Canxi là thuốc rất thông dụng, hầu hết mọi người đều biết đến, nhất là người cao tuổi và người thường hay đau nhức khớp. Nó được dùng trong các trường hợp như: còi xương, loãng xương, bổ sung cho bà mẹ mang thai, cho con bú, trẻ em đang tăng trưởng. Tuy nhiên không nên lạm dụng, không dùng quá liều, không dùng thời gian kéo dài khi không có chỉ định của bác sĩ vì có thể xảy ra các tác hại như sỏi thận, vôi hóa động mạch...

 

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc bổ sung canxi với các biệt dược khác nhau và dưới các dạng như: canxi gluconat, canxi carbonat, canxi photphat..., trong đó chỉ có canxi gluconat là được cơ thể hấp thu tốt hơn. Bên cạnh đó, có một số biệt dược chỉ có canxi mà không cóvitaminD như calcium corbier, canxi gluconat thường dùng cho trẻ em trên 5 tuổi và người lớn, ostram 0,6mg và 1,2g canxi phosphane cho nên khi dùng các loại này phải dùng kèmvitaminD.

Bình thường, canxi được cung cấp qua các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày, nếu trong khẩu phần ăn uống không đủ canxi thì việc bổ sung là cần thiết. Tuy nhiên, cần bổ sung đúng với nhu cầu, không thiếu thì không cần bổ sung, nếu bổ sung quá mức cũng có thể gây hại cho cơ thể.

Lâu nay, rất nhiều người vẫn lầm tưởng cho rằng việc uống thuốc bổ sung calcium (canxi) và vitamin D là tốt cho sức khỏe, nhất là với những người lớn tuổi để tránh loãng xương, phòng bệnh tim mạch và ung thư và uống rất tùy tiện. Vậy uống bổ sung calcium và vitamin D có thực sự cần thiết, uống bao nhiêu là đủ?

Theo một số nghiên cứu cho rằng liều thường dùng của canxi là 500 - 600mg mỗi lần, ngày một hoặc hai lần, tùy nhu cầu của cơ thể người sử dụng mà thầy thuốc có chỉ định. Ở những người suy thận, người sỏi thận, phụ nữ có thai hay đang cho con bú, người già yếu, người có nhiều bệnh lý kết hợp, người có rối loạn nhịp tim… tuyệt đối phải tuân theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc trong việc sử dụng can xi. Mặt khác, khi sử dụng canxi để bổ sung cho cơ thể, cần chú ý những điểm sau:

 

- Đối người bị thiếu canxi, khi bổ sung nên chia thành nhiều lần uống trong ngày để cơ thể dễ hấp thu và tránh khả năng gây độc.

- Để bổ sung canxi hiệu quả, an toàn, khi dùng thực phẩm giàu canxi hoặc thuốc canxi cần hạn chế ăn chung với rau củ quả có vị chát, ngũ cốc nguyên vỏ vì sẽ làm hạn chế hấp thu canxi và nên tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng để giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả hơn.

- Bổ sung canxi chỉ thật sự có lợi khi uống vào buổi sáng hoặc trưa, không nên uống vào buổi chiều, tối vì sẽ gây khó ngủ.

- Nên uống sau bữa ăn khoảng một giờ.

- Không dùng chung canxi với tất cả các loại sữa và chế phẩm của sữa.

Thừa canxi có thể ức chế việc hấp thu các chất khác như sắt và kẽm, từ đó sẽ làm cho cơ thể có nguy cơ thiếu hai chất này. Mặt khác, thừa canxi còn gây quá tải cho thận, nếu vẫn tiếp tục bổ sung quá nhu cầu cơ thể trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản, sỏi thận.

Nếu dùng canxi liều cao có thể làm ảnh hưởng đến nồng độ canxi trong máu gây rối loạn canxi máu và rối loạn nhịp tim. Thừa canxi gâyra tình trạng sỏi thậnmạn tính, vôi hóa khớp vai, canxi hóa động mạch...

Trên thực tế có một số người khi bị loãng xương, hoặc còi xương, hay có thai đã tự ý dùng thuốc bổ sung canxi mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc nên dẫn đến quá liều.

Khi uống quá liều, cơ thể sẽ có những biểu hiện như khát nước, đi tiểu nhiều, buồn ói, rối loạn nhịp tim... Khi có các biểu hiện trên phải ngừng tất cả các nguồn cung cấp canxi vàvitaminD, đến gặp bác sĩ ngay để được xử trí.

Trong cơ thể lượng canxi trong máu luôn được được điều hòa cho nên rất ít có biến đổi dù là thừa hay thiếu cho nên nếu muốn biết có bị thừa hay thiếu canxi thì nên thử nước tiểu để định lượng canxi trong vòng 24 giờ. Nếu lượng canxi trong nước tiểu trên 300mg/24 giờ (7,5mmol/24 giờ) thì phải ngưng sử dụng ngay.

BS. HỒ VĂN CƯNG(Theo SKDS)