Giới chuyên gia đánh giá, dù trình độ sản xuất và công nghệ của DN đã từng bước được cải thiện, các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ (CNHT) trong nước chủ yếu vẫn là linh kiện và chi tiết đơn giản, với hàm lượng công nghệ trung bình và thấp, có giá trị nhỏ trong cơ cấu giá trị sản phẩm. Năng lực tổ chức quản lý sản xuất và công nghệ kỹ thuật của phần lớn các DN CNHT Việt Nam còn nhiều hạn chế.

Đáng chú ý, khoảng cách giữa yêu cầu của các tập đoàn đa quốc gia và năng lực đáp ứng của các DN sản xuất nội địa còn rất lớn. Trên thực tế, cũng đã có DN Việt Nam tham gia cung ứng sản phẩm CNHT, song thực tế số lượng lại không được nhiều. Các DN này phần lớn đều chưa có chiến lược phát triển dài hạn để có thể đầu tư chiều sâu về thiết bị, công nghệ, quản lý, cũng như nhân lực.

Đơn cử như da giày, đây là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, tuy nhiên, theo chia sẻ của nhiều DN, hiện nay sự kết nối giữa các DN ngành da giày với DN ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn yếu. Các DN trong ngành chưa có sự kết nối, chia sẻ lợi ích (ví dụ tạo thị trường trong nước, liên danh liên kết…) với các ngành công nghiệp khác như cơ khí, tự động hóa, hóa polime, môi trường ... trong việc phát triển CNHT sản xuất nguyên phụ liệu da giày. Bên cạnh đó, Nhà nước và các địa  phương chưa có quy hoạch cụ thể về các khu/cụm CNHT cho ngành da giày; chưa có quy hoạch vùng nguyên liệu cho sản xuất nguyên phụ liệu da giày cho nên chưa khuyến khích và tạo được sự phát triển một cách bứt phá của ngành này.

Giới chuyên gia kinh tế nhận định, trong tương lai không xa, ngành CNHT của Việt Nam sẽ có những bước ngoặt mới. Đó là các DN ngày càng có nhiều thời cơ để tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của các tập đoàn công nghiệp đa quốc gia. Sự thay đổi chuỗi giá trị toàn cầu trong thời gian gần đây đặt Việt Nam vào vị trí cơ sở sản xuất quan trọng hơn. Trong bối cảnh chiến tranh thương mại Trung - Mỹ kéo dài thì Việt Nam có cơ hội trở thành cơ sở sản xuất hàng xuất khẩu sang Mỹ, Tây Âu, Nhật Bản và Trung Quốc. Bên cạnh đó, có thể thấy rất rõ, cơ hội thị trường cho ngành CNHT ngày càng được mở rộng.

Cụ thể, theo số liệu của Bộ Công Thương, đến nay, sản lượng sản phẩm một số ngành công nghiệp nội địa đã khá lớn, đủ điều kiện để phát triển các ngành CNHT tại Việt Nam. Nhiều Hiệp định thương mại tự do được ký kết và có hiệu lực cũng đã tạo ra cơ hội thị trường rộng lớn cho các ngành công nghiệp và CNHT, đặc biệt là cho các ngành điện tử, cơ khí chế tạo, dệt may và da giày...

Mặc dù không ít cơ hội, nhưng theo các chuyên gia, để không bỏ lỡ hàng loạt những cơ hội nói trên, ngành CNHT cần từng bước khắc phục các hạn chế đã và đang tồn tại lâu nay. Theo Bộ Công Thương, trong bối cảnh năng lực của các DN trong nước còn hạn chế, chưa đủ sức để vươn ra chiếm lĩnh thị trường nước ngoài, để phát triển CNHT, điều kiện tiên quyết là phải có ngành công nghiệp chế biến chế tạo trong nước phát triển. Từ đó sẽ đặt nền móng để mở ra cơ hội thị trường cho các DN CNHT trở thành nhà cung cấp, tham gia vào chuỗi cung ứng của các DN sản xuất, lắp ráp sản phẩm cuối cùng. 

Duy Hưng