Ngày 31/7, Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính (Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân - Ban IV) có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, đề xuất một số giải pháp cấp bách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, hạn chế sự đứt gãy chuỗi sản xuất, cung ứng trong bối cảnh đại dịch Covid-19.

Đáng chú ý, Ban IV nêu lên những bất cập trong việc áp dụng mô hình “3 tại chỗ” (ăn-ở-sản xuất) và việc đảm bảo các chuỗi vận tải hàng hóa, xuất, nhập khẩu.

Theo ông Trương Gia Bình, Trưởng ban IV, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, mục tiêu thực hiện “3 tại chỗ” trong các nhà máy là để tạo lập các khu sản xuất an toàn, cách ly với nguy cơ dịch bệnh nhằm bảo vệ chuỗi sản xuất, cung ứng và duy trì công ăn việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, nhiều nhà máy không đáp ứng được yêu cầu này và đã phải tạm dừng sản xuất bởi không đủ khả năng tổ chức, thu xếp cơ sở vật chất phục vụ ăn, nghỉ tại chỗ cho hàng nghìn lao động trong thời gian quá ngắn, hoặc do công năng thiết kế trước đó của các nhà máy hạn chế, không sẵn sàng cho hoạt động ăn, ở, ngủ nghỉ thời gian dài của hàng trăm, hàng nghìn con người.

Ông Bình chỉ ra, mô hình “3 tại chỗ” đã được các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh vận hành tương đối hiệu quả, bằng sự tuân thủ nghiêm của doanh nghiệp với các hướng dẫn về phòng chống dịch và sự hỗ trợ sát sao của các cấp chính quyền.

Tại các tỉnh phía Nam, số doanh nghiệp nỗ lực áp dụng mô hình này cũng không ít vì đây là những khu công nghiệp trọng điểm, có vai trò rất lớn với các chuỗi sản xuất - xuất khẩu.

Tuy nhiên, thông tin nhanh từ các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng (Dệt May Việt Nam, Điện tử Việt Nam, Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Chế biến Gỗ và Mỹ nghệ TP. HCM…) trong những ngày qua cho thấy đã xuất hiện sự đổ vỡ của mô hình “3 tại chỗ” ở một số nhà máy có số ca F0 xuất hiện liên tiếp và nhân lên nhanh chóng trong vài ngày.

Với năng lực y tế tại chỗ gần như bằng không, trong khi hệ thống y tế địa phương cũng hết sức quá tải, hiện khâu xử lý với các ca F0, F1 trong các nhà máy này đang hết sức rối, khiến doanh nghiệp và người lao động đều bị tác động nặng về tâm lý, gây ảnh hưởng tiêu cực tới các doanh nghiệp khác trên địa bàn.

Trong bối cảnh đó, chính quyền các cấp và Ban Quản lý khu công nghiệp ở một số địa phương phía Nam đã ban hành các văn bản yêu cầu doanh nghiệp tăng cường xét nghiệm Covid-19 cho nhân viên, nhưng lại không làm rõ các kịch bản y tế liên quan khiến cho doanh nghiệp càng thêm áp lực vì chi phí xét nghiệm quá lớn mà không đánh giá được hiệu quả cụ thể.

Hay như Tiền Giang, ngay khi doanh nghiệp đã đầu tư nhiều tỷ đồng để thực hiện mô hình “3 tại chỗ” thì tỉnh này lại vừa ra thông báo tạm dừng hoạt động sản xuất kinh doanh với các doanh nghiệp đang áp dụng "3 tại chỗ" trong khu, cụm công nghiệp kể từ ngày 5/8/2021 khiến doanh nghiệp rơi vào cảnh hết sức bị động, khó khăn.

Từ bài học ở Bắc Giang và Bắc Ninh, Ban IV và các hiệp hội đã đề xuất nên tính toán thực hiện mô hình “3 tại chỗ” ở các địa phương có tình hình dịch bệnh vẫn ở diện “kiểm soát được.”

"TP. HCM và các tỉnh phía Nam, với mức độ lây lan dịch bệnh trong thời gian dài, mầm bệnh ủ ở nhiều khu vực và trên nhiều người lao động thì các nhà máy '3 tại chỗ’ dù tổ chức xét nghiệm nghiêm túc trước khi tiến hành vẫn khiến doanh nghiệp gặp rủi ro, khả năng bùng phát bệnh là rất cao", Ban IV đánh giá.

Đi kèm với việc thực hiện “3 tại chỗ,” Ban IV cho rằng một quy trình phối hợp công-tư chặt chẽ và một quy trình giám sát nghiêm túc trong quá trình triển khai để phát hiện và ứng phó sớm với mọi vấn đề phát sinh là hết sức cần thiết.

Các địa phương yêu cầu doanh nghiệp thực hiện “3 tại chỗ” cần xây dựng và công bố công khai các phương án y tế, quy trình xử lý nhanh chóng trong trường hợp có F0 tại nhà máy “3 tại chỗ” và phổ biến, thảo luận trước với doanh nghiệp để phối hợp mọi nguồn lực ứng phó khi thực tiễn phát sinh.

Điều này giúp địa phương tính toán được nhu cầu y tế và các điều kiện cần thiết khác duy trì cho chống dịch. Đồng thời giúp doanh nghiệp có thể yên tâm vận hành công việc và không bị rơi vào những tình cảnh quá khủng hoảng như tình trạng một số nhà máy trở thành “chùm F0” tại phía Nam trong mấy ngày qua.

Bên cạnh đó, hạn chế tối đa trường hợp doanh nghiệp báo nghi ngờ phát dịch nhưng chậm trễ kiểm tra, hoặc kiểm tra xong chỉ thực hiện phong tỏa hàng nghìn lao động tại nhà máy, khiến cho dịch lan mạnh hơn.

Trường hợp nhân viên, người lao động phát hiện là F0, lực lượng y tế địa phương quá tải chưa lập sẵn quy trình ứng phó chi tiết, Chính phủ cần giao Bộ Y tế chủ trì họp khẩn với các tỉnh, với sự tham gia của hiệp hội, doanh nghiệp để đánh giá tình hình nhằm có phương án giảm thiểu thiệt hại.

Đối với những tỉnh phía Nam đã xuất hiện các nhà máy “3 tại chỗ” có nhân viên, người lao động phát hiện là F0, Ban IV đề xuất Chính phủ giao Bộ Y tế chủ trì họp khẩn cấp với các tỉnh, có thể mời đại diện các doanh nghiệp, hiệp hội tham gia để đánh giá tình hình, bàn bạc thấu đáo các giải pháp nhằm tìm ra phương án có khả năng giảm thiểu thiệt hại lớn nhất cho cả địa phương và doanh nghiệp.

Ban IV cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Y tế có hướng dẫn cụ thể, ban hành danh sách các tỉnh, thành ưu tiên bố trí nguồn vaccine để có kế hoạch triển khai. Cùng với TP. HCM, cần ưu tiên tiêm cho các khu công nghiệp trọng điểm như Bình Dương, Đồng Nai… để đẩy nhanh cơ hội miễn dịch cộng đồng.

Kỳ Hoa