Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev đã bổ nhiệm Alikhan Smailov làm quyền thủ tướng, văn phòng tổng thống cho biết vào đầu ngày thứ Tư. Smailov trước đó là phó thủ tướng thứ nhất.

Các động thái chính trị nói trên nhằm phản ứng lại các cuộc biểu tình, gây ra bởi giá nhiên liệu tăng, bắt đầu ở các tỉnh phía tây vào cuối tuần qua và đã lan nhanh trên toàn đất nước.

Vào tối thứ Ba, đoạn video quay từ Almaty, thành phố lớn nhất của Kazakhstan, cho thấy cảnh sát chống bạo động và nhiều phương tiện kiểm soát đám đông tập trung rất đông ở trung tâm thành phố.

Cảnh sát đã sử dụng lựu đạn gây choáng và hơi cay sau khi đám đông không chịu giải tán, ước tính có hơn 5.000 người có mặt. Sau đó, có nhiều báo cáo về việc xe cảnh sát bị bốc cháy ở Almaty.

Các đoạn video từ một số thành phố khác cho thấy rất nhiều đoàn người biểu tình khác bất chấp thời tiết băng giá và sự ngăn cản của lực lượng an ninh.

Internet di động ngừng hoạt động và các ứng dụng nhắn tin đã bị chặn trên nhiều vùng của quốc gia Trung Á này.

Trong một đoạn tweet, Tổng thống Tokayev đổ lỗi cho các cuộc biểu tình là "những cá nhân phá hoại muốn phá hoại sự ổn định và thống nhất của xã hội chúng ta". Sau đó, ông đã áp đặt tình trạng khẩn cấp tại thành phố Almaty và tỉnh Mangystau phía tây, dự kiến sẽ kéo dài trong hai tuần.

Các cuộc biểu tình bắt đầu vào cuối tuần qua tại thành phố dầu lửa Zhanaozen, nơi mà vào tháng 12 năm 2011, cảnh sát đã nổ súng vào những người biểu tình khiến ít nhất 16 người thiệt mạng.

Nguyên nhân ban đầu cho sự phẫn nộ là giá khí hóa lỏng (LPG) tăng mạnh, được nhiều người sử dụng cho các nhu cầu thiết yếu như sưởi ấm và chạy ô tô. Giá loại nhiên liệu này đã tăng gấp đôi trong vài ngày.

Tokayev cho biết chính phủ sẽ đưa ra mức trần giá 50 tenge (khoảng hơn 0,12 USD) một lít đối với LPG, gần bằng một nửa giá thị trường hiện tại, ở tỉnh Mangystau.

Tuy nhiên, các cuộc biểu tình đã mang màu sắc chính trị hơn ở một số nơi, do sự thất vọng dồn nén của người dân về sự thiếu trách nhiệm của chính phủ.

Hoàng Huy (theo Guardian)