Chia sẻ tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31, ông Hà Kim Ngọc - Đại sứ Việt Nam tại Mỹ cho biết Mỹ là quốc gia viện trợ vaccine cho Việt Nam nhiều nhất tính đến thời điểm này với hơn 24 triệu liều vaccine.

Ông Hà Kim Ngọc kể: “Tại thời điểm biến chủng Delta hoành hành, nhận thấy nguy cơ bùng phát mạnh tại Việt Nam, chúng tôi đã đặt ngay vấn đề với phía Mỹ rằng - nếu không trợ giúp kịp thời thì về lâu dài, xa hơn, sẽ ảnh hưởng đến cả những cơ sở sản xuất của Mỹ tại Việt Nam, tác động vào chuỗi cung ứng khu vực”.

Câu chuyện của Đại sứ Hà Kim Ngọc là một trong những hoạt động hậu trường về ngoại giao vaccine của các nhà ngoại giao Việt Nam ở các nước. Những “mũi chủ công” của mặt trận không tiếng súng như những con thoi đã và đang ngày đêm dò đường, mở lối, góp phần đưa những liều vaccine quý giá về cho nhân dân Việt Nam.

Đề cập tới câu chuyện vaccine, Đại sứ Hà Kim Ngọc cho biết: Ở giai đoạn đầu đại dịch, Mỹ gặp nhiều khó khăn, dù Việt Nam lúc đó cũng đang thiếu trăm bề nhưng đã sẵn sàng giúp đỡ và chia sẻ hết sức có thể. Những hành động đó đã tạo được ấn tượng rất tốt. “Sau đó, khi chúng tôi đề cập tới câu chuyện vaccine với phía bạn, họ đều nhắc lại một câu: “Người bạn thực sự là người bạn giúp nhau trong lúc khó khăn”. Mỗi lần bạn tặng chúng ta vaccine, họ đều nhắc lại câu nói đó!”, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ chia sẻ.

Cũng theo Đại sứ Hà Kim Ngọc, quan điểm của chính quyền các bang, hiệp hội hay bệnh viện tại Mỹ là kể cả khi dư thừa, họ cũng không được phép viện trợ cho các nước không thể kiểm soát được chất lượng hay lãng phí vaccine. Do đó, khi trao đổi với các đối tác Mỹ, các nhà ngoại giao Việt Nam đều khẳng định: “Một liều vaccine của các bạn cũng đều được sử dụng, không phí phạm!”.

Trên thực tế, Việt Nam đã và đang triển khai nhanh, hiệu quả chiến dịch tiêm chủng vaccine tới đúng đối tượng, đảm bảo không lãng phí một liều vaccine được viện trợ nào. Nhờ đó, các quốc gia ngày càng tin tưởng và ủng hộ Việt Nam trong cuộc chiến chống đại dịch. Hiện, Mỹ đã chuyển Việt Nam sang vị trí ưu tiên trong danh sách viện trợ với tổng lượng vaccine đạt hơn 24 triệu liều, chiếm 1/3 tổng viện trợ cho khu vực Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn cả thế giới “giành giật” vaccine, vận động cấp cao của Việt Nam cũng đóng vai trò rất quan trọng. Sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đích thân tới “đại bản doanh” của Pfizer, vị Chủ tịch công ty này đã khẳng định “từ nay đến cuối năm chúng tôi sẽ bàn giao hết”.

Ở cấp cao, các chuyến thăm, điện đàm của lãnh đạo Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội với các đối tác thời gian qua chia sẻ về tình hình dịch và đề nghị hỗ trợ nguồn cung ứng vaccine cho Việt Nam đã phát huy hiệu quả. Ở các cấp, đó là những hoạt động triển khai phòng, chống COVID-19 của các bộ, ngành, địa phương. Trong nước, đó là công tác triển khai hiệu quả chiến dịch tiêm chủng, vận động Quỹ vaccine phòng COVID-19.

Ngoài nước, là quá trình vận động vaccine của các nhà ngoại giao tại 94 cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài. Triển khai quyết liệt công tác ngoại giao vaccine, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã chủ động tìm kiếm, tiếp xúc với các đối tác cung ứng nguồn vaccine, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine, trang thiết bị y tế, thuốc điều trị COVID-19… Nhờ đó, nhiều cơ hội mới đã được mở ra. Tất cả tạo nên thắng lợi của mặt trận ngoại giao vaccine - mặt trận không tiếng súng.

Quan trọng hơn, Việt Nam không chỉ kêu gọi viện trợ mà đã chủ động mua cũng như mong muốn hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ để tự chủ vaccine về sau này.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Áo Nguyễn Trung Kiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam như Vingroup đã liên kết để tìm cách đưa công nghệ sản xuất vaccine về nước. Đó là thương vụ hợp tác nghiên cứu, triển khai, chia sẻ lợi nhuận để từ đó nâng tầm, khả năng nghiên cứu phát triển công nghệ trong nước, tiến tới làm chủ công nghệ.

Đại sứ Hà Kim Ngọc cho biết, sớm nhất đến đầu năm 2022, hợp tác giữa Vingroup và Công ty Arcturus Therapeutics, Inc, (Mỹ) về công nghệ mRNA sẽ có kết quả. Vaccine theo công nghệ mRNA được chứng minh là có hiệu quả trên cả những biến thể như Delta, Omicron...

“Sâu xa hơn, Việt Nam mong muốn hợp tác với Mỹ để trở thành một trung tâm sản xuất vaccine, tiếp theo là thuốc điều trị và các trang thiết bị y tế. Thực tế, chính quyền Mỹ không chỉ hỗ trợ vaccine, trang thiết bị y tế với giá trị khoảng 40 triệu USD, họ còn hỗ trợ đào tạo kỹ năng cho các lực lượng y tế trong cách chống dịch”, Đại sứ Hà Kim Ngọc cho hay.

Nhờ sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị, công tác ngoại giao vaccine đã có những kết quả nổi bật. Theo thông tin từ Bộ Y tế, tính đến ngày 23/12, Việt Nam đã tiếp nhận 171,6 triệu liều vaccine phòng COVID-19. Cùng với đó là nhiều trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc điều trị COVID-19. Những thành quả này tạo cho chúng ta niềm tin mạnh mẽ để chiến thắng đại dịch.

Thu Phương