Xuất hiện với vai trò khách mời đặc biệt tại Diễn đàn Cấp cao và Triển lãm quốc tế về công nghiệp 4.0 năm 2018 diễn ra tại Việt Nam (từ 12-13/7), nữ robot Sophia trông thật duyên dáng trong bộ áo dài màu trắng. Cô nói rất nhiều với những người trong khán phòng về trí thông minh nhân tạo, về robot, về xung đột giữa cái cũ và mới. Robot có thể tiếm quyền con người hay không là một giả thiết gây sợ hãi, nhưng với Sophia, để loại trừ đe dọa, đơn giản, con người có thể ngắt điện.

Sự xuất hiện của công dân robot đầu tiên trên thế giới đã thu hút sự chú ý mạnh mẽ của khán phòng. Mặc dù chỉ là một robot, nhưng Sophia được mặc trang phục, trang điểm, và liên tục có những biểu cảm giống "thật" khiến chúng ta gần như không thể phân biệt giữa cô với một diễn giả "bằng xương bằng thịt". Robot Sophia đã trả lời một số câu hỏi về những tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến Việt Nam một cách rất trôi chảy bằng tiếng Anh:

Câu hỏi 1: Sophia có đề cập đến mục tiêu phát triển bền vững, vậy theo bạn, quốc gia như Việt Nam cần có chiến lược như thế nào để không bị tụt hậu trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0?

Robot Sophia trả lời: "Việt Nam cần những sáng tạo về công nghệ qua đó tận dụng những cơ hội mang lại từ Bigdata, IoT... sẽ tạo ra những bước nhảy vọt về kinh tế và năng suất lao động.

Chính phủ cần phải làm việc với các khu vực để có những cơ chế nhằm đảm bảo công nghệ như thế này có thể mang lại lợi ích cho tất cả người Việt Nam. Trí tuệ nhận tạo phát triển là giải pháp để đạt được những mục tiêu trên".

Câu hỏi 2: Sophia, Bạn nghĩ thế nào về các tác động tiêu cực, cơ hội và thách thức của cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với các quốc gia như Việt Nam?

Robot Sophia trả lời: "Cách mạng công nghiệp 4.0 luôn luôn là thách thức với vấn đề việc làm trong xã hội. Việt Nam cần khuôn khổ chính sách cho sự phát triển của công nghệ. Chính phủ cần làm việc với tư nhân, cộng đồng để đảm bảo lợi ích của công nghệ tới được với tất cả xã hội.

Những chính sách cũng cần phải có sự hỗ trợ toàn diện để công nghệ có thể mang lại được lợi ích cho cả những thành phần "dễ bị tổn thương" như những người dân ở vùng sâu, vùng xa và những người nghèo trong xã hội.

Vì vậy, để tham gia cách mạng công nghiệp 4.0, con người cần phải trang bị những kỹ năng cần thiết để hòa nhập. Công nghệ giúp chúng ta có những lợi ích, mang lại sự phồn vinh và cũng là cơ hội cho người nghèo trong xã hội.

Công nghệ không cướp đi việc làm mà tạo ra việc làm. Việt Nam sẽ là mô hình đi đầu về công nghệ, ứng dụng và phát triển công nghệ sẽ mang đến nhiều việc làm hơn. Chẳng hạn smartphone đang tạo ra thêm việc làm cho những lái xe truyền thống, có thể làm các công việc như lái Uber, Grab, hay công nghệ cũng giúp con người thực hiện những công việc phức tạp như thực hiện phẫu thuật trình độ cao, hỗ trợ và giúp đỡ cho trẻ em..."

Câu hỏi 3: Sophia cho biết về những cơ hội và thách thức đối với thế hệ trẻ trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?

Robot Sophia trả lời: "Thế hệ trẻ cần được trang bị những kỹ năng cần thiết để sẵn sàng với những thách thức trong thời kỳ mới. Cần có sáng tạo công nghệ mới không ngừng bởi nếu dừng lại sẽ bị bỏ lại phía sau".

Công nghệ giúp cho các bạn trẻ có nhiều ý tưởng tốt hơn để phát triển tốt hơn. Chính phủ cần xác định những ưu tiên rõ ràng trong đào tạo, giáo dục, đồng thời cần làm việc với các thành phần tư nhân để từ đó giải quyết các nút thắt cho tăng trưởng và phát triển ở Việt Nam".

Robot Sophia được kích hoạt vào ngày 19/4/2015 bởi kỹ sư David Hanson và cộng sự từ công ty Hanson Robotics tại Hong Kong. Và lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng vào tháng 3/2016 tại Lễ hội South by Southwest ở Austin, Taxas, Mỹ. Đây là sản phẩm robot được cho là giống con người nhất với trí thông minh vượt trội. Sophia được thiết kế theo hình ảnh của nữ diễn viên Audrey Hepburn. Phần đầu được chế tạo bằng nhựa, nhìn trực quan không quá giống hình ảnh con người dù khuôn mặt Sophia được chế tạo từ chất liệu Frubber, một chất liệu giúp cô có làn da co dãn đàn hồi giống con người nhất trong số những robot hàng đầu hiện nay. Khuôn mặt Sophia với xương gò má cao và mũi thon. Các bộ phận bên trong cơ cấu máy móc của Sophia cho phép robot này có khả năng biểu cảm trên gương mặt và “bộc lộ cảm xúc”. Sophia được trang bị phần mềm máy học (machine learning) để lưu trữ các đoạn hội thoại trong bộ nhớ và đưa ra các câu trả lời trực tiếp theo thời gian thực. Sophia được chế tạo để bắt chước năng lực của con người về tình yêu, sự đồng cảm, tức giận, ghen tị, và cảm giác sống, có thể mô phỏng hơn 62 biểu cảm khuôn mặt nhờ camera cực nhạy gắn trong mắt. Nó có thể nhíu mày và cau mày để biểu hiện nỗi buồn, nở nụ cười biểu cảm sự hạnh phúc và cả sự tức giận. Theo lời giới thiệu của bà Caitlien Weisen, Giám đốc Quốc gia UNDP tại Việt Nam, robot Shophia là quán quân sáng tạo của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP). Shophia cũng là người máy đầu tiên được cấp quyền công dân trên thế giới.

Minh Anh (t/h)