Trong Diễn đàn quốc gia về phát triển bền vững Việt Nam 2023 diễn ra vào sáng 30/11, ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định: Phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và mục tiêu hàng đầu mà các quốc gia đều hướng tới.

Theo ông Đông, năm 2015, tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp Quốc, 193 quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã cam kết thực hiện và thông qua Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Năm 2023, thông qua báo cáo Quốc gia tự nguyện lần thứ 2, Việt Nam một lần nữa cam kết tiếp tục phát huy vai trò là thành viên có trách nhiệm, đóng góp tích cực vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

Được nhận định như chìa khóa đạt được Phát triển bền vững, tăng trưởng xanh (TTX) hướng tới sự thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội không chỉ là lựa chọn tất yếu, mà còn là cơ hội để Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới, hướng tới mục tiêu hiện thực hóa cam kết lịch sử mang tính bước ngoặt của Việt Nam về đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050.

Tại Việt Nam, tăng trưởng xanh nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, được hỗ trợ bởi khung khổ pháp lý, dẫn dắt bởi chiến lược và kế hoạch hành động quốc gia. 

"Tăng trưởng xanh là lựa chọn dài hạn để đảm bảo cân đối, hài hòa mục tiêu giảm tổng lượng phát thải khí nhà kính với sự phát triển và quy mô ngày càng tăng của nền kinh tế; là quá trình chuyển biến về tư duy, nhận thức trong sản xuất, tiêu dùng và lối sống, trong tư duy hoạch định và thực thi chính sách", Thứ trưởng nói.

Tuy nhiên, thực tiễn tại nhiều quốc gia trên thế giới chỉ ra rằng quá trình chuyển dịch xanh song hành với nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt trong việc đảm bảo tính bao trùm, toàn diện và hướng tới con người là trung tâm của sự phát triển.

"Trong khi các số liệu vĩ mô chỉ ra bức tranh tươi sáng của tương lai xanh, thì một số nhóm cộng đồng có nguy cơ đối mặt với tác động tiêu cực của quá trình chuyển dịch và trở thành những đối tượng bị bỏ lại phía sau", Thứ trưởng nói.

Trong khi đó, TS Vũ Tiến Lộc, nguyên Chủ tịch VCCI, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, hực tế, xu hướng phát triển bền vững và chuyển đổi xanh mới chỉ bắt đầu từ những năm 2010, 2011 tại Việt Nam, với việc một số địa phương có chương trình chuyển đổi xanh, như tại Quảng Ninh.

Trong chuyển đổi xanh, khu vực kinh tế tư nhân là động lực chính, trong đó doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là “xương sống”, quyết định sự thành bại của chuyển đổi xanh trong nền kinh tế. Tuy nhiên, hiện DNNVV gặp nhiều khó khăn trong chuyển đổi số, 55% doanh nghiệp nhận thức được, song 98% doanh nghiệp cho biết là gặp rất nhiều khó khăn trong chuyển đổi xanh, chuyển đổi số.

Các doanh nghiệp ngành sản xuất phần lớn chưa nhận thức được khái niệm và sự quan trọng của chuyển đổi xanh, đây đó còn cho rằng, đó là sự xa xỉ, là sự kêu gọi có tính chất đạo đức nhiều hơn là về thương mại và hiệu quả kinh tế. Thực tế là DNNVV vẫn phải tập trung lo cơm áo gạo tiền, do đó cần thay đổi nhận thức chuyển đổi xanh là con đường độc đạo là vấn đề sống còn của doanh nghiệp. Đây là vấn đề của các hộ kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chứ không chỉ là doanh nghiệp lớn. Đây là “hộ chiếu” để tham gia thị trường trong nước và thế giới, tiếp cận mạng lưới sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Do đó, nhận thức của DNNVV cần tăng cường để thúc đẩy sự cần thiết và hành động của họ để chuyển đổi xanh. Tôi cũng nhận thấy, các tổ chức quốc tế rất quan tâm giúp Việt Nam trong chuyển đổi số và đây là điều rất cần thiết. Về phía Việt Nam, chúng ta đã nhận thức sớm và có chiến lược sớm, có Ban chỉ đạo về tăng trưởng xanh, nhưng từ chỉ đạo đến hành động thì còn rất dài, đó là vấn đề chúng ta cần khắc phục.”, ông Lộc nói.

Ông cũng chia sẻ, chúng tôi hoan nghênh các nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong đó có việc xuất bản hướng dẫn về phát triển xanh, nỗ lực kết nối các nguồn lực thúc đẩy phát triển bền vững và tăng trưởng xanh Việt Nam.

“Tôi chỉ muốn nhấn mạnh rằng, trong quá trình chuyển đổi, khối DNNVV cần nhận thức chuyển đổi xanh như “trái tim” của phát triển doanh nghiệp hiện nay và tương lai. Hy vọng trên các sản phẩm, dịch vụ của DNNVV Việt Nam tới đây sẽ có dấu chỉ xanh để nói lên thực tế vào cuộc và trách nhiệm cụ thể trong góp sức phát triển xanh, định vị tương lai cho mình và thực thi tầm nhìn chiến lược của đất nước", ông Lộc nói.