Artur, 57 tuổi, đương độ tuổi hưu trí, đã lái xe từ Swidnik, cách mỏ ở miền đông Ba Lan khoảng 30 km (18 dặm) với hy vọng mua được vài tấn than để phục vụ sinh hoạt cho bản thân và gia đình.

"Hôm nay, trong nhà vệ sinh của chúng tôi thậm trí còn không có nước máy sinh hoạt", ông than phiền, sau ba đêm ngủ trên chiếc xe hatchback nhỏ màu đỏ của mình giữa hàng dài xe tải, máy kéo kéo rơ moóc và ô tô cá nhân.

Hộ gia đình của ông Artur là một trong 3,8 triệu người ở Ba Lan sống dựa vào than để sưởi ấm và hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt và giá tăng cao, sau khi Ba Lan và Liên minh châu Âu áp đặt lệnh cấm vận đối với than của Nga sau khi triển khai quân sự tại Ukraine vào tháng Hai.

Ba Lan đã cấm mua hàng với hiệu lực ngay lập tức vào tháng Tư, trong khi khối bắt buộc xóa bỏ chúng vào tháng Tám.

Mỗi năm, Ba Lan sản xuất hơn 50 triệu tấn từ các mỏ lớn nhỏ. Tuy nhiên, phần than còn lại được nhập khẩu phần lớn từ Nga - là mặt hàng thiết yếu của gia đình vì giá cả cạnh tranh và thực tế là than Nga được bán theo cục phù hợp hơn để sử dụng trong gia đình.

Nhu cầu tăng cao đã buộc quốc gia này và các mỏ do nhà nước kiểm soát khác phải phân chia doanh số bán hàng hoặc cung cấp nhiên liệu cho người mua cá nhân thông qua các nền tảng trực tuyến, với số lượng hạn chế.

Nhiều người dân cho biết đã thu thập giấy tờ từ đại gia đình của mình với hy vọng nhận được tất cả các khoản phân bổ nhiên liệu của họ trong cùng một lúc.

Dorota Choma, phát ngôn viên của mỏ Bogdanka cho biết, mỏ này có kế hoạch bán nhiên liệu cho khoảng 250 hộ gia đình vào thứ Sáu tuần tới và sẽ tiếp tục bán vào cuối tuần để cắt giảm thời gian chờ đợi.

Các giới hạn này được đưa ra để ngăn chặn việc đầu cơ tích trữ, phân chia than không đồng đều.

Giống như tất cả các mỏ than của Ba Lan, mỏ Bogdanka thường bán hầu hết than sản xuất cho các nhà máy điện. Năm ngoái, công ty chỉ bán được chưa đến 1% sản lượng cho các khách hàng cá nhân, do đó thiếu hệ thống hậu cần để bán nhiên liệu trực tiếp cho người mua lẻ.

Trong những năm gần đây, Ba Lan là nước chỉ trích mạnh mẽ nhất chính sách khí hậu của EU và là nước bảo vệ nhiệt tình cho nguồn than sản xuất tới 80% điện năng của nước này. Tuy nhiên, sản lượng than đã liên tục giảm do chi phí khai thác ở các tầng sâu tăng lên. Tiêu thụ than hầu như giữ ở mức ổn định, khiến nhập khẩu tăng dần. Năm 2021, Ba Lan nhập khẩu 12 triệu tấn than, trong đó 8 triệu tấn từ Nga và được sử dụng bởi các hộ gia đình và các nhà máy sưởi nhỏ.

Vào tháng 7, Ba Lan đã ra lệnh cho hai công ty do nhà nước kiểm soát nhập khẩu vài triệu tấn nhiên liệu từ các nguồn khác bao gồm Indonesia, Colombia và Châu Phi, đồng thời đưa ra các khoản trợ cấp cho các chủ nhà đối mặt với giá than tăng gấp đôi hoặc gấp ba so với mùa đông năm ngoái.

Truyền thông nước này chia sẻ: “Có tới 60% những người sử dụng than để sưởi ấm có thể bị ảnh hưởng bởi tình trạng nghèo năng lượng.

Trở lại mỏ than Bogdanka, Piotr Maciejewski, 61 tuổi, một nông dân địa phương tham gia xếp hàng hôm thứ Ba tuần này cho rằng ông đã chuẩn bị cho một thời gian để mua than sinh hoạt.

Lê Na (Theo Reuters)