Theo các chuyên gia đến từ hệ thống Học Mãi, đề thi Ngữ văn tuyển sinh lớp 10 công lập tại Nghệ An vào sáng 3/6 khá hay, độ phân hoá đạt yêu cầu, đáp ứng được mục đích của một kì thi tuyển sinh, phổ điểm có thể rơi vào mức 6 - 7.

Các chuyên gia cho rằng, câu 1 phần đọc hiểu văn bản thì các câu hỏi ra đúng thứ tự mức tư duy. Hai câu hỏi nhận biết kiến thức Tiếng Việt và câu hỏi vận dụng nhẹ nhàng, mang tính khuyến khích học sinh.

Câu hỏi thông hiểu chính là một nội dung quan trọng để phân hoá. Chỉ tiếc đề thi không ghi rõ mức điểm của từng câu hỏi thành phần để dư luận có thể đánh giá chính xác hơn về mức độ phân hoá cũng như học sinh cũng có cơ sở để phân bổ thời gian làm bài thuận tiện hơn.

Ở câu, nghị luận xã hội đề thi đưa ra vấn đề nghị luận không xa lạ nhưng cách nêu vấn đề khá hay, có sự nối kết chặt chẽ với nội dung văn bản đọc hiểu ở phần trên, đáp ứng tốt yêu cầu tích hợp đọc - viết (tiếp nhận văn bản - tạo lập văn bản), khơi gợi suy nghĩ, ý kiến từ những cảm xúc sâu sắc, tình cảm thiêng liêng dành cho cha mẹ.

 Với độ tuổi của học sinh lớp 9, khi nhu cầu khẳng định bản thân đang dần hình thành, vấn đề nghị luận đã tạo ra “đất diễn” khá tốt để các em nói lên suy nghĩ riêng của mình. Đây cũng là câu hỏi phục vụ cho yêu cầu phân hoá của đề thi.

Trong khi đó, ở phần nghị luận văn học, nội dung yêu cầu chọn một đoạn trích nói về cội nguồn sinh dưỡng, tuy yêu cầu đề đơn giản nhưng đây cũng là một đoạn thơ hay của tác phẩm, vừa khơi gợi tình cảm gia đình, vừa đào sâu mối liên hệ giữa cá nhân và cộng đồng.

Nội dung đề bài có tính liên kết với hai phần đọc hiểu và nghị luận xã hội, ngữ liệu quen thuộc, có nhiều yếu tố để khai thác, vừa giúp cho học sinh trung bình đạt được ngưỡng điểm khá ổn, vừa giúp học sinh khá giỏi có thể liên hệ kết nối, do vậy, vấn đề nêu ra an toàn nhưng vẫn có giá trị nhất định.

Sau đây phần gợi ý đáp án:

Câu 1: a. Từ làm phép nối để liên kết hai đoạn văn ở phần in đậm là từ “nhưng”. b. Từ láy được sử dụng trong câu văn: “xào xạc”. c. Câu văn “Cây che nắng cháy gió mưa, che chở chim non đến khi đủ lông đủ cánh” vừa gợi những gian khó, vất vả trong cuộc đời cha mẹ vừa thể hiện tình yêu thương, sự chở che, bao bọc của cha mẹ với con cái trong hành trình dài rộng của cuộc đời.

d. Đây là một câu hỏi mở. Học sinh nêu cách hiểu của cá nhân. Cần lí giải thuyết phục, hợp lí. Sau đây là gợi ý: Thông điệp tác giả muốn gửi gắm trong đoạn trích: Gia đình là điểm tựa vững chắc cho mỗi con người trong cuộc đời. Vì con, cha mẹ có thể chịu nhiều vất vả, gian khó. Sự thành công của mỗi con người luôn có hình bóng của cha mẹ. Mỗi người cần biết trân trọng những giây phút bên cha mẹ khi còn có thể.

Câu 2:  Về hình thức: Bài làm phải xác định đúng yêu cầu cần nghị luận, đảm bảo đầy đủ bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. Bài làm sử dụng linh hoạt các thao tác lập luận, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt, lỗi ngữ pháp.  Bài làm sáng tạo và giàu cảm xúc.

Về nội dung: Xác định vấn đề cần nghị luận, vai trò của tính tự lập đối với giới trẻ. Khi triển khai vấn đề, bài viết phải giải thích được: “Tính tự lập là khả năng tự thực hiện mọi việc, không dựa dẫm vào người khác, sử dụng tài năng, bản lĩnh của cá nhân để làm chủ cuộc sống của mình”. Trong phần bàn luận, học sinh nêu rõ được vai trò của tính tự lập: Tính tự lập giúp chúng ta thể hiện sự tự tin, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, nỗ lực vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Tự giác chăm lo cho bản thân, hoàn thành các công việc giúp chúng ta trưởng thành, bản lĩnh, vững vàng hơn trong cuộc sống.

Tính tự lập giúp chúng ta làm chủ cuộc sống của chính mình, sớm xây dựng kế hoạch hoàn thiện và phát triển bản thân, không trở thành gánh nặng hay sự ràng buộc cho những người xung quanh.

Từ đó, bài học nhận thức và hành động của mỗi em: Cần vững tin vào bản thân và những điều mình tin tưởng, chủ động tự kiểm soát cuộc sống trong mọi việc: học tập, sinh hoạt,... Lắng nghe ý kiến của những người xung quanh để hoàn thiện bản thân. Kiên cường vượt qua mọi khó khăn, tránh thụ động, ỷ lại trong cuộc sống.

Trinh Phúc