại phân bón phải nhập khẩu hoàn toàn như Kali. Thời điểm nhập khẩu Kali vào đúng kỳ xung đột vũ trang giữa Nga-Ukraine trong khi Việt Nam lại nhập khẩu chủ yếu từ hai quốc gia này, giá Kali có thời điểm tăng đến hơn 100%”, ông Ngọc nêu thực tế.

Ông Ngọc thừa nhận, việc giá thành phân bón tăng cao đẩy chi phí đầu vào tăng khiến sản xuất nông nghiệp trong thời gian qua rất khó khăn, người nông dân đứng ngồi không yên, chưa kể chi phí logistics cũng tăng rất cao vì liên quan đến xăng dầu.

“Chúng tôi chứng kiến có những tàu chở hàng dù chưa cập bến tại Việt Nam nhưng đều được bán hết, thậm chí, giá cao ngất ngưởng nhưng cũng không có mà bán”, ông Ngọc.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón, việc giá cả tăng tác động đến nền kinh tế nói chung và sản xuất nông nghiệp là rất rõ ràng, khiến sản phẩm nông nghiệp khi hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới càng trở nên khó khăn hơn.

Lung lay chỉ tiêu kiềm chế lạm phát

Số liệu thống kê từ Tổng cục Thống kê cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2022 tăng 0,7% so với tháng trước, tăng 1,91% so với tháng 12/2021 và tăng 2,41% so với cùng kỳ năm 2021. Tính chung quý 1/2022, CPI tăng 1,92% so với cùng kỳ năm trước, lạm phát cơ bản tăng 0,81%.

ông Nguyễn Trung Tiến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho rằng tuy cao hơn mức tăng 0,29% của cùng kỳ năm 2021 nhưng vẫn trong tầm kiểm soát và thấp hơn mức tăng của các năm trong giai đoạn từ 2017-2020.

CPI quý 1/2022 của Việt Nam được kiểm soát tốt trong bối cảnh nhiều quốc gia chịu bão giá do xăng dầu. Một số đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Mỹ, tháng 2 vừa qua chỉ số giá tăng 7,9%, Anh tăng 6,22%, Đức tăng 5,1%, Ý tăng 5,7%.

Châu Á chịu ảnh hưởng ít hơn. Trung Quốc (đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam) chỉ số giá chỉ tăng 0,9%, Nhật Bản tăng 0,9% trong khi đó các nước ASEAN như Việt Nam tương đồng với một số nước như Malaysia, Indonesia tăng khoảng 2%, Thái Lan cao hơn, tăng 5,3%.

Đánh giá về chỉ số CPI thời gian tới, theo ông Tiến, cần phải xem xét đến từng nhóm trong rổ tính chỉ số CPI.

Thứ nhất, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống, trừ giá thịt lợn giảm sâu do thức ăn chăn nuôi tăng, người dân cắt sớm không tái đàn vì càng nuôi càng lỗ.

Thứ hai, Việt Nam đang trở lại trạng thái bình thường mới, học sinh quay lại học tập, sản xuất kinh doanh mở lại sẽ tăng mức tiêu thụ lương thực thực phẩm, nhóm này do đó cũng sẽ tác động lên giá tiêu dùng nhiều, vì nhóm hàng ăn chiếm tỷ trọng đến 33,36% trong rổ chỉ số tính CPI. 

Bên cạnh đó, giá sản xuất hàng hóa chịu áp lực tăng do giá nguyên vật liệu thế giới tăng. Giá nguyên vật liệu toàn cầu đã tăng từ quý 2/2021 nhưng giá sản xuất hàng hóa chúng ta chưa tăng do cầu trong nước yếu.

Đây cũng là áp lực tăng giá trong những tháng tiếp mà đặc thù Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn, gia công vẫn chiếm tỷ trọng lớn, nguồn cung thế giới đứt gãy nên giá nguyên vật liệu tăng cao.

Về giá xăng dầu, phụ thuộc hoàn toàn vào cuộc chiến Nga - Ukraine. Giá xăng dầu bình quân năm 2022 sẽ cao hơn năm 2021 và tác động tất cả các chi phí đầu vào của kinh tế.

Từ những nguyên nhân này, chỉ số giá CPI năm 2022 sẽ có xu hướng tăng trong những tháng tiếp theo, mức độ tăng phụ thuộc vào giá thế giới cũng như mức độ điều hành của Chính phủ.

Theo ông Tiến, kinh tế thế giới đang phục hồi, nhu cầu nguyên, vật liệu tăng cao trong khi nguồn cung hiện tại đang đứt gãy khiến giá hàng hóa quốc tế tháng tới đây tăng mạnh, gây áp lực lạm phát cao ở nhiều nước, kể cả nền kinh tế hàng đầu như Mỹ, Nhật, châu Âu là những đối tác lớn của Việt Nam.

"Do đó, lạm phát 4% có thể đạt được nhưng khẳng định đây là công việc khó. Mong rằng Chính phủ cũng như Ngân hàng Nhà nước linh hoạt, với kinh nghiệm những năm trước, cần có quyết tâm lớn thì mới đạt được mục tiêu”, ông Tiến nhấn mạnh.