Bạo lực chống lại những người biểu tình ôn hòa cho thấy quyết tâm của chính quyền Thái Lan trong việc dập tắt phong trào. Từ việc hạn chế mạng xã hội đến đóng cửa giao thông, chính phủ dường như sẵn sàng làm bất cứ điều gì để ngăn chặn các cuộc biểu tình.

Nhưng cuộc đàn áp đã bắt đầu gây tổn hại cho nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, vốn đã lao đao vì đại dịch COVID-19.

Điều gì đã khiến các nhà chức trách phải dùng đến bạo lực?

Thủ tướng Prayuth Chan-ocha đã ban bố tình trạng khẩn cấp vào sáng thứ Năm sau khi hàng chục nghìn người biểu tình cắm trại qua đêm bên ngoài Tòa nhà Chính phủ. Sắc lệnh khẩn cấp cấm tụ tập hơn bốn người. Một số nhà lãnh đạo biểu tình đã bị bắt ngay sau sắc lệnh.

Thanh niên biểu tình không chịu lùi bước. Các cuộc biểu tình quy mô lớn đã được tổ chức từ tối thứ Năm đến thứ Sáu tại các giao lộ khác nhau ở trung tâm thương mại và bán lẻ của Bangkok. Cảnh báo của cảnh sát rằng họ sẽ sử dụng các phương pháp khắc nghiệt hơn để dọn đường vào thứ Sáu đã không ngăn được những người biểu tình.

Hàng ngàn người biểu tình cốt lõi là mục tiêu của bạo lực với cảnh sát hôm thứ Sáu dường như chủ yếu là học sinh trung học và đại học. Đám đông trẻ hơn đáng kể so với những người đã tụ tập trong cuộc biểu tình qua đêm hôm thứ Tư, được lên kế hoạch từ trước và thu hút mọi người từ bên ngoài Bangkok.

Những người phản đối cốt lõi có thể lớn lên với mạng xã hội và nói về các chủ đề cấm kỵ - bao gồm cả chế độ quân chủ - trên không gian mạng. Nhiều người đã có tầm nhìn về nền dân chủ lý tưởng bị tan vỡ khi đảng Tương lai, do tỷ phú 40 tuổi Thanathorn Juangroongruangkit thành lập, được lệnh giải thể vào tháng Hai. Cuộc đàn áp càng thách thức niềm tin của những người Thái trẻ tuổi rằng họ đang sống trong một nền dân chủ.

Lý do căng thẳng leo thang nhanh chóng

Phong trào ủng hộ dân chủ bắt đầu phát triển vào giữa tháng 7, khi luật sư nhân quyền và nhà hoạt động lãnh đạo Arnon Nampa bắt đầu thảo luận về các cải cách đối với chế độ quân chủ, điều cấm kỵ lâu đời của quốc gia, trong một cuộc biểu tình sớm. Các cuộc biểu tình đã trở nên lớn hơn kể từ đó, với một số cuộc biểu tình thu hút hàng chục nghìn người.

Tất cả các cuộc biểu tình đã được tổ chức dù một sắc lệnh khẩn cấp trước đó được đưa ra vào tháng 3, cấm tụ tập để ngăn chặn sự lây lan của virus Corona. Động thái này có hiệu quả khi quốc gia này giữ được các ca lây truyền tại địa phương tương đối thấp.

Các cuộc biểu tình trước đó có thể đã được giải tán theo sắc lệnh tháng 3 nhưng các nhà chức trách cho phép chúng tiếp tục.

Vào thứ Tư vừa qua, một đoàn xe hoàng gia chở Nữ hoàng Suthida và Hoàng tử Dipangkorn Rasmijoti đã gặp phải một cuộc tuần hành phản đối hướng tới Tòa nhà Chính phủ. Mặc dù những người biểu tình vẫn ôn hòa, thủ tướng Thái Lan Prayuth vẫn cáo buộc họ là "không hòa bình" và tăng cường thực thi pháp luật.

Đây là cuộc tiếp xúc gần đầu tiên giữa những người biểu tình ủng hộ dân chủ và chế độ quân chủ. Vua Maha Vajiralongkorn đã dành phần lớn thời gian trị vì của mình ở Đức, nhưng hiện đang đã có sự trở lại hiếm hoi kéo dài một tuần tại vương quốc.

Cho đến thứ Tư, không có cuộc biểu tình nào được lên kế hoạch trong khi nhà vua đang ở trên đất Thái Lan.

