Sáng nay (5/11), tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội về nội dung thuộc lĩnh vực thanh tra, các đại biểu Quốc hội liên tiếp đặt câu hỏi và tranh luận về thanh tra thị trường xăng dầu.

Đối với việc thiết hụt xăng dầu trên cả nước, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã đăng đàn làm rõ hơn về vấn đề này. 

Bộ trưởng cho biết, vấn đề xăng dầu đã được báo cáo đầy đủ tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội ngày 28/10 vừa qua. Theo đó, Bộ trưởng đã nhận định tình hình, phân tích nguyên nhân và có giải giải.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, đến nay nhóm giải pháp đề ra vẫn còn nguyên giá trị. Tuy nhiên, những ngày qua, tình hình thế giới và trong nước có những diễn biến mới. Cụ thể, nguồn cung xăng dầu thế giới ngày càng khan hiếm. Tỉ giá ngoại tệ liên tục thay đổi, tăng cao trong tuần qua, ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu.

Cùng với đó, việc tiếp cận vốn ngoại tệ để được bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối cũng còn khó khăn, do nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, đây là lý do tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung và cung ứng xăng dầu tiếp tục diễn ra, nhất là ở các thành phố lớn tập trung đông dân cư như Hà Nội, TP.HCM.

Trước tình hình trên, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành chức năng vào cuộc, phối hợp giải quyết, đạt hiệu quả hơn.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ: “Ngay trong chiều 4/11, Bộ Công Thương đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính để trong kỳ điều hành ngày 11/11 tới sẽ cập nhật những chi phí phát sinh. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo cụ thể cho các ngân hàng thương mại xem xét, giải quyết đối với những doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận vốn và bảo lãnh cho việc thanh toán”.

Mặt khác, Bộ Công Thương đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường trong cả nước phối hợp với cơ quan chức năng tại địa bàn tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý theo quy định hiện hành. Bộ đã có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường công tác quản lý nhà nước theo thẩm quyền và phối hợp với Bộ Công Thương cũng như các bộ, ngành để giải quyết một cách dứt điểm.

Bộ trưởng Bộ Công Thương bày tỏ hy vọng với những nỗ lực trên thì trong những ngày tới tình hình xăng dầu cơ bản được giải quyết.

Sau phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Công Thương, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) giơ biển tranh luận.

Theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, mặc dù Bộ Công Thương đã có những nỗ lực trong khắc phục tình trạng bất cập của thị trường xăng dầu ở Việt Nam, nhưng rõ ràng thị trường này vẫn đang bị “hỗn loạn”.

“Hôm nay, tôi tiếp thu ý kiến của các cử tri, mong Bộ trưởng xem xét, giải quyết. Theo Nghị định 95 năm 2021, giá xăng dầu điều hành hiện nay lấy giá bình quân của thế giới 10 ngày trước để tính giá trong nước 10 ngày sau. Như vậy, giá bình quân trong nước chênh lệch, tăng, giảm so với giá thế giới 20 ngày. Có thể năm 2021 phù hợp nhưng năm nay không phù hợp nữa. Mong Bộ trưởng xem xét!”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu vấn đề.

Ngoài ra, cũng theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, hiện nay, Bộ Công Thương đã cấp các loại giấy phép tràn lan, quá nhiều, đến 36 đầu mối và hơn 330 thương nhân phân phối xăng đầu. “Trong khi Nhật Bản chỉ có 5 đầu mối, Trung Quốc 4 - 6 đầu mối. Điều đó dẫn đến hệ luỵ khó quản lý. Rất mong Bộ trưởng xem xét”, vị đại biểu Quốc hội so sánh.

Trả lời phần tranh luận của đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, điều hành giá xăng dầu phải thực hiện theo các quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, 10 ngày điều chỉnh giá xăng dầu một lần và căn cứ điều chỉnh là tính giá bình quân 10 ngày trước của thị trường thế giới. Đây là quy định thực hiện trong lúc bình thường.

Tuy nhiên, như đã phát biểu trước Quốc hội vào ngày 28/10, thị trường xăng dầu có những “dị biệt”, nhất là trong bối cảnh thế giới bất ổn, cho nên quy định trên đã bộc lộ những khiếm khuyết. Chính phủ đã nhận thấy điều này và chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu để sửa Nghị định 95 cho phù hợp với thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, thế giới thay đổi hằng ngày, thậm chí là hằng giờ nên dù có cố gắng đến đâu thì quy định pháp luật bao giờ cũng có độ trễ so với thực tiễn.

Về việc cấp phép kinh doanh xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, việc cấp phép thực hiện theo đúng quy định hiện hành. Tuy nhiên, thực tế Ban Cán sự và lãnh đạo Bộ chủ trương không cấp mới thêm mà chỉ cấp đổi giấy phép.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm rõ, hệ thống kinh doanh xăng dầu của nước ta hiện nay đa tầng nấc dẫn đến rối, nhất là trong bối cảnh phức tạp như hiện nay và làm tăng chi phí. Do đó, trong thời gian tới, cần xem xét sắp xếp lại hệ thống từ doanh nghiệp đầu mối cho đến đại lý và cửa hàng bán lẻ.

Bộ trưởng nhấn mạnh: "Có lẽ sẽ phải sắp xếp lại hệ thống, không cần quá nhiều thương nhân đầu mối xăng dầu, giảm tầng nấc đi. Việc điều hành theo ngày sẽ sát hơn với tình hình. Nếu 10 ngày không phù hợp sẽ rút xuống 5 ngày. Nhưng nếu lấy ý kiến người dân rộng rãi điều chỉnh theo ngày là đa số, thì sẽ tham mưu cho các cấp thẩm quyền sửa đổi”.