Với tôi, cũng có một chút kỷ niệm nhỏ, kể lại xem như một nén tâm nhang tiễn biệt…

Nói cho đúng, cuối những năm 70, đầu những năm 80 của thế kỷ trước, việc ngăn dòng sông Công làm hồ Núi Cốc là việc của lãnh đạo tỉnh Bắc Thái, huyện Đại Từ, Đồng Hỷ (Thời ấy Thịnh Đán trở vào là đất của huyện Đồng Hỷ) và dân công công ích được huy động từ các huyện: Bạch Thông, Chợ Đồn, Na Rì, Đại Từ, Phú Bình, Phổ Yên, Phú Lương, Định Hóa, Đồng Hỷ, Võ Nhai, TP. Thái Nguyên (Hồi đó chưa thành lập Sông Công) trong tỉnh nhà Bắc Thái. Không mấy ai biết có một hồ nước nhân tạo được hình thành từ sức lao động thủ công, gắn với một huyền thoại về tình yêu trai gái đẹp đến nao lòng như vậy… Rồi đầu những năm 80, trên làn sóng Đài tiếng nói Việt Nam xuất hiện ca khúc mới có tên Huyền thoại ghi ở Hồ Núi Cốc (Tên ca khúc đầy đủ) của nhạc sỹ tài danh Phó Đức Phương và những người thể hiện là giọng ca Thu Hiền,T hanh Hoa…

Chưa biết từng đến Hồ Núi Cốc nhưng nghe những ca từ mời gọi đến bồi hồi, người con xa quê nào chẳng muốn về với quê hương. Một trưa, nhóm phóng viên của TTXVN chúng tôi ngồi ăn cơm cùng Phó Tổng giám đốc TTXVN Đỗ Phượng thì Đài tiếng nói Việt Nam phát bài Huyền thoại Hồ Núi Cốc… Nghe xong, ông Phượng bảo: Hay, lãng mạn, chữ tình quá. Chú Tích (Anh Lý Văn Tích, Phó vụ trưởng vụ Tổ chức TTXVN làm việc tại trụ sở phía Nam quê Hợp Thành-Phú Lương ), chú Minh (là tôi) về với nàng Công, chàng Cốc đi thôi ( !)…

…Đầu những năm 2000, gặp nhạc sỹ ở mấy đại hội, tôi luôn ngỏ ý mời nhạc sỹ trở lại Thái Nguyên, cũng là để làm cuộc phỏng vấn đăng số báo Thái Nguyên cuối tuần… Nhạc sỹ luôn bận rộn nhưng cũng vui vẻ nhận lời…

Một sáng, anh Nguyễn Hoài Khiêm, Bí thư Đảng ủy Liên hợp Gang Thép Thái Nguyên điện cho tôi, cho hay: Nhạc sỹ Phó Đức Phương đang ở Gang Thép, có ý lên thăm báo Đảng. Tôi cho người đi đón, và triển khai ngay ê kíp phỏng vấn.

Năm ấy, tóc ông đã bạc khá nhiều. Gặp những người đam mê và hiểu được chân giá trị của âm nhạc, ông say xưa hát, say xưa kể… Ông được người đứng đầu ngành văn hóa Bắc Thái Nguyễn Văn Nhung mời và chu đáo cử nhạc sỹ Lê Tú Anh đón lên thăm tỉnh và đặt hàng sáng tác ca khúc, đặc biệt là công trình Hồ Núi Cốc vĩ đại rộng 25 cây số vuông, chứa 17 triệu mét khối nước vừa hoàn thành. Ông cười rất tươi pha chút hóm hỉnh rồi nói, đại ý: Sáng tác theo đơn đặt hàng là rất khó, măc dù ông cũng đã quen. Tuy nhiên, đề bài của lãnh đạo tỉnh yêu cầu khó quá. Ông mông lung: Không thể đưa Nghị quyết số… hay nhờ sức mạnh tổng hợp, nhờ phối kết hợp vào ca từ nên ông chọn giải pháp “Ghi thành câu hát, gửi lại mai sau’’…

Một bài báo về cuộc trao đổi của những người làm báo chúng tôi âu cũng là một cách âm thầm  tri ân người nghệ sỹ rút ruột, lao tâm để tôn vinh một vùng đất… Tối đó, chúng tôi được trà dư, tửu hậu với nhạc sỹ do anh Nguyễn Hoài Khiêm mời  tại Trà Hoa Viên bên đường tròn Gang Thép, anh tâm tình: Anh sáng tác bài Hồ Trên Núi là đi làm nhạc cho phim “Sông nước quê hương” của đạo diễn Khánh Dư tại Hồ Cấm Sơn bên Lục Ngạn Bắc Giang, nhiều người cứ nghĩ là nói về Hồ Thác Bà bên Yên Bái. May cho Hồ Núi Cốc thế đấy!

Nhạc sỹ Phó Đức Phương cũng có 18 năm làm Giám đốc Trung tâm bản quyền âm nhạc Việt Nam. Vượt qua bao khó khăn, bằng tài năng và tâm huyết, ông đã đưa lĩnh vực bản quyền, sở hữu trí tuệ ở lĩnh vực này vào ý thức cộng đồng, từng bước động viên những người lao động và cống hiến cho âm nhạc. Khi làm Giám đốc Đài PTTH tỉnh, xử dụng tác phẩm âm nhạc nhiều, tôi thường nhắc anh em phải làm tròn nghĩa vụ tài chính bản quyền âm nhạc vì các tác giả rất thiệt thòi. Giám đốc- nhạc sỹ Phó Đức Phương rất vui…

Nhạc sỹ về quê rồi, về với nơi ông sinh ra, xã Đa Ngưu huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên, nơi có dòng sông Hồng hát ru đêm ngày; có bánh đa bánh đúc, có thảo thơm đồng xanh trái ngọt... Còn chúng tôi: Qua Núi Cốc đem lòng thương nhau/Ghi thành câu hát gửi lại mai sau./.

Hà Nội đêm mưa 19/9

Hữu Minh