Theo một quy trình mới ở Úc, Bộ trưởng Ngoại giao Marise Payne sẽ có quyền xem xét các giao dịch đạt được giữa các quốc gia khác với các tiểu bang và các trường đại học của nước này.

Bà Payne cho biết bà đã quyết định hủy 4 thỏa thuận, trong đó có hai thỏa thuận mà bang Victoria đã đồng ý với Trung Quốc, vào năm 2018 và 2019, về hợp tác với Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường, kế hoạch thương mại và cơ sở hạ tầng đặc trưng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

"Tôi coi bốn thỏa thuận này là không phù hợp với chính sách đối ngoại của Australia hoặc bất lợi cho quan hệ đối ngoại của chúng tôi", bà nói trong một tuyên bố.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Australia đã lên tiếng "không hài lòng và kiên quyết phản đối" việc hủy thoả thuận vào cuối ngày thứ Tư (21/4). "Đây là một động thái vô lý và khiêu khích khác mà phía Australia thực hiện chống lại Trung Quốc", đại sứ quán cho biết trong một tuyên bố. "Điều này càng cho thấy rằng chính phủ Australia không có sự chân thành trong việc cải thiện quan hệ Trung Quốc-Australia".

Mối quan hệ song phương đã trở nên căng thẳng vào năm 2018 khi Australia trở thành quốc gia đầu tiên công khai cấm gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei khỏi mạng 5G của họ. Mối quan hệ trở nên tồi tệ hơn vào năm ngoái khi Canberra kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.

Đại sứ quán Trung Quốc cho biết, động thái mới nhất của Australia "chắc chắn sẽ gây thêm thiệt hại cho quan hệ song phương và cuối cùng sẽ chỉ làm tổn thương chính mình".

Quốc hội liên bang Australia đã trao cho Bộ trưởng Ngoại giao quyền phủ quyết đối với các thỏa thuận nước ngoài của các bang vào tháng 12 trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao ngày càng sâu sắc với Trung Quốc, quốc gia đã áp đặt một loạt lệnh trừng phạt thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Australia, từ rượu vang đến than đá.

Thủ tướng Scott Morrison và người tiền nhiệm Malcolm Turnbull đã từ chối đồng ý với một thoả thuận cấp quốc gia với Trung Quốc về Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường.

Nhưng thủ hiến bang Victoria Labour Dan Andrews đã ký thỏa thuận với Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc để thúc đẩy sáng kiến ​​này trong năm 2018 và 2019.

Một số quốc gia lo ngại kế hoạch cho vay của sáng kiến Vành đai và Con đường có thể dẫn đến mức nợ không bền vững ở các quốc gia đang phát triển, bao gồm cả khu vực các đảo ở Thái Bình Dương.

Chính phủ của ông Morrison đã phủ nhận rằng quyền phủ quyết mới của họ là nhằm vào Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Australia và là nguồn cung cấp sinh viên đại học lớn nhất ở nước ngoài trước khi đại dịch khiến nước này phải đóng cửa biên giới.

Bà Payne cho biết các tiểu bang, chính quyền địa phương và các trường đại học được tài trợ công khai đã thông báo cho bà về tổng thể hơn 1.000 giao dịch nước ngoài.