Nhóm ngân hàng dẫn đầu lượng phát hành

Theo báo cáo của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (BVMA), trong tháng 5/2021, có 46 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ trong nước với tổng giá trị phát hành đạt 28.140 tỷ đồng; 1 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng trong nước với với tổng giá trị 500 tỷ đồng; 1 đợt phát hành trái phiếu xanh trên thị trường chứng khoán quốc tế giá trị 200 triệu USD.

Trong nhóm TPDN phát hành trong nước, nhóm ngân hàng dẫn đầu với tổng giá trị phát hành đạt 18.485 tỷ đồng; nhóm các doanh nghiệp bất động sản đứng ở vị trí thứ hai với tổng giá trị phát hành đạt 4.950 tỷ đồng.

Như vậy, trong 2 tháng đầu quý 2/2021, các ngân hàng thương mại đã phát hành tổng cộng 33.674 tỷ đồng. Trong đó, có 5.574 tỷ đồng trái phiếu tăng vốn cấp 2, còn lại phần lớn trái phiếu tổ chức tín dụng phát hành có kỳ hạn 2-3 năm, lãi suất thấp từ 3,7-4,2%/năm.

Một số ngân hàng phát hành lượng lớn trái phiếu bao gồm VPBank phát hành 15 đợt với tổng trị giá 8.900 tỷ đồng, TPBank tiến hành 6 đợt trị giá 5.000 tỷ đồng, ACB 3 đợt trị giá 5.000 tỷ đồng, VIB 3 đợt với 4.000 tỷ đồng.

Mới đây nhất, VietinBank đã phát hành riêng lẻ 1.500 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 8 năm và 85 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 15 năm với lãi suất dao động từ 6,5-6,7%/năm; Ngân hàng ACB cũng vừa công bố phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 3 năm cho 2 công ty chứng khoán trong nước với lãi suất 4%/năm; Ngân hàng SHB ngày 18/5 cũng vừa phát hành 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm với lãi suất cố định 3,8%/năm cho 2 công ty chứng khoán trong nước…

Rủi ro trái trái phiếu không có tài sản đảm bảo

Đáng chú ý, trong 28,4 nghìn tỷ đồng TPDN phát hành trong tháng 5, có 76% trái phiếu phát hành không có tài sản bảo đảm (chủ yếu của các ngân hàng, công ty chứng khoán).

Trong đó, nhóm trái phiếu lĩnh vực bất động sản, xây dựng chiếm 26% trái phiếu phát hành không có TSBĐ hoặc bảo đảm bằng cổ phần, cổ phiếu. Lãi suất phát hành trái phiếu bất động sản chủ yếu dao động trong khoảng 9,5-11%/năm.

Từ đầu năm đến nay, lượng trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc đảm bảo bằng cổ phiếu đang tăng lên, điều này sẽ gia tăng rủi ro cho nhà đầu tư. Bởi nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phá sản mà không có tài sản đảm bảo thì không có nguồn nào để nhà đầu tư thu hồi lại tiền.

Thời điểm trái phiếu doanh nghiệp phát triển “nóng” vào cuối năm 2020, nhiều chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo các nhà đầu tư phải luôn lưu ý, trái phiếu doanh nghiệp là sản phẩm đầu tư, bên cạnh mặt lợi nhuận vẫn có mặt rủi ro.

Trường hợp doanh nghiệp phát hành không trả được gốc và lãi trái phiếu khi có vấn đề về sản xuất kinh doanh hoặc là khi doanh nghiệp triển khai dự án thất bại, không hiệu quả, thua lỗ… thì là nhà đầu tư sẽ gặp rủi ro.

Vì vậy, tài sản đảm bảo của trái phiếu là cái phao cuối cùng đối với nhà đầu tư khi tổ chức phát hành mất khả năng thanh toán, giúp cho nhà đầu tư thu hồi được vốn đầu tư là xử lý tài sản đảm bảo.

Dù vậy không phải mọi TPDN không có tài sản đảm bảo hay đảm bảo bằng cổ phiếu đều không nên đầu tư, một số TPDN được các nhà tạo lập thị trường là ngân hàng, công ty chứng khoán tạo ra tính thanh khoản bằng cam kết mua lại hay tạo ra thị trường thứ cấp sôi động cho các mã trái phiếu thì vẫn có thể đầu tư trong khoảng thời gian kỳ vọng và bán lại trên thị trường nhờ tính thanh khoản cao.

Theo đánh giá của các chuyên gia, so với các nhóm ngành khác, trái phiếu ngân hàng được đánh giá là có độ an toàn cao nhất bởi tính thanh khoản cao và các ngân hàng hoạt động dưới sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước.

Trong khi đó, trái phiếu bất động sản được đánh giá là hấp dẫn hơn so với các nhóm trái phiếu khác do lãi suất cao. Tuy nhiên, cũng cần phải hết sức thận trọng vì thị trường bất động sản đang khá nóng, lượng trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc đảm bảo bằng cổ phiếu cũng đang tăng lên sẽ gia tăng rủi ro cho nhà đầu tư.

Cá biệt trong thời gian qua, có một số doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu với lãi suất cao kỷ lục, lên đến 18% nhưng không có tài sản đảm bảo. Kết quả, gói trái phiếu này cũng không thu hút được nhà đầu tư tham gia.

Trước đó, NHNN cho biết sẽ kiểm soát chặt tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản, chứng khoán. Vì vậy, nhu cầu huy động vốn qua kênh trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản vẫn khá cao, đặc biệt là các doanh nghiệp hạn chế về tài sản đảm bảo cho các khoản vay.