Nhà vua phản ứng thế nào với diễn biến của biểu tình?

Không có phản hồi trực tiếp nào được đưa ra từ Vua Vajiralongkorn.

Truyền hình nhà nước đã phát một đoạn video hiếm hoi về nhà vua nói chuyện trực tiếp với một nhóm người tại Đại học Sakon Nakhon Rajabhat ở đông bắc Thái Lan hôm thứ Năm.

"Tôi nghĩ bây giờ bạn hiểu rằng quốc gia cần những người yêu quốc gia và thể chế", nhà vua nói trong video. "Bạn có thể dạy thế hệ mới về những kinh nghiệm bạn đã có. Nó sẽ cực kỳ hữu ích". 

Lời nói của nhà vua có thể được hiểu là ông sẵn sàng tìm kiếm sự hòa giải với thế hệ trẻ.

Vua Vajiralongkorn dự kiến ​​sẽ chủ trì một buổi lễ khởi công tại Đại học Thammasat vào ngày 30 và 31 tháng 10. Các cơ sở của trường đại học đã tổ chức các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ trong quá khứ.

Liệu bạo lực của cảnh sát cuối cùng có làm nản lòng người dân phản đối?

Ngay cả một cuộc đàn áp bạo lực cũng không thể ngăn cản những người biểu tình. Trên thực tế, những người biểu tình do thanh niên lãnh đạo đã quay trở lại đường phố Bangkok vào thứ Bảy bất chấp quyết tâm ngăn chặn của chính quyền.

Các cuộc biểu tình chớp nhoáng đã được tổ chức để tránh phải đối mặt với số lượng lớn cảnh sát cùng một lúc. Phong trào cũng lan rộng ra bên ngoài thủ đô, khi các cuộc biểu tình được tổ chức ở 16 tỉnh khác.

Các nhà chức trách đã không ngần ngại trả giá về mặt kinh tế. Tàu điện ngầm ở Bangkok đã đóng cửa để ngăn mọi người tham gia các cuộc biểu tình. Bùng binh Tượng đài Chiến thắng và giao lộ Asok đã bị phong tỏa vì lo ngại các điểm giao thông chính sẽ được sử dụng làm điểm tập kết.

Trong một động thái không khuyến khích mọi người quảng bá các cuộc biểu tình trực tuyến, cảnh sát cảnh báo rằng việc đăng ký và chia sẻ hình ảnh từ một cuộc biểu tình có thể bị phạt tới 40.000 baht (1.280 USD) và hai năm tù. Tuy nhiên, các biện pháp này đã không ngăn được các cuộc biểu tình.

Phản ứng đối với những người biểu tình?

Nhiều nhà lãnh đạo biểu tình đã bị bắt. Một số được tại ngoại, trong khi những người khác vẫn bị giam giữ. Nhưng họ đã nhận được sự ủng hộ trong nước và quốc tế. Hội đồng sinh viên của các trường đại học lớn ở Thái Lan đã đưa ra một tuyên bố chung coi việc sử dụng vòi rồng là vô đạo đức và không cần thiết. Sáu đảng đối lập đã lên án việc chính phủ sử dụng vũ lực quá mức.

Các tổ chức quốc tế như Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng lên tiếng chỉ trích chính phủ Thái Lan, trong khi các đại sứ quán ở Bangkok tương đối im lặng. Cảnh sát bảo vệ việc sử dụng vòi rồng và hơi cay là "tiêu chuẩn quốc tế để kiểm soát đám đông". Vòi rồng và bình xịt hơi cay đã được sử dụng để giải tán các cuộc biểu tình ủng hộ phong trào Black Lives Matter ở Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác.

Một nhà ngoại giao Đức cho biết chính phủ đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến chính trị ở Thái Lan, theo Reuters. "Cần tránh các cuộc đụng độ bạo lực hơn nữa. Cần phải có biểu hiện hòa bình", nhà ngoại giao này nói.

Chính quyền hiện tại có thể hạn chế hơn nữa quyền đi lại của người dân. Tướng Prayuth đã nhiều lần yêu cầu những người biểu tình không tụ tập vì các cuộc biểu tình có thể gây ra làn sóng COVID-19 thứ hai và tàn phá nền kinh tế.

Cho đến nay, cuộc đàn áp đã khiến giao thông vận tải và các trung tâm thương mại phải đóng cửa, gây thêm bất ổn kinh tế cho một quốc gia đã mất một lượng lớn doanh thu du lịch.