Động Hoàng Xá nằm trong núi Hoàng Xá, thuộc địa phận thị trấn Quốc Oai (Quốc Oai, Hà Nội). Động và núi Hoàng Xá nằm trong hệ thống “thập lục đại danh sơn” (16 quả núi lớn nổi tiếng) của phủ Quốc Oai xưa.
Đây là một quần thể của nhiều di tích lịch sử, văn hóa có giá trị đặc biệt cần phải được bảo tồn.
Về lịch sử
Nơi đây sử sách còn ghi về Cao Bá Quát (1809 – 1855), tên tự Chu Thần, hiệu là Cúc Đường, biệt hiệu là Mẫn Hiên lãnh tụ cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương tháng 12 năm 1854. Dưới chân núi Hoàng Xá, ông chỉ huy nghĩa quân chiến đấu với quân nhà Nguyễn do Lê Thuận lãnh binh Sơn Tây cầm đầu. Cao Bá Quát bị tử thương tại trận.
Tiếp là vị quan chính trực danh sỹ đời Duy Tân triều Nguyễn Cao Xuân Dục (1842 - 1923). Khi Hoàng Cao Khải theo Pháp muốn làm Phó Vương, bắt các quan trong triều phải ký vào biểu dâng lên vua. Cao Xuân Dục đã không ký. Ông bị gièm pha và bị giáng chức về làm tri phủ Quốc Oai. Sau khi ông mất, dân tạc tượng thờ ở giữa động Hoàng.
4 giờ 30 phút ngày 3/3/1947 trước khi lên Việt Bắc lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Bác Hồ đã nghỉ tại chùa Một Mái ngay dưới chân núi Hoàng Xá.
Ngày 12/4/1949, dân quân du kích địa phương đã chiến đấu với hơn 2.000 quân xâm lược Pháp và tay sai. Ngày 15 tháng Ba âm lịch hằng năm là ngày nhân dân trong vùng tổ chức giỗ trận tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ những người đã ngã xuống bảo vệ từng tấc đất núi Hoàng.
Động Hoàng Xá cũng là nơi trong các cuộc kháng chiến Chính phủ chọn làm nơi cất giữ ngân khố và đặt Đài phát thanh phụ khi đài chính bị địch dội bom. Năm 1972, khi Đài TNVN tại Mễ Trì bị tấn công, nơi đây các phát thanh viên vẫn bình thản đọc những bản tin thời sự về cuộc kháng chiến theo sự chỉ đạo của Trung ương Đảng đến với nhân dân trong cả nước và bạn bè khắp năm châu.
Về di sản văn hóa
Ngoài những hang động kỳ thú vẹn nguyên nét hoang sơ từ hàng ngàn đời do thiên nhiên ban tặng, quần thể di tích còn để lại nhiều công trình kiến trúc vô giá do bàn tay, khối óc tài hoa của những nghệ nhân dân gian vùng “đất trăm nghề” Hà Tây tạo dựng, gìn giữ qua nhiều thế hệ như chùa Một Mái; nhà thủy đình 8 mái giữa một vùng trời nước thơ mộng.
Quần thể di tích bây giờ ra sao? Theo sự chỉ dẫn của nhân dân trong vùng, phóng viên đã tận mắt được chứng kiến cảnh hoang tàn, đổ nát của các hạng mục khó có thể tồn tại trong mùa mưa bão.
Cơ quan quản lý văn hóa tại địa phương cho biết, đây là di tích quốc gia đặc biệt nên việc trùng tu phải có ý kiến của Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Chính quyền địa phương đã đề nghị với cơ quan có thẩm quyền nhiều lần về kế hoạch và phương án bảo vệ khẩn cấp nhưng chưa nhận được một sự phúc đáp nào cụ thể.
(CLO) Những ngày này, nhiều tuyến phố tại Thủ đô Hà Nội được trang trí rực rỡ cờ hoa, băng rôn để chào mừng 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954- 7/5/2024), 138 năm Ngày Quốc tế Lao động (1/5/1886 - 1/5/2024).
(NB&CL) Hàng ngàn hiện vật quý giá về một thời “mưa bom bão đạn” đã được Thượng tá công an Đào Hà dày công sưu tầm, lưu giữ. Nhưng Đào Hà không dành bộ sưu tập đó cho riêng mình, ông mong muốn chúng mang đến những giá trị văn hóa, lịch sử cho cộng đồng.
(CLO) Du khách có cơ hội được trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của một chợ phiên vùng cao ngay tại thủ đô Hà Nội trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 năm nay.
(CLO) Nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 10 năm Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới (2014-2024), UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức lễ khánh thành Nhà hát tỉnh Ninh Bình.
(CLO) Triển lãm ảnh “Việt Nam - Những chiến thắng làm thay đổi dòng chảy lịch sử thế giới” trưng bày 70 hình ảnh, tư liệu quý hiếm về 2 sự kiện lịch sử nổi bật của dân tộc ta trong thế kỷ XX.